TRUYỆN NÀNG TÔ THỊ

1.

Đêm khó ngủ, lại chong đèn ngồi đọc,

Chuyện ngày xưa, chuyện Tô Thị chờ chồng.

Đọc mà buồn, thấy rưng rưng muốn khóc,

Đúng lúc trời rả rích đợt mưa đông.

Cơn gió lạnh thổi vu vơ ngoài phố,

Lá vàng rơi chồng lên lá, chất dày.

Cái ẩm lạnh thấm từng trang sách nhỏ,

Cái buồn buồn như dinh dính trên tay.

Câu chuyện đẹp, nhưng mà buồn, buồn thật,

Chuyện tình yêu đôi lứa, chuyện muôn đời.      

Trang giấy ẩm, phải chăng vì nước mắt

Của con người đau khổ ấy đang rơi?

Nàng Tô Thị là hiện thân cao cả,

Cái thủy chung, cái đẹp, cái đau lòng

Của người vợ chờ chồng mà hóa đá,

Của những người héo hắt nỗi chờ mong.

Ôi, chua xót người đàn bà đất Việt,

Sao cuộc đời cứ bắt chịu bất công,

Bắt phải khóc vì chiến tranh, chém giết,

Và đôi khi vì cả những ông chồng?..       

Trời vẫn mưa, mưa đều đều, mệt mỏi.

Tiếng xe ai bất chợt bấm to còi.

Sau lớp kính, đèn nhà bên le lói,

Có cái gì tê tái đáy lòng tôi...

2.

Truyện kể rằng, xưa, tại vùng Kinh Bắc

Hai anh em, lúc mẹ vắng, ở nhà,

Anh đùa nghịch, ném một hòn đá sắc

Trúng vào đầu em gái đứng đằng xa.

Cô bé ngất, người anh trai tưởng chết,

Vì quá lo và quá sợ điều này,

Nên dại dột đã bỏ nhà đi biệt.

Khi mẹ về, em tỉnh lại, may thay.

Em không chết, nhưng anh không trở lại,

Thật oái oăm cách Con Tạo xoay vần.

Cô và mẹ cứ chờ, chờ đợi mãi,

Chờ đến ngày được thấy lại người thân.

Cô bé lớn, thành một người nhan sắc,

Giúp mẹ cô làm bánh bán chợ Bằng.

Khi mẹ chết, cô buồn, rời Kinh Bắc,

Đi về miền sơn cước, tận Đồng Đăng.

Nơi đất khách, cô theo nghề nghiệp mẹ,

Mở quán ăn, bán bánh phố Kỳ Lừa.

Bánh cô ngon, người cô xinh, vì thế,

Quán đông người ghé lại, ít khi thưa.

Rồi một hôm, có chàng trai tuấn tú

Buôn thuốc Nam từ Trùng Khánh đi vào.

Chàng ăn bánh mà mắt nhìn cô chủ.

Cô nhìn chàng... cũng chẳng lạ là bao.

Và sau đấy họ lấy nhau, từ đó

Sống bên nhau trong hạnh phúc, yên lành,

Rồi có con, và cuộc đời của họ

Như mặt trời luôn tỏa sáng long lanh.

Một ngày nọ, hết hàng, trời chưa tối,

Chàng ngạc nhiên, khi giúp vợ gội đầu,

Thấy chiếc sẹo khá to dài, chàng hỏi.

Nàng thật thà kể chuyện cũ từ lâu.

Nàng mải kể, lại còn cười, không thấy

Chồng đứng bên, đang tái mặt, vì chàng

Chính là anh, là thằng anh ngày ấy,

Đã bỏ nhà xa xứ, sống lang thang. 

Vâng, chính chàng, là Tô Văn. Tô Thị

Là tên em, nay tên khác. Lẽ nào

Anh lấy em! Chàng rùng mình chợt nghĩ.

Ôi phũ phàng, số phận phũ phàng sao!

Chàng lặng lẽ bỏ đi nằm, cáo mệt,

Mà cô em, cô vợ, chẳng hay gì.

Chàng đã nghĩ tới quyên sinh, cái chết,

Nhưng cuối cùng, chàng lặng lẽ ra đi.

Đúng, lần nữa chàng lại đi, đi mãi,

Như ngày xưa, đi, chẳng dám quay về.

Và lần nữa, vợ, em chàng tê tái

Mong chàng về, lòng lần nữa tái tê.

Ngày lại ngày, hết mùa xuân, mùa hạ,

Nàng ôm con lên đỉnh núi chờ chồng,

Chờ, chờ mãi, cho đến khi hóa đá,

Đôi mắt mờ vì thương khóc, chờ mong...

3.

Tôi gấp sách, tắt đèn, ngồi lặng lẽ,

Trời vẫn mưa, dai dẳng suốt từ chiều,

Như thể Nàng Vọng Phu đang nhỏ lệ,

Khóc vì đời oan nghiệt, khóc tình yêu.

Khóc gì nữa? Khóc người chồng sao nỡ

Bỏ nhà đi biền biệt? Khóc thương mình?

Khóc vì có rất, rất nhiều bà vợ

Phải vì chồng, đang lặng lẽ hy sinh?

Hay nàng khóc vì còn nhiều Tô Thị

Do chúng ta mà hóa đá, rất nhiều

Những con người mà chúng ta yêu quí,

Đang mỏi mòn chờ đợi chút tình yêu.

PS.

Tôi, tháng trước, lên Lạng Sơn có việc,

Muốn từ xa lần nữa ngắm nhìn nàng,

Nhưng tìm mãi không thấy đâu, thật tiếc,

Núi vẫn còn, mây nước vẫn mênh mang.

Hỏi, thì được mấy ông bà du lịch

Bảo người ta đập phá hết lâu rồi,

Để lấy đá làm những điều hữu ích...

Bạn nghĩ gì, nếu lúc ấy là tôi?

Vinh, 25.1.2012