TRUYỆN THƠ HỒI GIÁO - PHẦN MỘT

LỜI NÓI ĐẦU

Assalaamu Alaikum

Tôn giáo nào cũng tốt,

Vì hướng thiện, hướng lành.

Cả Đạo Hồi, Đạo Phật,

Đạo Thiên Chúa, Tin Lành.

Tôn giáo là nền tảng

Của đạo đức ở đời.

Mục đích của tôn giáo

Là giúp người, yêu người;

Giúp kiềm chế cái ác,

Phát huy lòng vị tha;

Giúp xã hội ổn định

Và phát triển hài hòa.

Tôn giáo và tín ngưỡng

Cũng cần như thức ăn.

Trong gian nguy, thử thách

Là chỗ dựa tinh thần.

Tôi là một phật tử,

Suốt đời theo Thích Ca,

Nhưng yêu mến Thiên Chúa,

Yêu mến Đức A-la.

Làng tôi nửa theo Chúa,

Nửa theo Phật, từ lâu

Sống yên vui, hòa thuận,

Vì biết tôn trọng nhau.

Tôi đã tới Đất Thánh,

Thành Giê-ru-sa-lem,

Thầy tín đồ khác đạo

Sống như người anh em.

Ở các nước Hồi Giáo

Tôi có dịp đến thăm,

Người dân rất hiếu khách,

Thân thiện và có tâm.

Tôn giáo nào cũng tốt,

Vì hướng thiện, hướng lành.

Cả Đạo Hồi, Đạo Phật,

Đạo Thiên Chúa, Tin Lành.

Chỉ có những kẻ ác,

Với ý đồ xấu xa,

Lợi dụng các tôn giáo

Để gieo rắc bất hòa.

Họ, thực ra là kẻ,

Cố tình hay vô tình,

Đang làm xấu hình ảnh

Và bản chất Đạo mình.

*

Dẫu là người ngoại đạo,

Tôi thích đọc Cô-ran,

Như tác phẩm văn học,

Đọc cả nhiều lời bàn.

Một cuốn sách vĩ đại,

Không chỉ toàn giáo điều,

Mà có rất nhiều chuyện

Dạy về tình thương yêu.

Tập thơ này bé nhỏ

Gồm nhiều câu chuyện hay

Rút từ cuốn kinh ấy

Và các chuyện sau này.

Hy vọng các bạn trẻ

Học hỏi được nhiều điều

Đức A-la đã dạy

Về tình thương, tình yêu.

Học và thêm hiểu biết

Về các Đạo ở đời.

Vì chỉ sự hiểu biết

Mới làm cho con người

Sống yên vui, hòa thuận,

Tôn trọng, giúp đỡ nhau.

Không thù hằn tôn giáo,

Không hiểu lầm, gây đau.

Cũng nhằm mục đích ấy,

Tôi viết trong sách này

Giáo lý và lịch sử

Của Đạo Hồi xưa, nay.

Vậy mời các bạn đọc

Qua lời thơ nôm na

Để nhận lời chúc phúc

Từ Đức Thánh A-la.

Thái Bá Tân

_____________

Phần Một - KHÁI QUÁT

KHÁI QUÁT VỀ ĐẠO HỒI

Đạo Hồi, trên thế giới

Thường gọi là Islam,

Nhưng trở thành Hồi Giáo

Khi nhập vào Việt Nam.

Số là ở Trung Quốc

Những người theo Đạo này

Thuộc bộ lạc Hồi Hột,

Vùng Tân Cương ngày nay.

Trung Quốc gọi Hồi Giáo,

Ta gọi theo, và rồi,

Bất chấp tên quốc tế,

Nó trở thành Đạo Hồi.

Islam tiếng Ả Rập

Có nghĩa là suốt đời

Quy phục và phụng sự

Đức Tối Thượng trên trời.

*

Đầu thế kỷ thứ bảy

Đạo Hồi đã ra đời

Ở bán đảo Ả Rập

Đất rộng và thưa người.

Đạo Hồi là Đạo lớn,

Một phẩy ba tỉ người,

Thứ hai trên thế giới,

Có mặt ở nhiều nơi.

Các tín đồ Hồi Giáo

Chỉ tôn thờ một thần

Là A-la Tối Thượng.

Thánh Kinh là Cô-ran.

Thiên sứ Mu-ha-mat

Vâng mệnh Đức A-la

Thành lập và truyền bá

Đạo mới khắp gần xa.

Như mọi tôn giáo khác,

Khi vừa mới ra đời,

Đạo Hồi bị chống đối

Bởi xã hội đương thời.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Từ thành Mê-đi-na,

Sau tám năm chiến đấu,

Đã chiếm được Mê-ca.

Ngài cùng các chiến hữu

Bám trụ ở thành này,

Biến nó thành Thánh Địa,

Rồi dần dần, từ đây

Mở nhiều cuộc Thánh Chiến

Sang các nước lân bang,

Qui nạp tín đồ mới

Từ những người đầu hàng.

Đến thế kỷ mười một,

Hồi Giáo đã trở thành

Một tôn giáo quốc tế

Và phát triển rất nhanh.

Các tín đồ có mặt

Ở cả vùng Phi Châu,

Ba Tư, Địa Trung Hải,

Một số nước Châu Âu.

Ba thế kỷ sau đó

Đạo lan xuống phía Nam,

Nhiều nước Đông Nam Á,

Trong đấy có Việt Nam.

ĐẠO HỒI Ở VIỆT NAM

Theo Tống sử Trung Quốc,

Vào thế kỷ thứ mười,

Người Chăm ở Trung Bộ

Khi giết trâu tế trời,

Đã làm lễ cầu nguyện

Đức Thượng Đế A-la.

Tức Đạo Hồi có mặt

Ở Vương Quốc Chăm Pa.

Các nhà buôn Ả Rập

Mang Đạo Hồi đến đây,

Nhưng người dân bản xứ

Chưa muốn chấp nhận ngay.

Năm trăm năm sau đó,

Sau Một Bốn Bảy Mươi,

Nhiều người Chăm lưu tán

Và phân bổ khắp nơi.

Họ tới một số nước

Theo Hồi Giáo bấy giờ,

Như Vương Quốc Căm Bốt,

Mã Lai và In-đô.

Tiếp thu tôn giáo mới,

Họ quay về, và rồi,

Bỏ Ấn Giáo, đạo cũ,

Để truyền bá Đạo Hồi.

Đạo này chịu ảnh hưởng

Của Đạo Bà La Môn,

Thành một dạng đặc biệt,

Phát triển và lưu tồn.

Qua rất nhiều thử thách,

Tồn tại và thích nghi,

Đạo Hồi Nam Trung bộ

Thành Đạo Hồi Bà-ni.

Tướng Nguyễn, Trương Minh Giảng

Năm Một Tám Bốn Mươi

Rời bỏ đất Chân Lạp,

Kéo theo rất nhiều người

Vốn đã theo Hồi Giáo,

Đến thượng nguồn sông Tiền,

Thuộc An Giang, Châu Đốc,

Thành một cộng đồng riêng.

Cộng đồng này phát triển,

Bám trụ ở Việt Nam

Thành một vùng Hồi Giáo

Là Đạo Hồi Islam.

Đầu thế kỷ mười chín,

Vùng Gia Định, Sài Gòn,

Nhờ khai thông bến cảng,

Mở cửa đón nhà buôn.

Nhiều người trong số họ

Từ thế giới Đạo Hồi,

Như Ả Rập, Ấn Độ,

Hay Mã Lai, và rồi

Họ an cư lạc nghiệp,

Xây nhà thờ nơi này,

Thành một cộng đồng nhỏ

Theo Đạo Hồi ở đây.

Hiện nay trên toàn quốc

Các tín đồ Đạo Hồi

Sống rải rác, tổng cộng

Bảy mươi lăm nghìn người.

Khi chiến tranh kết thúc,

Tức vào năm bảy lăm,

Bỏ sang Mã Lai sống

Bảy lăm nghìn người Chăm.

Mười tám nghìn người khác,

Cũng tín đồ Bà-ni

Sang Yemen tị nạn,

Định cư ở Ta-iz.

Họ, tín đồ Hồi Giáo

Người Việt ở nước ngoài,

Được người dân bản địa

Kính trọng vì đức, tài.

Cả nước đang hoạt động

Bảy mươi chín thánh đường,

Phục vụ nghi lễ lớn

Và tụng niệm ngày thường.

Như tín đồ Đạo khác,

Các tín đồ Đạo Hồi

Được tự do tín ngưỡng,

Sống đẹp Đạo, tốt Đời.

KINH CÔ-RAN

Kinh Cô-ran Hồi Giáo

Dài hơn sáu nghìn câu,

Gồm ba mươi phần lớn,

Không kể phần nói đầu.

Là Thánh Thư Tuyệt Đối,

Một trăm mười bốn chương,

Viết bằng tiếng Ả Rập,

Thứ ngôn ngữ bình thường,

Kinh Cô-ran tập hợp

Lời dạy của A-la,

Tiên Tri Mu-ha-mat

Lĩnh hội và chép ra.

Hăm hai năm liên tục

Ngài đã làm việc này

Khi Ngài vào hang núi

Để tụng niệm đêm ngày.

Các tín đồ Hồi Giáo

Coi Thánh Kinh của mình

Là cuốn sách vĩ đại,

Toàn chân lý thông minh.

Kinh Cô-ran không chỉ

Gồm giáo lý răn đời,

Mà còn là bộ luật

Cư xử người với người.

Có nhiều chương, nhiều đoạn

Dạy về cách làm ăn,

Các quan hệ giao tiếp,

Vệ sinh và hôn nhân.

Còn có các qui định

Về đạo đức, tình thương,

Về tội ác, hình phạt

Và sinh hoạt đời thường.

Kinh Cô-ran Hồi Giáo

Lời của Đức A-la.

Đồng thời là cơ sở

Của Luật Sha-ri-a.

LUẬT SHA-RI-A

Sha-ri-a có nghĩa

Là Đạo, là Con Đường,

Là bộ Luật Cơ Bản

Áp dụng trong đời thường.

Bộ luật này qui định

Nhiều điều cấm khắt khe

Mà nếu ai vi phạm

Sẽ bị phạt nặng nề.

Các quốc gia Hồi Giáo,

Cả xưa cũng như nay,

Có khác nhau khi hiểu

Và thực hiện luật này.

Xin sơ bộ tóm lược

Một số điều như sau

Áp dụng cho phụ nữ

Và cho đấng mày râu.

VỚI ĐÀN ÔNG

Một, tụng kinh thành kính

Đúng năm lần mỗi ngày.

Thực hiện các qui định

Về tháng Lễ Ăn Chay.

Hai, tuy không bắt buộc,

Đàn ông để râu cằm.

Ba, đọc Kinh chăm chỉ,

Toàn ý và toàn tâm.

Bốn, trừ bọn phá Đạo,

Không được phép giết người.

Năm, khi nghe múa, nhạc,

Không nhảy nhót, vui cười.

Sáu, bị ném đá chết

Nếu mắc tội dâm tà.

Tội ngoại tình bị đánh

Đúng một trăm roi da.

Bảy, nghiêm cấm đánh vợ.

Trường hợp vợ quá hư,

Thì lựa lời khuyên bảo

Với thái độ nhân từ.

Tám, không được ăn cắp.

Nếu ăn cắp tay nào,

Sẽ bị chặt tay ấy,

Chặt thấp hoặc chặt cao.

Chín, nghiêm cấm uống rượu

Hoặc các chất có men.

Mười, vào ngày cưới vợ,

Phải nộp một khoản tiền.

Khi không thể chung sống,

Phải nhẹ nhàng chia tay.

Nếu được vợ đồng ý,

Chồng giữ khoản tiền này.

Mười, không ăn thịt lợn,

Cũng như thịt chó mèo,

Là giống ăn đồ bẩn

Và các thứ ôi thiu.

VỚI PHỤ NỮ

Một, ra đường nhất thiết

Phải có người đi cùng.

Người đó là nam giới,

Đằng mình hoặc đằng chồng.

Hai, đeo khăn Hijab,

Trùm đầu, bịt kín tai,

Để tránh sự thô lỗ

Cái nhìn của người ngoài.

Ba, tụng kinh đều đặn

Đúng mỗi ngày năm lần.

Không tụng cùng nam giới,

Kể cả với người thân.

Bốn, khi chồng nói đúng,

Tuyệt đối phải nghe chồng.

Năm không được nhìn thẳng

Vào mắt người đàn ông.

Sáu, bị ném đá chết

Nếu mắc tội dâm tà.

Tội ngoại tình bị đánh

Đúng một trăm roi da.

Bảy, lấy chồng cùng đạo.

Tám, không tô móng tay,

Cười to nơi công cộng,

Đeo trang sức hàng ngày.

Chín, trẻ con nam nữ

Không được ngồi chung bàn,

Không được học chung lớp

Và không chơi cùng sân.

Mười, khi chồng đi vắng,

Phụ nữ làm việc nhà,

Chăm con, lo nội trợ

Và cầu Đức A-la.

MƯỜI ĐIỀU RĂN CỦA ĐẠO HỒI

Giống như đạo Thiên Chúa,

Đạo Hồi, theo Cô-ran,

Cũng qui định rất rõ

Cụ thể mười điều răn.

Một, chỉ thờ một chúa,

Tức là Đức A-la.

Hai, tôn trọng người khác.

Ba, yêu quí mẹ cha.

Bốn, rộng lòng bố thí.

Năm, nghiêm cấm giết người.

Sáu, nhún nhường, khiêm tốn.

Bảy, nuôi trẻ mồ côi.

Tám, giữ gìn tình cảm

Trong sạch và tốt lành.

Chín, cư xử bình đẳng

Mười, không được ngoại tình.

Tuy nhiên, có ngoại lệ

Với điều năm - giết người:

Có thể giết kẻ ác

Để trừ hại cho đời.

Hoặc trong khi chiến đấu

Chống kẻ phá Đạo mình,

Nhưng đối xử nhân đạo

Và tha cho tù binh.

MƯỜI ĐIỀU LUẬT ĐỐI VỚI TÍN ĐỒ HỒI GIÁO

Một, bắt buộc cầu nguyện

Ngày năm lần hoặc hơn:

Vào lúc mặt trời mọc,

Trưa, xế chiều, hoàng hôn.

Cuối cùng là buổi tối.

Phải cầu nguyện chân thành,

Toàn tâm và toàn ý,

Để được ban phúc lành.

Hai, trong đời ít nhất

Một lần đến Mê-ca

Để hành hương, tay chạm

Vào hòn đá Ka-ba.

Ba, không ăn thịt lợn,

Đơn giản vì giống này

Bẩn thỉu và ô tạp,

Rúc trong phân suốt ngày.

Bốn, không ăn thịt chó,

Thịt chuột và thịt mèo,

Vì chúng ăn thịt sống,

Và những thứ hôi thiu.

Năm, nghiêm cấm uống rượu

Và các chất có men.

Sáu, nghiêm cấm cờ bạc,

Cùng các trò đỏ đen.

Bảy, cấm chuyện tình dục

Giữ đàn ông, đàn bà

Trước khi có lễ cưới.

Cấm cả việc dâm tà.

Tám, tín đồ Hồi giáo

Chỉ ăn thịt ha-lan,

Tức thịt đã giết mổ

Đúng như Kinh Cô-ran.

Chín, nghiêm cấm kỳ thị

Tôn giáo và màu da,

Vì đó là công việc

Của Đức Thánh A-la.

Mười, mỗi năm một tháng,

Gọi là Ra-ma-dan,

Phải ăn chay, để nhớ

Người nghèo khổ, bần hàn.

Tháng này, theo quí định,

Khi còn ánh mặt trời,

Không ai được ăn uống

Hoặc ca hát, vui chơi.

Chờ khi mặt trời lặn,

Muốn ăn mới được ăn.

Luật này cũng áp dụng

Cả với chuyện ái ân.

Tuy nhiên, có ngoại lệ

Với bà chửa, trẻ em.

Họ có thể ăn uống

Mà không chờ đến đêm.

SU-NI VÀ SHI-A

Hồi Giáo có hai nhánh,

Su-ni và Shi-a.

Dù cùng chung một gốc,

Nhưng thường hay bất hòa.

Sự bất hòa không phải

Ở tôn giáo, tinh thần,

Mà toan tính chính trị,

Sau thành nghiêm trọng dần.

Nguồn gốc chia rẽ ấy

Đã nẩy sinh từ ngày

Đức Mu-ha-mat chết

Và ai sẽ lên thay.

Một trong những chiến hữu

Thân cận nhất của Ngài,

Abu Bakr được chọn,

Thành Caliph 1) thứ hai.

Người chọn ông tự nhận

Là tín đồ Su-ni,

Nghĩa là theo truyền thống

Mu-ha-mat tiên tri.

Nhưng nhiều tín đồ khác

Lại chọn con rể Ngài,

Ali bin Abu Talib

Thành Caliph thứ hai.

Shi-a, tên đầy đủ

Là “Shia-t-Ali”

Tức Nhóm người ủng hộ

Con rể Đức Tiên Tri.

Vậy là một tôn giáo,

Hai lãnh tụ tinh thần.

Và cái hố ngăn cách,

Rất tiếc, cứ lớn dần.

Hiện nay trên thế giới,

Số tín đồ Đạo Hồi

Dòng Su-ni vượt trội,

Khoảng hơn tám phần mười.

Dòng Shi-a chủ yếu

Ở I-rắc, I-ran.

Cả hai dòng, tuy vậy

Vẫn dùng chung Cô-ran.

Chỉ khác nhau chút ít

Về đời sống tâm linh,

Các cách thức hành lễ,

Và lãnh tụ của mình.

Phần vì chiếm đa số,

Các tín đồ Su-ni

Tự nhận mình chính thống,

Theo truyền thống tiên tri.

Họ phân biệt đối xử

Với tín đồ Shi-a,

Ngăn không cho tham dự

Vào đại sự quốc gia.

Tiếc là cùng một Đạo,

Mà xưa nay hai dòng

Có nhiều cuộc xung đột

Đẫm máu và đau lòng.

1.     Vua, cũng là giáo chủ, lãnh tụ tôn giáo cao nhất của một nước thời ấy.

TIÊN TRI MU-HA-MAT

1

Tiên tri Mu-ham-mat

Có gốc gác, tổ tiên

Rất lâu đời, từ thuở

Tiên tri Is-ma-en.

Is-ma-en, ta biết

Là con Ap-ra-ham -

Ông tổ ba đạo lớn:

Đạo Ki-tô, Is-lam

Và đạo cổ Do Thái.

Có nghĩa là chúng ta,

Người của cả ba đạo

Cùng anh em một nhà.

Ngài sinh ngày mười bảy,

Tháng Ra-bi đẹp trời

Ở Mêc-ca, thánh địa,

Năm năm trăm bảy mươi.

Bố Ngài là thủ lĩnh

Một dòng họ vẻ vang.

Đông đúc và hùng mạnh,

Có nhiều trang sử vàng.

Ngài bắt đầu giảng đạo

Vào năm sáu trăm mười,

Hăm hai năm liên tục,

Khi nhận được ý Trời.

Ngài ốm nặng, rồi chết

Để lại nỗi thương đau,

Vào ngày thứ hăm tám,

Tháng Sa-pha buồn rầu.

2       

Còn nằm trong bụng mẹ,

Ngài đã mồ côi cha,

Để lại cô hầu gái

Và năm con lạc đà.

Lên bảy, mẹ Ngài chết,

Ông nội, rồi bác Ngài

Nhận Ngài về nuôi dưỡng,

Thương yêu như con trai.

Lớn lên, Mu-ha-mat

Rất khôi ngô, thông minh,

Trung thực và nhã nhặn,

Biết người và biết mình.        

Được yêu mến, kính trọng

Trong con mắt mọi người,

Ngài sẽ là thiên sứ

Truyền đạt ý Chúa Trời

Ngài thường hay theo bác

Sang các nước láng giềng,

Hiểu biết thêm cuộc sống,

Các nghi lễ linh thiêng.

Khi trở thành người lớn,

Ngài là một thương gia

Buôn hàng giữa Đa-mat

Và thành phố Mec-ca.

Thời gian này Ngài gặp

Và yêu Kha-đi-gia,

Một nhà buôn giàu có,

Cũng là một quí bà.     

Lúc Ngài hai mươi tuổi,

Kha-li-gia - bốn mươi,

Họ thành hôn, sau đó

Sống hạnh phúc suốt đời.

Ba con trai của họ

Đều mất sớm, trong nhà

Chỉ có cô con gái,

Tên là Fa-ti-ma.

A-li ibn Ta-lib

Là chồng Fa-ti-ma,

Một con người kiệt xuất,

Thông minh và tài ba.

A-li đã khởi xướng,

Sau cái chết của Ngài,

Một giáo phái quan trọng,

Nay gọi là Shi-ai.

3

Tiên tri Mu-ha-mat

Dành rất nhiều thời gian

Để tụng kinh, thờ cúng,

Cả khi bận, khi nhàn.

Ngài hay làm điều ấy

Ở hang núi Hi-ra,

Một nơi rất yên tĩnh,

Không xa thành Mec-ca.

Tiên tri Mu-ha-mat

Lần đầu lãnh ý Trời

Khi Ngài bốn mươi tuổi,

Vào năm sáu trăm mười.

Đức A-la cao cả

Giao cho Ngài từ nay

Truyền đạo Hồi tốt đẹp

Khắp cả trái đất này.

Đó là một đạo mới,

Chỉ thờ Thánh A-la,

Duy nhất chỉ mình Thánh.

Đạo dành cho mọi nhà.

Như với các Đạo khác,

Việc truyền Đạo lúc đầu

Gặp khá nhiều trắc trở,

Thậm chí cả buồn đau.

Nhưng nhờ Ngài thuyết giảng,

Nhờ A-la lòng lành,

Số người theo Đạo mới

Đã không ngừng tăng nhanh.

Ở Mêc-ca thời ấy

Người ta thờ Đa Thần.

Các bộ lạc cai trị

Sợ Đạo Ngài lớn dần

Sẽ làm lu mờ họ,

Nên họ gây phiền hà,

Thậm chí còn truy bức

Các tín đồ A-la.

Bản thân Mu-ha-mat

Cũng suýt chết nhiều lần,

Thoát được, nhờ ông bác

Và một số bạn thân.

Cuối cùng, để tồn tại,

Ngài rời khỏi Mec-ca,

Cùng tín đồ Đạo mới,

Đến thành Mê-đi-na.    

4

Và ngày Ngài đến đấy,

Năm sáu trăm hăm hai

Đánh dấu lịch Hồi Giáo,

Cứ thế mãi kéo dài.

Cũng ở đấy, Ngài soạn

“Hiến pháp Mê-đi-na”,

Tập hợp các bộ lạc,

Quyết đánh thành Mêc-ca.

Khoảng tám năm sau đó

Các tín đồ đạo Hồi,

Lúc ấy hơn một vạn,

Chiếm Mêc-ca, và rồi

Ngài ra lệnh phá hết

Các miếu đền Đa Thần

Cùng các vật thờ cúng,

Ở xa cũng như gần.

Nhưng mấy tháng sau đó,

Năm sáu trăm ba hai,

Ngài ốm nặng, rồi mất.

Tất cả tiếc thương Ngài.       

Cả bán đảo Xê-út

Đã chuyển sang Đạo Hồi

Vào thời điểm Ngài chết.

Cầu mong Ngài thảnh thơi!

KHA-ĐI-GIA

 

Có một người giàu có

Làm nghề buôn bán xa

Thời ấy ở Ả Rập,

Là bà Kha-đi-gia.

 

Bà đã bốn mươi tuổi,

Góa chồng, có hai con,

Đang cần một người trẻ

Để giúp bà đi buôn.

 

Chàng trai Mu-ha-mat

Dẫn nhiều đàn lạc đà

Chở hàng đến Đa-mát

Để buôn bán thay bà.

 

Tận tụy và trung thực,

Chàng hóa ra là người

Có năng khiếu đặc biệt,

Buôn chuyến nào cũng lời.

 

Cảm phục tài năng ấy,

Cả tư chất, tính tình,

Bà chủ động đề nghị

Chàng trai làm chồng mình.

 

Dù có chênh lệch tuổi,

Chính xác là hai mươi,

Hai gia đình đồng ý

Làm lễ cho hai người.

 

Chính A-bu Ta-lib

Dàn xếp hôn nhân này,

Theo đúng truyền thống cổ

Được tôn trọng xưa nay.

 

Cưới xong, Mu-ha-mát

Dọn đến ở cùng bà,

Rồi sinh một bé gái,

Tên là Fa-ti-ma.

 

Bà có với chồng trước

Hai cô gái dịu hiền.

Cả ba cô chung sống

Hòa thuận và bình yên.

 

Có thêm một người nữa

Sống trong nhà Tiên Tri -

Con A-bu Ta-lib,

Tên gọi là A-li.

 

Mu-ha-mat với cậu

Thân thương như con trai.

Sau này, khi khôn lớn,

A-li cưới con Ngài.

 

Kể từ ngày có vợ,

Ngài thường hay một mình

Lặng lẽ ngồi thiền định,

Nhiều khi giấu gia đình.

 

Ngài thường đến hang núi

Được gọi là Nô-ô,

Đó là một hang đá

Vừa sâu vừa rất to.

 

Ở đấy, nơi tĩnh mịch,

Ngài chăm chú ngồi thiền,

Quên cả ăn, cả ngủ.

Có khi mấy ngày liền.

 

Nhiều lần Ngài quyết định

Cho A-li đi theo.

Cả hai người ngồi lặng,

Thiền từ sáng đến chiều.

 

Một hôm, như thường lệ,

Đang ngồi yên, mơ màng,

Ngài bỗng nghe bất chợt

Có tiếng nói trong hang.

 

Giọng nói nói: “Hãy đọc!”

Ngài đáp: “Nhưng đọc gì?”

“Rằng A-la tối thượng

Cho con làm Tiên Tri

 

Để truyền bá Đạo Pháp

Của Thánh Kinh Cô-ran

Cứu giúp người lầm lạc

Đang sống giữa trần gian.”

 

Đó là lần thứ nhất

Ngài lãnh hội ý hiền

Từ A-la Tối Thượng

Qua Thiên Sứ Gab-rien.

 

Tối ấy Ngài đem chuyện

Kể với Kha-đi-gia.

Bà tin chồng thực sự

Là Tiên Tri A-la.

 

Theo bà, nhiều người khác

Cũng tin vào điều này.

Sau đấy Ngài tiếp tục

Nghe A-la hàng ngày.

 

Ngài bắt đầu thuyết giảng

Đạo Hồi của A-la,

Cả sau khi chiến thắng

Chiếm được thành Mê-ca.

 

Giúp đỡ Ngài đắc lực

Là bà vợ của Ngài

Và A-li, con rể,

Vừa có đức, có tài.

 

Vợ Ngài cùng con rể

Và người thân là người

Thành tín đồ sớm nhất,

Khi Đạo mới ra đời.

 

 

GIÁO CHỦ A-LI

 

                   A-li ibn Ta-lib

Sinh năm Sáu Không Không,

Mất năm Sáu Sáu Một,

Ở Mê-ca, Trung Đông.

 

Con A-bu Ta-lib,

Được bà Kha-đi-gia
Đưa về nhà nuôi nấng

Như con cái trong nhà,

 

A-li thành con rể,

Rồi Ca-liph thứ tư,

Kế tục Mu-ha-mat,

Rất thông minh, nhân từ.

 

Ngài nổi tiếng dũng cảm,

Không biết sợ là gì,

Là người thân tín nhất

Của bố vợ, Tiên Tri.

 

Khi Tiên Tri ốm chết,

Vì không có con trai,

Người Shi-a tuyên bố

A-li kế vị Ngài.

 

Vì Ngài là con rể,

Được sinh ở Mê-ca,

Người đầu tiên chấp nhận

Đạo mới của A-la.

 

Thế nhưng Abu Bakr,

Rồi U-mar, Uth-man

Thay nhau làm Ca-liph,

Bất chấp tiếng phàn nàn.

 

Đó là nguyên nhân chính

Các bất đồng sau này

Giữa hai nhóm Hồi Gáo,

Cho đến tận ngày nay.

 

Chỉ khi Uth-man chết,

Ngài mới được lên thay,

Đúng lúc có bạo loạn

Liên quan đến chuyện này.

 

Ngài đã phải đối mặt

Một cuộc chiến kéo dài.

Và một buổi sáng nọ,

Trong nhà thờ, khi Ngài

 

Đang cầu kinh, bất chợt

Kẻ thù đã tấn công.

Hai ngày sau, Ngài chết,

Gây xúc động cộng đồng.

 

Các tín đồ Hồi Giáo

Yêu Giáo Chủ A-li

Vì trung thành, tận tụy

Với bố vợ, Tiên Tri;

 

Yêu vì Ngài dũng cảm,

Vì đối xử nghĩa tình

Với tín đồ khác nhánh

Và với cả tù binh.

Phần Hai

TRUYỆN VỀ TIÊN TRI MU-HA-MAT

TIÊN TRI MU-HA-MAT VÀ LOÀI VẬT

1

Thời ấy, ở Ả Rập

Khi mới có Đạo Hồi,    

Người ta thường đối xử

Với loài vật rất tồi.

Tiên tri Mu-ha-mat

Dạy: Loài vật ở đời

Cũng đáng được đối xử

Nhân đạo như với người.

Không được đánh đập chúng,

Cho uống nước hàng ngày.

Khi bò mệt, cho nghỉ,

Lúc khỏe mới đi cày.

Có một cô điếm nọ,

Ngài kể cùng bạn đường,

Nhờ cứu một con chó

Mà được lên thiên đường.

Ngoài chợ có con chó

Sắp chết khát, rất may

Được cô điếm nhìn thấy,

Dẫu nguy hiểm, cô này

Trèo xuống giếng lấy nước

Cho nó uống thật no.

Thánh A-la nhìn thấy,

Tha hết tội cho cô.

Trong khi đó, Ngài kể,

Lại có một bà già

Để con mèo chết đói

Vì bị nhốt trong nhà.

Bị ném xuống địa ngục,

Bị tra tấn đêm ngày

Chỉ vì bà già ấy

Để mèo chết cách này.

Thánh A-la vĩ đại

Ban thưởng hậu cho người

Xử tốt với loài vật

Như đối với người đời.

2

Tiên tri Mu-ha-mat,

Một lần nọ ở nhà,

Đang rửa đồ thờ cúng,

Có con mèo đi qua.

Thấy con vật đang khát,

Ngài vội vã dừng tay,

Lấy nước cho nó uống,

Mới làm tiếp việc này.

Riêng điều ấy đủ nói

Tình thương Ngài bao la.

Giúp con vật tội nghiệp

Rồi mới thờ A-la.

Ngài còn ra đạo luật

Bắt các lò sát sinh

Gây ít đau đớn nhất

Cho con vật của mình.

Ngài có nhiều đệ tử.

Lần nọ có một người

Thẳng tay đánh nô lệ,

Khiến anh ta kêu trời.

“Xin ông chủ đừng đánh.

Hãy vì Đức A-la,

Xin ông chủ đừng đánh!”

Nhưng ông kia không tha.

Được mọi người cấp báo,

Mu-ha-mat ra ngay.

Khi thấy tiên tri đến,

Ông kia mới ngừng tay.

Ngài nói: “Vừa lúc nãy,

Nhân danh thánh A-la

Người ta xin đừng đánh,

Mà ngươi cũng không tha?

Vậy sao ngươi có thể

Nhìn mặt ta lúc này?”

Ông kia nghe, xấu hổ

Chỉ cúi đầu, đứng ngây.

Và rồi, không ai bắt,

Ông ấy, một tín đồ,

Liền cho anh nô lệ

Được thành người tự do.

CẬU BÉ MỒ CÔI

Lúc ấy là lễ Eid,

Chấm dứt tháng ăn chay.

Ai cũng ăn mặc đẹp,

Vui cả đêm lẫn ngày.

Tiên Tri Mu-ha-mat,

Ở thành Mê-đi-na,

Chủ lễ xong, thong thả

Đang trên đường về nhà,

Bất chợt Ngài nhìn thấy

Một cậu bé bên đường.

Hình như cậu vừa khóc,

Với vẻ mặt chán chường.

Khác với bọn trẻ khác

Đang chơi đùa xung quanh,

Cậu co mình, ủ rũ,

Quần áo cũng chẳng lành.

Ngài lại gần và hỏi:

“Vì sao cháu buồn rầu?”

Nhưng chú bé không đáp,

Chỉ lặng lẽ cúi đầu.

Như người cha, âu yếm,

Ngài luồn các ngón tay,

Gỡ tóc rối cho cậu,

Rồi hỏi lại câu này.

“Cháu khóc bởi bố cháu

Hy sinh vì A-la.

Chồng mới của mẹ cháu

Đuổi cháu ra khỏi nhà.

Nên hôm nay, lễ Eid

Mà chẳng có gì ăn.

Đêm, không có nơi ngủ,

Không ai tặng áo quần…”

Tiên Tri Mu-ha-mat

Bảo cậu: “Bác hiểu rồi.

Vì bác ngay từ nhỏ

Cũng sống cảnh mồ côi.

Bây giờ thế này nhé.

Cháu nghĩ sao nếu ta

Là bố cháu, còn cháu

Là em Fa-ti-ma?”

Chỉ lúc ấy cậu bé

Mới ngước lên, tức thì

Cậu cúi xuống, sụp lạy

Dưới chân Ngài, Tiên Tri.

Ngay trong ngày hôm ấy

Ngài đưa cậu về nhà,

Tắm rửa, mua quần áo,

Sống cùng Fa-ti-ma.

Từ đấy đời cậu bé

Đầy ắp những tiếng cười.

Và vào ngày lễ Eid,

Mặc đẹp như mọi người.

Fa-ti-ma là con gái Tiên Tri Mu-ha-mat, sau này là vợ của Giáo Chủ A-li.

LỜI KHUYÊN CỦA TIÊN TRI MU-HA-MAT

Nói thật, chỉ nói thật

Là cách giúp chúng ta

Bỏ được nhiều thói xấu

Và tránh khỏi phiền hà.

Dưới đây là câu chuyện

Được truyền tụng bao đời

Về việc Mu-ha-mat

Đã cứu giúp một người.

Người ấy một lần nọ

Gặp Ngài, nói thế này:

“Tôi có nhiều tật xấu,

Mà xấu đã lâu nay.

Giờ muốn thành người tốt,

Ngài bảo phải làm gì?

Bắt đầu từ gì trước?

Xin hỏi Ngài Tiên Tri.”

Tiên Tri nghiêm khắc đáp:

“Là tín đồ Đạo Hồi,

Nói thật, chỉ nói thật.

Duy nhất cách ấy thôi!”

Người kia thề long trọng

Sẽ làm theo ý Ngài,

Định quyết tâm thay đổi,

Thành tử tế như ai.

Tối đó, như thường lệ,

Đến giờ đi kiếm ăn,

Tức là đi ăn trộm,

Ông này chợt bần thần:

“Chết, mình đi ăn trộm.

Một việc chẳng hay gì.

Sau được hỏi, không lẽ

Nói dối Đức Tiên Tri?

Nếu nói rõ sự thật,

Mọi người sẽ coi khinh.

Nói dối cũng không được,

Vì Ngài đã tin mình.”

Cuối cùng tối hôm ấy,

Người đàn ông ở nhà,

Bỏ hẳn thói ăn trộm,

Sống lương thiện, hiền hòa.

Hôm sau, ông chợt muốn

Uống rượu như mọi khi,

Nhưng rồi không, vì nhớ

Lời hứa với Tiên Tri.

Vì không muốn nói dối,

Nên cả thói xấu này

Rốt cục ông cũng bỏ,

Chỉ uống sữa hàng ngày.

*

Nói thật, chỉ nói thật

Là cách giúp chúng ta

Bỏ được nhiều thói xấu

Và tránh khỏi phiền hà.

Từ một tên ăn trộm,

Nhờ nói thật, một người

Đã trở thành tử tế,

Sống có ích cho đời.

TIÊN TRI MU-HA-MAT VÀ NGƯỜI DU MỤC

Một người du mục nọ

Nghe nói Đức Tiên Tri

Rất hào phóng, có thể

Tặng không tiếc cái gì.

Nên ông đã hăng hái,

Không quản ngại đường xa,

Cưỡi lạc đà, vất vả

Tới thành Mê-đi-na.

Đến nơi, ông nhanh chóng

Tìm gặp Đức Tiên Tri.

Ngài đang cùng các bạn

Đàm đạo như mọi khi.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Móc túi cho ông ta

Một món tiền nho nhỏ,

Gọi là để làm quà.

Ông này thấy tiền ít,

Liền tỏ ý chê bai,

Thậm chí dùng từ ngữ

Bất kính đối với Ngài.

Vì tội bất kính ấy,

Các bạn của Tiên Tri

Định chém ngay tại chỗ.

Ngài bảo: “Không hề gì!”

Rồi Ngài dẫn người ấy

Về nhà riêng của mình.

Một ngôi nhà khiêm tốn,

Của cải cũng thường tình.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Lục lọi mãi trong nhà,

Kiếm được cái gì đó,

Rồi đưa cho ông ta.

Giờ ông ta mới biết

Rằng chính Ngài cũng nghèo,

Và rằng cho như thế

Tức là đã cho nhiều.

Ông cúi đầu sụp lạy

Đức Tiên Tri, và rồi

Xin được Ngài chấp nhận

Thành tín đồ Đạo Hồi.

BA NGƯỜI BẠN

Một lần, khi đàm đạo

Như thường lệ hàng ngày,

Tiên Tri Mu-ha-mat

Kể câu chuyện thế này.

Một người đàn ông nọ

Bệnh sắp chết, rất lo

Phải một mình, lạnh lẽo

Và cô đơn dưới mồ.

Cuối cùng ông quyết định

Hỏi các bạn của ông

Có thể giúp bằng cách

Chết cùng ông hay không.

Người thứ nhất ông hỏi

Đã đáp lại thế này:

“Tôi và ông là bạn,

Mà bạn tốt xưa nay.

Ông sống, tôi giúp được.

Chết còn biết làm gì,

Ngoài việc giúp tiền bạc

Chôn cất, tiễn ông đi?”

Người bệnh nghe, buồn lắm,

Tìm đến người thứ hai.

“Tôi chỉ giúp được bác

Bằng việc khiêng quan tài.”

Dẫu không còn hy vọng,

Ông gặp người thứ ba.

Khác với hai người trước,

Thật không ngờ, ông ta

Đồng ý chết theo bạn,

Coi đó là lẽ thường.

Hơn thế còn đưa bạn

Lên tận chốn thiên đường.

Nghe xong lời hứa ấy,

Ông vui mừng, nhẹ người,

Về nhà nằm xuống ngủ,

Rồi bình thản qua đời.

*

Kể xong câu chuyện ấy,

Ngài nói với bạn mình:

“Bây giờ các vị biết

Ai chung thủy, có tình.

Thực ra không khó đoán

Ba người ấy là ai.

Đó là ba người bạn

Ta vẫn có hàng ngày.

Người thứ nhất là bạn,

Thứ hai là người nhà.

Những việc làm tốt đẹp

Là người bạn thứ ba.

Bạn đơn giản là bạn.

Ta chết, họ buồn đau

Đưa ta ra nghĩa địa,

Lặng lẽ đứng cúi đầu.

Thương ta hơn chút ít

Là người thân, người nhà.

Nhưng họ chỉ có thể

Khiêng quan tài đưa ta.

Nhưng người bạn tốt nhất

Là việc thiện đời thường

Sẽ theo ta xuống mộ

Để cùng lên thiên đường.

CHUYỆN TIÊN TRI MU-HA-MAT MUA ÁO

Tiên Tri Mu-ha-mat

Nhờ con rể của Ngài

Ra cửa hàng ngoài chợ

Mua giùm chiếc áo ngoài.

Con rể Ngài quay lại

Với chiếc áo trên tay.

“Mười hai đồng là giá

Con mua chiếc áo này.”

“Ta không cần áo tốt,

Chỉ cần ấm mùa đông.

Hãy ra hỏi ông chủ

Có cho trả lại không?”

Ông chủ quán đồng ý

Trả lại tiền, lát sau

Tiên Tri cùng con rể

Đi vào chợ với nhau.

Một cô bé nô lệ

Đang ngồi khóc bên đường.

Cô gầy gò, bé nhỏ,

Mái tóc xù đáng thương.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Nhẹ nhàng bước lại gần.

“Vì sao cháu phải khóc?”

Ngài hỏi, giọng ân cần.

“Ông chủ sai đi chợ,

Đưa cho cháu bốn đồng.

Cháu để rơi đâu mất,

Không dám về gặp ông.”

Ngài liền đưa cho cháu

Bốn trong số mười hai

Đồng đi-ham đang có

Định mua áo cho Ngài.

“Đây, bốn đồng cho cháu.

Hãy mua cái mình cần.

Rồi về nhà, nhanh nhé,

Kẽo lại nhỡ giờ ăn.”

Rồi Ngài lại đi tiếp,

Cảm thấy rất hài lòng.

Vào chợ, mua chiếc áo

Loại rẻ, chỉ bốn đồng.

Ngài mặc nó, thích lắm.

Đang trên đường về nhà,

Chợt thấy có ông lão

Đứng trần truồng, xuýt xoa.

Ngài cởi chiếc áo mới

Khoác lên người cho ông.

Rồi vào chợ mua tiếp

Một chiếc áo bốn đồng.

Quay ra, Ngài lại thấy

Cô bé ấy đáng thương,

Cô nô lệ bé nhỏ,

Vẫn ngồi khóc bên đường.

Hỏi, cô nói quá muộn

Nên không dám về nhà.

Sợ ông chủ sẽ đánh

Và bà chủ kêu la.

Thế là Ngài, dù bận,

Cầm tay cô bé này,

Dắt đưa về gặp chủ.

Vào tận nhà, ở đây

Ông chủ vui sướng quá,

Được Tiên Tri tới nhà,

Còn nói chuyện thân mật,

Và cuối cùng ông ta

Nhờ Tiên Tri khích lệ,

Không chỉ không đánh cô,

Mà long trọng tuyên bố

Cho cô được tự do.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Tạ ơn Đức A-la:

Mười hai đồng Ngài có

Tiêu hợp lý, đó là

Mua được hai áo ấm

Cho Ngài và cho người,

Cứu được một cô bé

Khỏi nô lệ suốt đời.

TỪ KẺ THÙ THÀNH BẠN

Tiên Tri Mu-ha-mat

(Cầu bình yên cho Ngài)

Sau sáu năm lập Đạo,

Muốn truyền bá ra ngoài.

Ngài gửi nhiều sứ giả

Tới các nước Trung Đông

Thuyết phục các lãnh chúa

Theo Đạo Hồi thêm đông.

Một trong những lãnh chúa,

U-than Thu-ma-ma,

Giàu có và hùng mạnh,

Ba-nu Ha-ni-pha.

Đang trong cơn tức giận,

Sứ giả đến, ông này

Liền từ chối đề nghị,

Ra lệnh đuổi đi ngay.

Hơn thế, ông còn muốn

Tìm cách giết hại Ngài,

Tức là giết cả Đạo,

Một thứ Đạo ngoại lai.

Với dã tâm như vậy,

Dẫu chẳng vì cớ gì,

Ông ta giết hàng chục

Tín đồ của Tiên Tri.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Buộc phải đưa ông ta

Vào danh sách cần giết,

Nhân danh Đức A-la.

Chẳng bao lâu sau đó,

Vì những lý do riêng,

Ông ta đến làm lễ

Ở Mêc-ca linh thiêng.

Rất tình cờ, lần ấy

Một tốp lính tuần tra

Của Tiên Tri bất chợt

Đã bắt giữ ông ta.

Thấy lạ, tốp lính ấy,

Dù không biết là ai,

Vẫn đưa tên lãnh chúa

Đến giao nộp cho Ngài.

Tiên tri Mu-ha-mat

Nhận ngay ra người này,

Ra lệnh cấp nước uống

Và thức ăn hàng ngày.

Hôm sau, Ngài đến hỏi:

“Ông muốn gì, nói đi.”

Ông kia ngẩng đầu đáp:

“Tôi không muốn nói gì.

Thích giết thì cứ giết.

Muốn tha thì cứ tha.

Muốn chuộc có tiền chuộc,

Khỏi nhiêu khê, phiền hà.”

Ngài lặng im không nói,

Cho nước uống, thức ăn,

Đối xử rất tử tế,

Cấp những thứ ông cần.

Hôm tiếp Ngài lại đến,

Lại vẫn câu hỏi này.

Vẫn câu trả lời ấy.

Cứ thế suốt mấy ngày.

Cuối cùng Ngài ra lệnh

Để cho ông ta đi,

Cùng thức ăn, nước uống,

Mà không đòi hỏi gì.

Ngỡ ngàng vì sung sướng,

Lãnh chúa Thu-ma-ma

Cảm ơn rồi nhanh chóng

Cưỡi lạc đà về nhà.

Rõ ràng ông xúc động,

Không biết đang nghĩ gì.

Tới một khu rừng vắng,

Nơi cây cỏ xanh rì,

Bất chợt ông dừng lại,

Lấy nước cho lạc đà,

Tắm rửa rất sạch sẽ,

Quay lại Mê-đi-na.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Như biết trước, đang chờ.

Cầm tay kẻ thù cũ

Rồi dắt vào nhà thờ.

Ở đấy, ông sụp lạy

Trước bàn thờ A-la,

Rồi đứng lên, tuyên bố:

“Tôi là Thu-ma-ma.

Từ nay tôi công nhận

Đức A-la hiển linh

Là vị thánh duy nhất

Tôi đã chọn cho mình.

Và rằng Mu-ha-mat

Là tiên Tri của Ngài,

Đồng thời là Ngôn Sứ

Được phái xuống cõi trần ai.”

Thế là vị thủ lĩnh

Đã nhập Đạo, và rồi

Tất cả dân trong nước

Thành tín đồ Đạo Hồi.

BÀI HỌC CHO VỊ GIÁO SĨ

Một giáo sĩ lần nọ

Vô cớ bị một người,

Bực mình chuyện gì đấy,

Nhiếc mắng không tiếc lời.

Tiên Tri Mu-ha-mat

Lúc ấy ngồi không xa.

Ngẫu nhiên Ngài nghe hết

Mọi lời của ông ta.

Nhưng Ngài giữ im lặng,

Chỉ thỉnh thoảng nhếch môi.

Trong khi vị giáo sĩ

Rất khó chịu, và rồi

Cuối cùng lên tiếng mắng

Con người thô lỗ này.

Đức Tiên Tri thấy thế,

Đứng dậy, bỏ đi ngay.

Vị giáo sĩ lo sợ

Mình thất thố điều gì,

Bèn đuổi theo, gạn hỏi:

“Sao Ngài lại bỏ đi?”

Ngài đáp: “Khi im lặng

Không dùng lời mắng lời,

Nghĩa là có vị thánh

Đang ngự trị trong ngươi.

Còn khi ngươi mắng lại

Người vô cớ mắng mình,

Thì đó là biểu hiện

Của người không thông minh.

A-la dạy: Ai đó

Bị mắng oan là ngu

Mà nhẫn nhục chịu đựng,

Không tìm cách trả thù,

Thì người ấy đích thực

Thông minh, đáng được khen.

Đó là sự dũng cảm,

Không phải dấu hiệu hèn.

Vừa rồi ngươi mắng lại

Con người ấy làm gì?

Vì thế ta thất vọng,

Bèn đứng dậy bỏ đi.”