NHỮNG THÍ DỤ THÂM SÂU

Đức Phật, như ta biết,

Khi giảng đạo cho người,

Đưa ra nhiều thí dụ

Thâm sâu và dạy đời.

Đó là những câu chuyện

Sinh động và thông minh

Giúp người nghe chiêm nghiệm,

Rút bài học cho mình.

Ngài nói, sẽ vô ích

Nếu ta muốn giúp đời

Mà tự mình không muốn

Tu dưỡng để thành người.

Chẳng khác gì đêm tối

Đèn của ta hết dầu

Mà ta muốn chiếu sáng

Giúp người khác qua cầu.

Nấu canh ăn cũng vậy,

Canh không bao giờ sôi

Khi bếp không có lửa,

Khuấy mãi cũng thế thôi.

Những ai trong cuộc sống

Tìm cái vui nhất thời

Ngài ví như con trẻ

Còn nhỏ tuổi, ham chơi.

Chúng thích liếm mật ngọt

Trên lưỡi dao - điều này

Sẽ làm chúng sớm muộn

Cũng đứt môi, đứt tay.

Cuộc đời là bể khổ,

Ngài dạy thế nhiều lần.

Khổ vì Lão, Bệnh, Tử,

Khổ vì Tham, Si, Sân.

Cuộc đời là đêm tối,

Bốn xung quanh màu đen.

Chỉ ít giây sung sướng

Khi tia chớp lóe lên.   

*

Ngài bảo các đệ tử:

“Hãy nhìn kìa, bầy sâu

Đang ăn quả táo thối.

Mà cắn xé, tranh nhau.

Chúng tưởng chúng hạnh phúc

Ăn thứ nhơ bẩn này.

Ta, người thường, thấy chúng

Là loài đáng thương thay.

Còn những người giác ngộ

Thì thấy người vô minh

Như sâu ăn táo thối,

Rất hài lòng với mình.”

*

Để răn người keo kiệt

Và tham lam trên đời,

Ngài kể một câu chuyện

Rằng xưa có một người

Bỗng nhiên bị mất hết

Cả nhà cửa, ruộng đồng,

Rồi vợ con cũng chết,

Cuối cùng trơ tay không.

Hơn thế, do khinh xuất

Ông bị giam suốt đời.

Vậy mà lạ, trong ngục,

Ông thấy mình thảnh thơi,

Thậm chí còn hạnh phúc

Vì thấy được tự do.

Không còn gì để mất,

Nên không gì để lo.

Thế đấy, Đức Phật dạy,

Chính vì lo làm giàu

Và vì lo giữ của

Mà con người khổ đau.

*
Một người hỏi Đức Phật:

Để đạt được chân thiền,

Vì sao cứ nhất thiết

Phải ngồi lâu, ngồi yên?

Ngài sai lấy chậu nước

Nhúng tay, quấy một vòng,

Ôn tồn hỏi người ấy:

“Con có thấy gì không?”

“Bạch, không, chỉ thấy nước.”

Chờ nước lặng. Vỗ vai,

Ngài nói: “Con nhìn lại.”

“Bạch thầy, con thấy Ngài!”

“Giờ chắc con đã hiểu

Để đạt được chân thiền,

Vì sao phải im lặng

Ngồi lâu và ngồi yên.”

*

Ngài nói, mưa chỉ một,

Và chia đều cho nhau:

Bãi cỏ và vườn thuốc,

Ruộng lúa và nương dâu.

Nhưng các cây hút ẩm

Lại rất khác, thế là

Có loài thì lụi chết,

Có loài lại ra hoa.

Có loài biết cách hút

Tinh túy của đất trời

Để thành cây thuốc quí

Giúp chữa bệnh cho người.

Cũng vậy, giáo lý Phật

Không phân biệt nghèo giàu,

Dòng dõi và đẳng cấp.

Ai cũng hưởng như nhau.

Thế mà có người ngộ,

Có người vẫn vô minh,

Có người không thoát khổ,

Có người giải phóng mình.

Có người đi theo đạo

Để hành đạo giúp đời.

Cũng có người theo nó

Để phá đạo, hại người.

LỜI PHẬT DẠY CON TRAI

Người con trai duy nhất

Của Đức Phật Thích Ca,

Cũng trở thành phật tử,

Tên là La Hầu La.   

Cậu ít tuổi, ngỗ nghịch,

Nhưng được mọi người chiều,

Nên đôi khi nói dối,

Kiểu trẻ con, đáng yêu.

Một hôm Phật bảo cậu:

“Con hãy mang ra đây

Một chậu nước thật sạch

Để ta rửa chân tay.”

Cậu mang chậu nước đến.

Đức Phật rửa chân xong,

Hỏi cậu có muốn uống

Nước trong chậu này không.

Cậu lắc đầu, từ chối,

Nói nước bẩn, và Ngài

Bảo cậu bê đi đổ

Rồi dẫn cậu ra ngoài:

“Giờ thì con đã thấy,

Nước bẩn không ai xin.

Cũng vậy, khi nói dối,

Miệng bẩn, không ai tin.”

La Hầu La chợt hiểu,

Từ đó chẳng bao giờ

Còn nói dối thêm nữa,

Dẫu đáng yêu, ngây thơ.

*

Một hôm, Ngài ngồi nghỉ

Dưới bóng mát hàng cây,

Rồi gọi con trai đến,

Nhẹ nhàng nói thế này:

“Con hãy học ở đất

Sự nhẫn nhục, khiêm nhường.

Đất lặng lẽ chấp nhận

Cái xấu xa, tầm thường.

Bị người ta vứt bẩn,

Hay khạc nhổ, không sao,

Đất thản nhiên chịu dựng,

Không nói một lời nào.

Và khi vụ mùa đến,

Đất trao tặng cho đời

Những bông lúa trĩu nặng,

Những cành hoa xinh tươi.

Hơn thế, con phải học

Để làm sao trong con

Có Từ Bi Hỷ Xả

Để sống có tâm hồn.

Có Từ để đối Giận,

Vì Từ là Tình Thương

Của con với người khác

Ở đời này vô thường.

Có Bi để đối Ác,

Vì Bi là khi con

Làm vợi đau người khác,

Mà không cần đền ơn.

Có Hỷ để đối Ghét,

Vì Hỷ là thật lòng

Mừng người khác hạnh phúc,

Cầu cho họ thành công.

Có Xả để tha thứ

Những lỗi lầm của người.

Xả giúp con thanh bạch,

Sống có ích cho đời.   

Vậy Từ Bi Hỷ Xả

Là Tứ Vô Lượng Tâm.

Có được bốn cái ấy,

Con và Phật ngang tầm.

Lại nữa, con phải hiểu

Bản chất luật Vô Thường,

Để xua cái Tham Dục,

Để ngự trị Tình Thương.

Vạn vật luôn thay đổi.

Có mà lại như không.

Không mà lại như có.

Hãy ghi nhớ trong lòng”.