LỜI NGƯỜI DỊCH
"Chưa và sẽ không bao giờ có tiếng nói nhận xét cuối cùng về Bơnx, tiếng nói đó lệ thuộc chính bản thân nhà thơ vĩ đại!" Ðó là ý kiến của James Buck, một chuyên gia nghiên cứu về Rôbớt Bơnx. Các nhận xét về Bơnx khác nhau, phụ thuộc vào chỗ đứng, quan điểm đánh giá của người nghiên cứu, nhưng nhìn chung, ngay từ đầu, hầu hết tất cả các nhà phê bình nghiêm túc không bị chi phối bởi các định kiến giai cấp và xã hội, đều thống nhất cho rằng sự hấp dẫn chính của Bơnx là ở chỗ ông đã biết cắm sâu vào mảnh đất dân gian, khai thác các tinh hoa của nó để rồi nâng lên một trình độ cao hơn, phong phú hơn. Và trên cơ sở đó, nhà thơ đã phản ánh cuộc sống vật chất và tinh thần đa dạng cũng như niềm vui và nỗi buồn của nhân dân ông, cụ thể là những người dân nghèo Xcốtlen cuối thế kỷ XVIII mà ông là một đại diện tiêu biểu. Xét về mọi phương diện - hình thức, nội dung, đối tượng thể hiện và chỗ đứng tác giả - Bơnx hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu cao quí Thi hào Dân tộc mà đồng bào ông đã trìu mến gắn liền với tên tuổi bất diệt của ông
Là một nông dân ít học, ông làm thơ khi đi theo luống cày, gieo hạt. Chính xác hơn, ông đặt lời dựa vào các giai điệu dân ca quen thuộc. Chính vì vậy mà hơn ai hết, thơ của ông đầy chất nhạc. Ðề tài cũng toàn những điều giản dị ông thấy xung quanh: bông hoa, con ngựa, cái đói, cốc rượu và tình yêu dân dã. Tất cả được thể hiện bằng thứ ngôn ngữ bình dân của thổ ngữ Scôtlen vốn bị những người có học và giới cầm quyền khinh rẻ. Chính vì thế mà thơ ông thật đặc biệt cả về nội dung lẫn hình thức. Thơ ông là tiếng nói phản kháng của tầng lớp nông dân Scôtlen bị bọn phong kiến quí tộc Anh áp bức, là bài hát yêu đời, phóng khoáng của những con người giản dị.
Rôbớt Bơnx đã chết trong cảnh nghèo khổ như ông đã sinh ra, lớn lên và sống trọn đời mình. Và cũng chính cái nghèo khổ cộng với sự thù ghét của giai cấp thống trị đã sớm đưa xuống mộ một thiên tài như thế khi ông mới 37 tuổi. Chỉ sau khi nghe tin Bơnx chết, cả Xcốtlen mới chợt hiểu mình đã để mất cái gì. Với đầy đủ các nghi thức quân lễ, hơn mười hai nghìn người vừa khóc vừa thay nhau nâng trên tay linh cữu Bơnx, nhà thơ vĩ đại nhất của Xcốtlen. Thậm chí cả những người đã để nhà thơ chết đói bây giờ cũng tự hoà mình vào đám tang chung của dân tộc. Từ lâu, thơ Rôbớt Bơnx đã vượt ra xa khỏi phạm vi Xcốtlen và nước Anh. Thơ ông được dịch ra hầu hết các thứ tiếng chính trên thế giới, và được các tầng lớp nhân dân lao động đặc biệt ưa thích. Theo La-phácgơ, Ðăngtơ và Bơnx là hai nhà thơ được Mác ưa thích nhất. Những giờ rỗi, Mác thích nghe các con gái đọaw cho nghe những bài thơ châm biếm hay những ca khúc trữ tình của ông. Nhiều nhà thơ Anh và thế giới coi Bơnx là bậc thầy, là mẫu mực cho mình học tập.
ở Việt Nam, thơ Rôbớt Bơnx được giới thiệu lần đầu qua tập Thơ trữ tình Rôbơt Bơnx của dịch giả Thái Bá Tân ở trường đại học Sư phạm ngoại ngữ cách đây gần ba mươi năm. Người dịch đã cố gắng truyền đạt uyển chuyển chất nhạc, nội dung và hình thức thơ nguyên bản. Văn học Nước ngoài lần này xin trich đăng một số bài trong tập thơ đó.
GIẤC MƠ
Vì lời nói, việc làm, người ta giết nhà thơ,
Vì giấc mơ tự do, không ai giết bao giờ!
Ðọc trong báo bài tụng ca của một nhà thơ cung đình, và một bài thơ khác miêu tả quang cảnh lộng lẫy của ngày lễ sinh nhật Vua, 4 tháng 6 năm 1786, tác giả ngủ quên, mơ thấy mình cũng có mặt trong buổi lễ và đọc bài thơ chúc mừng sau đây:
Thưa đức vua uy quyền tôn kính nhất,
Cầu chúa ban ơn mãi mãi thế này,
Và mong vua nhân ngày sinh nhật
Nhận lời mừng, lời chúc của tôi đây.
Một nhà thơ quê mùa, nghếch ngác
Dám liều mình có mặt trong cung
Giữa trăm quan - quả là điều kinh ngạc,
Là khi quân, là hỗn xược vô cùng.
Tôi thấy khắp nơi bá quan văn võ
Thi nhau xun xoe khúm núm khen chào:
"Ðức vua muôn năm!" họ gào rát cổ.
Ôi huy hoàng, ôi vĩ đại làm sao!
Và một tá nhà thơ với các bài thơ sẵn
Cũng hăng hái bên vua khua mép thi tài.
Họ khen bằng thơ: Việc vua làm đúng đắn!
Họ nói bằng vần: Vua đúng không sai!
Nhưng còn tôi, thưa đức vua tôn kính,
Không khen ngài như phần lớn các nhà thơ.
Vua cũng biết tiền vua tôi không lĩnh,
Chức tước, đất đai tôi không nợ bao giờ.
Xin nói thật, cúi mong ngài tha tội
Mà thực tình tôi nói cũng không ngoa
Rằng không như xưa, bây giờ dân nghèo đói,
Và lắm kẻ vì vua tan cửa nát nhà.
Và tôi nghĩ, tất nhiên ai cũng hiểu,
Rằng tôi không bêu xấu vua mình,
Dù tôi nói: ngài thông minh hơi thiếu
Ðể trị vì một đất nước như Anh.
Nhưng quả ngài đã thăng quan tiến chức -
Xin cam đoan tôi nói không nhầm -
Một lũ ngốc toàn vô tài, bất lực,
Những kẻ thực tình nên tống nhà giam.
Và khi ngài chiến tranh kết thúc,
Ðáng lẽ dân ngài được chữa vết thương đau.
Thì than ôi, bây giờ là lúc
Thuế của vua chém cổ, cắt đầu.
Còn riêng tôi, với ruộng đồng tất bật,
Nhưng ơn trên, tôi cũng chẳng phiền lòng.
Chỉ lo như tôi lông cừu vẫn cắt,
Một ngày kia ngài cắt tôi trụi lông.
Ðiều cuối cùng: dưới tay ngài bảo trợ,
Mong tự do có được ở đất này.
Và cướp bóc, lọc lừa, đau khổ...
Mong làm sao không có nữa từ nay.
Dù là khách không mời mà đến,
Tôi cúi đầu xin chúc nhà vua
Và hoàng hậu muôn nghìn yêu mến
Bằng bài thơ của kẻ quê mùa.
Robert Bruce
Hỡi những người từng theo Bruce
Từng cùng Wallace hy sinh,
Bây giờ hãy: Hoặc ở nhà ru rú,
Hay đi tìm quang vinh.
Giờ là lúc, là thời cơ đứng dậy,
Không thấy ư, quân giặc kéo kín đồng!
Không thấy ư, Edward đang mang lại
Nô lệ và xiềng gông!
Ai là người vô lương tâm, phản bội
Ai là người hèn nhát, an thân,
Ai là người cam tâm làm nô lệ -
Cút đi, ta không cần!
Còn những ai vì Scotland
yêu dấu,
Vì tự do mà dám tuốt gươm ra,
Sống tự do hay tự do mà chết -
Nào xông lên, theo ta!
Vì cái nhục, cái đau mất nước,
Vì nhân dân đang nô lệ, buồn lo,
Ta sẽ hiến cho đến cùng giọt máu,
Cho mọi người tự do!
Hãy lật đổ mọi cường quyền thống trị!
Vua và quan thoát chết - đừng hòng!
Vì Scotland
tự do hay là chết!
Nào anh em, xung phong!
Trái tim tôi
trên núi
Trái tim tôi trên núi, trái tim tôi không ở đây.
Trái tim tôi trên núi, trái tim tôi đang bay,
Đang bay theo con nai rừng, con thỏ...
Tôi đi xa, tim vẫn còn nơi đó.
Vĩnh biệt rừng xanh phương bắc, xóm làng
Quê hương anh hùng, đất nước vinh quang.
Dẫu tôi đi xa, dẫu tôi không trở lại,
Tình yêu Scotland
tôi vẫn còn giữ mãi.
Vĩnh biệt núi đồi tuyết trắng bao quanh,
Vĩnh biệt đồng bằng thung lũng rờn xanh,
Vĩnh biệt hàng cây vươn mình đứng thẳng,
Vĩnh biệt suối rừng trào reo bọt trắng.
Trái tim tôi trên núi, trái tim tôi không ở đây
Trái tim tôi trên núi, trái tim tôi đang bay,
Đang bay theo con nai rừng, con thỏ...
Tôi đi xa, tim vẫn còn nơi đó.
Giôn Hạt Mạch
Xưa, ngày xưa có ba ông vua nọ,
Rất mạnh và giàu.
Ba ông vua thề bắt Giôn phải chết,
Giôn Hạt Mạch cứng đầu.
Ba ông vua liền sai người cày ruộng
Vùi Giôn vào đất đen
Và nén chặt, tin rằng Giôn sẽ chết,
Không thể nào ngoi lên.
Nhưng xuân đến cỏ cây xanh tốt,
Trời ấm và mưa rơi,
Giôn Hạt Mạch nhô đầu lên bướng bỉnh,
Làm vua giận tím người.
Mùa hè đến với mặt trời nóng rực,
Giôn càng khoẻ, càng xanh,
Tay giơ cao những chiếc gươm nhọn
hoắt,
Ai thấy cũng rùng mình.
Nhưng mùa thu đang tới kia buồn bã,
Dưới gánh nặng tuổi già
Giôn đã phải còng lưng - có nghĩa
Ngày lụi tàn không xa.
Giôn Hạt Mạch cứ yếu dần, đến lúc
Sức lực đã không còn,
Thì lập tức kẻ thù xưa lại tới
Quyết phen này trị Giôn.
Chúng cắt Giôn sát tận chân đau nhói
Bằng lưỡi dao rất
dài,
Rồi trói chặt, vứt lên xe như thể
Chở thằng tù khổ
sai.
Chúng lấy chày nện vào Giôn liên tục,
Làm rách da, toác
đầu,
Rồi cứ thế, chúng đem rê trước gió
Nhiều lần và rất lâu.
Chúng ném Giôn vào chiếc thùng đầy nước,
Rồi lấy đá chúng
lèn,
Quyết phen này bắt Giôn chết ngạt,
Không cho ngoi đầu
lên.
Đến xương Giôn chúng cũng không thương tiếc,
Đem ném vào bếp lò,
Gã thợ xay thì đem tim chà xát
Giữa hai hòn đa to.
Rồi chúng nấu, chúng đun Giôn trong chảo
Và chúng lấy máu
chàng
Cùng nhau uống, uống say sưa, thích thú
Và nói cười oang
oang.
Giôn khi sống không là người hèn nhát,
Nay thành rượu,
thành cồn
Làm ai uống cũng thấy mình dũng cảm
Và yêu đời như Giôn.
Giôn Hạt Mạch làm chúng ta vui vẻ,
Quên bao nỗi buồn
rầu,
Làm bà vợ vừa mất chồng đang khóc
Tạm thời quên cái
đau.
Nào, chúng ta hãy cùng nhau nâng cốc
Uống vì Giôn thân
yêu.
Và mong sao cháu con Giôn mãi mãi
Sinh sôi nhiều, thật
nhiều!
Thơ đọc khi nâng
cốc
Nhiều người có cái ăn mà anh ách bụng no,
Nhưng nhiều người muốn ăn mà tay không, khốn nỗi,
Còn ta đây, có cái ăn và vừa khi đang bụng đói,
Nghĩa là ta phải tạ chúa, chén ra trò!
Bài hát nhỏ
Lau sậy mọc kín đồi,
Xanh tươi và ngoạn mục,
Các cô gái cho tôi
Những phút giây hạnh phúc.
Cái cuộc sống hàng ngày
Toàn buồn lo đủ thứ.
Đời đứng được xưa nay
Chính là nhờ phụ nữ.
Danh và tiền nhiều khi
Làm chúng ta tơ tưởng
Nhưng có chúng chắc gì
Ta thành người sung sướng.
Cho một đêm thảnh thơi
Và vòng tay ôm chặt,
Là ghánh nặng cuộc đời,
Tôi sẽ quên, quên tất.
Mặc các ngài chê tôi,
Những con lừa lễ phép,
Đến hiền triết mà rồi
Cũng còn mê phái đẹp.
Thơ buồn về Peg
Nickolson,
con ngựa cái của
cha cố Willie Nicol
Peg xưa nay vốn là con ngựa tốt,
Một con ngựa không tồi,
Thế mà giờ, Peg ơi, mày đã chết.
Xác nơi nào đang trôi?
Peg xưa nay vốn là con ngựa tốt,
Đã đi bao dặm đường,
Thế mà giờ, Peg ơi, mày đã chết,
Không còn da bọc xương.
Peg xưa nay vốn là con ngựa tốt,
Cha cố cưỡi nhiều lần,
Thế mà giờ, Peg ơi, mày đã chết,
Làm mồi cho cá ăn.
Peg xưa nay vốn là con ngựa tốt,
Cha cố nuôi rất tồi,
Nên mày chết như những con ngựa khác
Trong chuồng ông ta, ôi!
Một tối tôi đi
lang thang
Một tối tôi đi lang thang
Quanh tôi lúa mì đang mọc
Tôi ngồi dưới gốc cây bàng
Ngẫm nghĩ đời tôi khó nhọc.
Sông Ayr lờ chảy trước tôi,
Dòng sông trôi về với biển.
Một tiếng chim cu trên đồi
Vọng vào lòng tôi xao xuyến.
TIBBI
Ôi, Tibbi, cô giàu sang, dòng dõi,
Nên vênh mặt làm ngơ.
Và cô khinh hết những ai nghèo đói,
Không chào hỏi bao giờ.
Chiều hôm qua, nhìn thấy tôi ngoài phố,
Cô kiêu hãnh gật đầu,
Nhưng xin lỗi, nói cho cô được rõ:
Tôi không cần cô đâu!
Chắc cô nghĩ rằng cô giàu như vậy,
Còn tôi thì rất nghèo
Nên nếu cô gật đầu hay khẽ vẫy
Là tôi liền đi theo?
Không, thà chịu cảnh đói nghèo mãi mãi
Và cơ cực bao điều
Hơn xấu hổ, hám giàu theo cô gái
Cậy lắm tiền mà kiêu.
Tôi biết cô, nếu chàng trai nào đó
Dù trẻ đẹp, tài ba
Mà yêu cô, nhưng không may nghèo khổ
Cô cũng liền lánh xa.
Nhưng bù lại, cô rất mê quý tộc
Những thằng hề giàu sang,
Dù cô biết người cô yêu ngu ngốc,
Chỉ lắm bạc, nhiều vàng.
Ôi, Tibbi, hãy nghe tôi nói thật:
Cô chẳng đáng xu nào
Tiền bố cô làm cho cô giá đắt.
Đừng hợm mình làm cao.
Cô bạn gái của tôi tuy đói khổ,
Tôi còn quý hơn nhiều,
Quý hơn cô với bạc vàng cô có
Cái làm cô rất kiêu.
Ngày xưa, một xứ
nọ xa xôi...
Ngày xưa, một xứ nọ xa xôi
Có một cô xinh đẹp tuyệt vời
Yêu một chàng trai trẻ.
Nhưng hai người đã phải xa nhau
Dù tình yêu mới chỉ bắt đầu,
Vì chiến tranh bắt thế.
Và chàng trai vượt núi băng sông
Nơi súng gươm lửa khói ngút đồng
Tim không hề sợ hãi.
Nhưng tim chàng thổn thức trong đêm
Chiến trường không tiếng động, im lìm
Khi nghĩ về cô gái.
Melly
Ôi Melly,
Đẹp mê li.
Melly dịu dàng hiếm thấy,
Melly tươi
melly cười,
Melly hồn nhiên lộng lẫy.
Đang đi, tôi gặp vô tình
Melly chân trần, khiêm tốn,
Đôi chân hồng hồng, xinh xinh
Dẫm lên đá đường sắc nhọn.
Đôi chân, đôi chân Melly
Đáng bọc bằng nhung, bằng lụa
Một người như em, Melly
Đáng được ngồi xe công chúa.
Như tơ vàng óng, tóc em
Mềm mại uốn vòng quanh cổ,
Đôi mắt như đôi sao đêm
Cho tàu đi trong giông tố.
Ôi Melly,
Đẹp mê li.
Melly dịu dàng hiếm thấy,
Melly tươi
melly cười,
Melly hồn nhiên lộng lẫy.
Mở cửa cho anh,
ôi
Mở cửa em ơi, lẽ nào không nghe thấy,
Ôi mở cửa cho anh, ôi;
Dù em phụ tình anh, anh không tin như vậy,
Ôi mở cửa cho anh, ôi.
Cơn gió lạnh trên má anh đang thổi,
Nhưng không lạnh bằng tình em, ôi;
Mưa tuyết đổ xuống tim anh đau nhói,
Nhưng không đau bằng tình em, ôi.
Vầng trăng bạc đã về nơi yên nghỉ,
Đời anh chỉ đến phút này, ôi;
Và bè bạn vô tâm, người yêu không chung thuỷ
Không phải bận lòng từ nay, ôi!
Cô gái nhẹ, cô gái ra mở cửa,
Thấy xác người yêu bên thềm, ôi;
Cô ngã xuống, và rồi không dậy nữa,
Hai xác nằm trong đêm, ôi...
Lời cầu của cha
cố Willie
Ôi đức chua của con trên trời cao,
Người toàn năng và vĩ đại nhường nào.
Người có thể cho ai vào hoả ngục,
Ai lên thiên đường,
Mà không cần đúng sai, không chọn lúc,
Không cần xót thương.
Xin cảm ơn người vì đã nhấn chìm
Hàng vạn người trong vĩnh viễn màn đêm,
Nhưng rộng lượng ban cho con được sống
Tận ngày hôm nay
Để làm gương, làm cây cao toả bóng
Cho xứ đạo này.
Con biết con từ khi mới lọt lòng
Đáng bị Người trừng phạt, đáng mang gông,
Xuống địa ngục chịu trăm ngàn đau khổ,
Vật vã không hồn,
Và quỷ sứ luôn từng bầy ở đó
Xâu xé giành con.
Nhưng ơn trên, con được sống thế này
Để hết lòng hầu đức chúa lâu nay,
Thành trụ cột của niềm tin sáng chói,
Thành đuốc, thành đèn,
Đưa ý chúa đến cái đầu ngu muội
Của bầy dân đen.
Người biết con luôn tận tuỵ thế nào
Và đã từng nghiêm khắc ra sao
Khi trong xứ có con chiên đâu đấy
Báng bổ chúa trời,
Hay uống rượu, hay hát hò, múa nhảy
Ồn ào, lả lơi.
Nhưng xưa nay con chẳng dấu điều gì,
Cúi xin người tha tội chết - nhiều khi
Quả là con bị đàn bà cám dỗ
(Người đã biết rồi)
Nhưng hãy nhớ: Người vắt con ngày nọ
Cũng bằng đất thôi.
Nhưng hôm qua thú thật, trót yếu mềm,
Con đã cùng cô Meg ngủ qua đêm
Mong đức chúa đừng cho ai đồn đại
Thế nọ, thế này
Con xin hứa không bao giờ lặp lại
Bắt đầu từ nay.
Và rồi con cũng chẳng dám giấu Người
Rằng vừa rồi gặp cô Leez xinh tươi
(Vào thứ sáu), vì hơi say, con có
Ít nhiều lẳng lơ
Nhưng nếu con mà không say lúc đó
Thì chẳng bao giờ...
Cầu đức chúa ban ơn nhiều cho con,
Người được giao để chăm sóc phần hồn,
Nhưng hãy trị thật đau và nghiêm nhất
Những đứa cứng đầu,
Vì chính chúng thường làm con bẽ mặt,
Trêu đùa không đâu.
Như thằng Hamington, Người chớ quên,
Hắn là tay chuyên cờ bạc kiếm tiền,
Lại uống rượu và luôn mồm chửi rủa,
Ấy thế mà rồi
Hắn bắt được trăm người con của chúa
Theo mình, than ôi.
Và khi con chỉ cho hắn điều ngay,
Người biết không, rất tiếc cái thằng này
Cùng đám bạn cười chê con vào mũi!
Thưa chúa, con cầu
Người hãy làm cho khoai tây hắn lụi
Chết gà, thối rau!
Thưa đức chúa của con trên trời cao.
Hãy thẳng tay, đừng nương nhẹ chút nào,
Xin hãy trị lũ mục sư xứ cạnh
Cho chúng dè hồn,
Chúng càn bậy và nhiều khi dám đánh
Cả vào chúng con.
Còn riêng con, được đức chúa thương yêu,
Xin hãy cho bổng lộc thật nhiều
Để sung sướng cả phần hồn, phần xác,
Lắm thịt, lắm tiền,
Và khi chết được về nơi cựa lạc,
Amen, Amen!
Tôi vui vì cái
to...
Tôi vui vì cái to, vui cả vì cái nhỏ
Mỗi lần gặp cái buồn, cái khó
Là không chút nể nang, tôi tống chúng khỏi nhà
Bằng cốc rượu này và bằng những bài ca.
Không ít lúc khó khăn, tôi ôm đầu lo tính -
Thì đời là chiến tranh mà ta là người lính.
Có đồng xu là có cái vui rồi,
Không vua quan nào tước nổi tự do tôi.
Dù, buồn lo suốt ngày đè lên cổ
Nhưng tất cả tiêu tan cùng bạn bè tối đó
Mỗi khi anh đã ngồi ấm trong nhà
Thì nhớ làm gì cái lạnh lẽo vừa qua.
Hỡi số phận mà ta chưa lường nổi,
Dù mang lại giàu sang hay nghèo đói,
Buồn hay vui, cũng sẽ chẳng sao đâu,
Ngươi gõ cửa nhà ta, ta cứ bảo: Mời vào!
Về chiến tranh
và tình yêu
Cướp biển, cướp đường - chiến tranh tôi chán ghét,
Dù chúng ta mang bao tên gọi mỹ miều.
Nhưng có cuộc chiến tranh tôi không ngần ngại chết
Là cái thường vẫn gọi tình yêu.
tôi ngợi ca hoà bình, tiến bộ
Và tự do, cuộc sống vui tươi,
Tôi sung sướng phải xây thêm một,
Còn hơn được phá gấp mười.
Chuyện con gái
bà chủ quán
và lão cố đạo
Có bà lão ngày xưa nhà bên khóm bạch dương
Mở quán rượu ngon đem bán cạnh đường.
Con gái bà một hôm bỗng lên cơn cảm rét,
Một cố đạo đến thăm, lại nóng người, mê mệt.
Bà lão buồn rầu, nhìn con gái mà thương,
Bèn bắt cả hai nóng lạnh ngủ chung giường.
Và kết quả: Con gái bà hết rét.
Và cố đạo cũng nguội dần, thôi mệt.
Giây phút nản
lòng
Luôn vật vã vì buồn lo, nghèo đói
Ghánh đời nặng tôi không sao kham nổi,
Và cúi đầu tôi ngồi.
Cuộc sống đè lên vai tôi nặng trĩu
Trên đường đi dằng dặc dài, khúc khuỷu
Cho những người như tôi.
Nhìn quá khứ - chỉ một màu ảm đạm
Đầy những cảnh đau lòng.
Còn tương lai - rồi những gì sẽ đến?
Ai dám chắc là không?
Ôi bao giờ mới hết nghèo, thất vọng,
Mới hết buồn, hết lo?
Có phải chăng hoạ may mà thoát nạn
Chỉ khi tôi vào mồ?
Ôi vợ tôi
Ôi vợ tôi, vợ tôi nó mắng tôi.
Ôi vợ tôi, vợ tôi nó đánh tôi.
Cứ nhân nhượng với đàn bà thế đấy,
Sẽ rất nhiều, sẽ lắm chuyện lôi thôi.
Ta, đàn ông, đang được sống tự do.
Thế mà ngốc, lại đâm đầu lấy vợ,
Nên bị lừa, lừa một vố rất to.
Lừa trắng trợn, công khai và vô cớ.
Nhưng may thay, cái phải chịu hôm nay
Sẽ chấm dứt khi chúng ta xuống mộ.
Và tất nhiên nhất định sẽ có ngày
Ta được lên thiên đường và thoát khổ.
Ôi vợ tôi, vợ tôi nó mắng tôi.
Ôi vợ tôi, vợ tôi nó đánh tôi.
Cứ nhân nhượng với đàn bà thế đấy,
Sẽ rất nhiều, sẽ lắm chuyện lôi thôi.
Bánh
Một lần bánh,
Hai lần bánh,
Và thêm lần bánh thứ ba -
Chúng mày cứ đòi thế mãi
Thì tao phải đến bán nhà.
Ôi nhớ những ngày chưa vợ
Buồn lo có bao giờ hay,
Bây giờ một bầy con nhỏ
Đòi ăn ba bữa một ngày.
Cứ thế cái nghèo, cái đói
Suốt đời quanh quất bên tôi.
Vừa đuổi chúng ra khỏi cửa
Quay vô đã thấy chúng rồi.
Một lần bánh,
Hai lần bánh,
Và thêm lần bánh thứ ba -
Chúng mày cứ đòi thế mãi
Thì tao phải đến bán nhà.
Thư gửi Davie,
nhà thơ và là bạn thân
1
Mặc gió thổi từ phương xa lại đây,
Và tuyết băng lên cửa kính bám dày,
Bên bếp than hồng
cháy đỏ
Tôi ngồi yên và để giết thời giờ,
Tìm câu từ, sắp xếp lại thành thơ
Bằng tiếng cha ông
thời cổ.
Mặc gió lạnh chui vào nhà, không sao,
Tôi chẳng bao giờ ghen tỵ,
Và dửng dưng, không muốn giống chút nào
Các bà, các ông
quyền quý.
Tôi không
cần
Nhà và sân
Và lò sưởi của những người giàu có.
Tôi, lạy
trời,
Chỉ muốn
cười
Vào cái mặt luôn vênh vênh của họ.
2
Kể ít ai không cảm thấy bực mình
Khi thấy đời này của cải xung quanh
Được chia bất công
như thế:
Người quanh năm làm lụng chẳng có gì,
Còn những thằng lười biếng, ngu si
Tiền bạc nhiều không
đếm xuể.
Nhưng Davie, đừng buồn bã cúi đầu,
Đừng trách cuộc đời
này nọ.
Ta đang còn kiếm đủ bánh nuôi nhau,
Chừng nào sức ta
đang có.
Ôi Davie,
Buồn làm
chi,
Đừng sợ cái già đang đến.
Ai ngửa tay
Đi ăn mày
Mới là người đáng khinh và đáng thẹn.
3
Ngủ qua đêm trong lều cỏ bên đường
Khi bốn bề gió lạnh thổi buốt xương
Tất nhiên không vui
gì thật,
Nhưng cả khi phải vất vả thế này,
Ta vẫn thường bắt gặp những điều may,
Vẫn thấy mình vui
sướng nhất.
Ai trái tim ngay thẳng, chẳng làm gì
Đáng để lương tâm
thấy nhục
Thì cuộc đời, dù tráo trở nhiều khi
Vẫn phải ban cho
hạnh phúc.
Cái điều
này
Xưa và nay
Đều rất đúng cho mọi người, hãy nhớ.
Đừng lo xa,
Đời chúng
ta
Không còn chỗ để nghèo hơn, đừng sợ.
4
Như con chim đang bay lượn trên trời,
Ta sẽ cùng lang thang đi khắp nơi,
Không cần lâu đài
phú quý.
Mà núi đồi, con suối nhỏ, cây xanh
Và hang rừng, và thung lũng xung quanh
Sẵn sàng cho ta đến
nghỉ.
Cùng tiếng chim đang hót giữa rừng sồi,
Giữa cánh đồng hoa
nở rộ,
Tôi và anh cùng vui vẻ sánh đôi
Suốt ngày lang thang
đây đó.
Rồi chúng
ta
Sẽ nghĩ ra
Một gia điệu dễ nghe, tươi mát.
Còn lời thơ
Sẽ bất ngờ
Tự mình đến, và chúng ta cùng hát.
5
Cả nhà băng giàu có ở Luân Đôn
Cả công danh, tước vị - với tâm hồn
Chưa hẳn là điều
quan trọng.
Như xưa nay, không phải bởi có vàng,
Có ruộng nhiều và nhà cửa giàu sang
Mà đời trở nên dễ
sống.
Vì một khi suốt đời anh, trong tim
Hạnh phúc không tìm
thấy chỗ,
Thì dù anh có đốt thuốc đi tìm,
Cũng không bao giờ
thấy nó.
Cả bạc
vàng,
Cả vinh
quang
Đều không đáng một đồng xu nhỏ.
Anh và tôi
Tốt hay tồi
Chỉ lương tâm nói ta hay điều đó.
6
Nhưng Davie, người bạn quý xưa nay,
Hãy lắng nghe tôi nói điều này
(Tôi thường không
quen nói dối)
Rằng hai người, cả anh và tôi,
Trong cuộc đời, đã kiếm được niềm vui
Mà không tiền nào
mua nổi.
Niềm vui ấy là tình yêu của ta -
Của anh có tên là
Meg.
Còn của tôi là cô Jean hiền hoà.
Cả hai dịu dàng, xinh đẹp.
Nhắc tên Jean
Là niềm tin
Và ước mơ bỗng từ đâu kéo tới.
Nó làm tôi
Vui, bồi
hồi
Và hy vọng, và lo âu chờ đợi.
7
Ôi niềm vui của say đắm tình yêu,
Những đêm trăng, những buổi dạo trời chiều,
Âu yếm, nụ cười,
nước mắt,
Cuộc đời này đầy giả dối, chông gai,
Thiếu tình yêu tôi đâu thể kéo dài,
Từ lâu xác nằm dưới
đất.
Trời cho tôi có bạn để cùng nhau
Chia hết nỗi buồn
bao nỗi
Nhưng tình yêu, ngay từ buổi ban đầu
Cho tôi còn gấp hơn
bội.
Trời đang đen
Bỗng sáng
lên,
Và lòng tôi lại tràn trề hy vọng,
Vì có Jean
Là niềm tin
Và Davie, bạn của tôi đang sống.
8
Cái tên Jean là cảm hứng nguồn thơ,
Vừa nhắc xong, từ ngòi bút bây giờ
Câu chữ tuôn ra
trước mắt.
Như thể tôi được Phebus thần kỳ
Cùng chín nàng nghệ thuật dắt tay đi,
Viết những dòng thơ
chân thật.
Và lúc này, con Pegass của tôi
Ốm đau và luôn khập
khiễng,
Đang phi nhanh không đến nỗi quá tồi,
Quên bệnh và quên
lười biếng.
Nhưng dù
sao,
Bởi chừng
nào
Con ngựa tôi chưa ngã lăn gãy cổ,
Giờ là khi
Phải dừng
phi
Và tôi xuống lau mồ hôi cho nó.
Ca khúc
Anh đã bỏ rơi em, Jamie
Anh đã bỏ rơi em,
Anh đã bỏ rơi em, Jamie
Anh đã bỏ rơi em.
Anh đã đùa với tình em, em biết,
Anh không hề yêu em,
Dù anh thề chung thuỷ tới chết,
Nhưng rồi anh xa em, Jamie,
Nhưng rồi anh xa em.
Anh đã phụ tình em, Jamie
Anh đã phụ tình em.
Anh đã phụ tình em, Jamie
Anh đã phụ tình em.
Em biết anh rồi sẽ yêu người khác,
Để mình em bơ vơ.
Nếu vậy em thà liều mình, nhắm mắt,
Để không mở lại bao giờ, Jamie,
Để không mở lại bao giờ.
Anh huýt gọi em
đi...
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra.
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra,
Dù bố mẹ, cả nhà em không thích thế.
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra.
Nhưng khi đến nhà em, anh nhớ lấy,
Đến nhà em ngày cũng như đêm,
Phải đi lối sau vườn để không ai nhìn thấy,
Như thể anh không đi đến tìm em,
Làm như anh không đi đến tìm em.
Khi gặp em trong nhà thờ cầu nguyện,
Hãy lờ ngang như chẳng biết gì em,
Chỉ cần anh liếc mắt nhìn âu yếm
Nhưng như anh không phải liếc nhìn em,
Làm như anh không pải liếc nhìn em.
Anh hãy nói cho mọi người hiểu lạc,
Rằng với em, anh không muốn, không thèm
Nhưng anh chớ, dù đùa, yêu người khác,
Để người yêu anh mãi mãi là em,
Cho người yêu anh mãi mãi là em.
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra.
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra,
Dù bố mẹ, cả nhà em không thích thế.
Anh huýt gọi em đi, em sẽ ra...
Bài ca buồn của
người nô lệ da đen
Từ Xênêgan thân yêu, những người da trẳng
Bắt tôi đi Virginia-gi-ni-a, ôi;
Bắt tôi xa quê hương để rồi không trở lại
Đời tôi buồn, khó nhọc, xót xa, ôi!
Xênêgan quê tôi không có băng, có tuyết
Như ở đây, Virginia-gi-ni-a, ôi;
Và suối chảy không ngừng, hoa không ngừng đua nở,
Đời tôi buồn, khó nhọc, xót xa, ôi!
Tôi giơ lưng gánh gánh đời, giơ lưng ăn roi chủ,
Trên đồn điền Virginia-gi-ni-a, ôi;
Và hình ảnh bà con tôi lại hiện lên trong nước mắt –
Đời tôi buồn, khó nhọc, xót xa, ôi.
Thơ viết trên tờ
giấy bạc
Tờ giấy nhỏ đáng căm thù, nguyền rủa
Đã làm ta suốt đời buồn, đau khổ!
Vì thiếu ngươi, ta phải mất người yêu,
Vì thiếu ngươi, ta thiếu thốn trăm điều,
Và vì ngươi mà người dân lao động
Phải vật vã hàng ngày kiếm sống.
Kẻ gaìu sang, ta chứng kiến bao lần,
Ngạo mạn cười bên xác nạn nhân,
Ép kẻ khó vì đồng tiền chết tiệt
Phải nhắm mắt lao vào chỗ chết.
Và vì ngươi, ta bị buộc lên đường
Để không còn thấy lại quê hương.
Nói với bông hoa
bị nhà thơ cày nát
tháng 4 năm 1786
Bông hoa rừng khiêm tốn, đẹp, ngây thơ,
Thật không may ngươi gặp ta bây giờ
Vì sắp sửa lưỡi cày ta tai ác
Đè nát nhà ngươi.
Biết làm sao, ta không sao làm khác,
T chỉ là người.
Giữa đất cằn, gió lạnh thổi, tuyết bay,
Ngươi mỏng manh, bé nhỏ, yếu và gầy.
Thế mà vẫn nhô đầu lên dũng cảm,
Kết nụ, đâm cành,
Thành chấm nhỏ giữa cánh đồng ảm đạm,
Gió gào xung quanh.
Bao loài hoa cao quý được nuôi trồng
Trong khu vườn, trong nhà ấm mùa đông.
Ngươi thì mọc giữa bốn bề sỏi đá,
Khiêm tốn, một mình.
Nhưng chính ngươi làm núi đồi hoang dã
Đỡ buồn, thêm xinh.
Mặc áo xanh, luôn giản dị, bình thường,
Ngươi ngẩng đầu vươn tới vầng dương
Để đón nhận những tia vàng rực rỡ,
Hạnh phúc, yêu đời,
Mà không biết cày của ta sắp sửa
Đè nát nhà ngươi.
Cũng như bao cô gái đẹp, dịu hiền
Luôn nhìn đời bằng đôi mắt ngạc nhiên,
Sống và yêu bằng tấm lòng chân thật,
Không nghĩ, không
ngờ,
Rằng như ngươi, sẽ bị đời giẫm nát,
Xô xuống bùn nhơ.
Cũng như ta, khi viết những dòng này
Để thương buồn bông hoa nhỏ hôm nay,
Ta biết rõ rằng cuộc đời bội bạc
Sẽ hại đời ta,
Như giờ ta bằng lưỡi cày tai ác.
Dập vùi bông hoa.
Finđlây
Ai đang đem gõ cửa phòng tôi đó?
Còn ai ngoài tôi,
Finđlây!
Đi về đi, để cho người ta ngủ!
Ô không - vội đáp
Finđlây.
Anh đi đâu mà đêm hôm như thế?...
Thăm cô! - vội đáp
Finđlây.
Ai chứ anh thì nhiều điều có thể...
Rồi xem! - vội đáp
Finđlây.
Giờ mà dậy cho anh vào trong cửa...
Dậy đi! - vội đáp
Finđlây.
Anh nhất định không cho tôi ngủ nữa...
Tất nhiên! - vội đáp
Finđlây.
Nếu đêm nay mà cho anh ở lại...
Đêm nay! - vội đáp
Finđlây.
Thì tôi lo sau anh còn tới mãi...
Tất nhiên! - vội đáp
Finđlây.
Thôi, không nỡ để anh đứng đó...
Cảm ơn! - vội đáp
Finđlây.
Nhưng việc này không bao giờ để lộ...
Tất nhiên! - vội đáp
Finđlây.
Gửi Thomxơn
Một lũ cuồng điên, ngu dốt, côn đồ
Thờ nô lệ, khắp nơi đang hò hét!
Một thiên tài khi chống lại tự do,
Thiên tài đó thiên tài mình đang giết.
Bông hoa hồng đỏ
Người tôi yêu như bông hoa hồng đỏ,
Bông hoa mới nở giữa đồng;
Người tôi yêu như lời ca trong gió
Ngọt ngào bay giữa tầng không.
Em xinh đẹp, xinh thế nào, em biết,
Anh yêu thế ấy em ơi.
Anh yêu mãi, anh yêu em mãnh liệt,
Tới khi biển cạn - suốt đời!
Tới khi biển nước trong lòng cạn hết,
Núi cao gió quật tan tành,
Anh yêu mãi, anh yêu em mãnh liệt,
Chừng nào còn đập tim anh.
Giờ anh phải tạm xa em, anh phải,
Bây giờ anh phải ra đi,
Nhưng anh sẽ một ngày kia trở lại,
Dẫu sông, dẫu núi, sá gì.
Vì sao
Vì sao, vì sao em bắt anh
Không được thấy nguồn vui cuộc sống?
Vì sao, vì sao em dối anh,
Đem phụ bạc trả lời hy vọng?
Vì sao, vì sao anh đang mơ
Và hạnh phúc, hình em đang thấy,
Vì sao, vì sao em bây giờ
Nỡ tàn ác bắt anh tỉnh dậy?
Êliza
Êliza, anh phải xa em,
Xa mảnh đất mình
đang sống;
Và từ nay giữa anh và em
Là biển bao la cuộn
sóng.
Nhưng mặt biển bao la cuộn sóng
Từ nay giữa anh và
em
Không bao giờ, không bao giờ ngăn nổi
Trái tim hai đứa
chúng mình.
Êliza, đã đến giờ vĩnh biệt,
Xa em, anh phải
xuống tàu,
Như có ai đang thầm cho anh biết
Ta chẳng bao giờ gặp
nhau,
Và ra đi, Êliza, anh gửi lại
Tim anh tiếng đập
cuối cùng
Và cả tiếng thở dài lần cuối
Của ngày hai đứa
buồn chung...
Một cô gái như
tôi
Một cô gái như tôi,
Thân con gái như tôi
Biết làm gì với ông già cáu gắt?
Bố mẹ tôi tham lam,
Gia đình tôi tham
lam
Đã bán con để lấy tiền, lấy đất.
Người mà tôi phải
yêu
Suốt từ sáng đến
chiều
Cả ngày chỉ biết rên và cau có.
Ngu dốt không ai
bằng
Tay
chân lạnh như băng,
Phải nằm suốt đêm với chồng già thật khổ!
Không ngớt miệng kêu
đau,
Lão giận dư, càu
nhàu.
Bạn bè, người thân, lão đều tránh mặt.
Lão ghen bất kỳ ai,
Nhất là các chàng
trai.
Ngày lão cưới tôi là ngày buồn nhất.
Cô Katie thương tôi,
Cô Katie khuyên tôi,
Tôi sẽ không chịu yên, không chịu nhục.
Tôi đay nghiến lão
già,
Nhất định tôi không
tha.
Đến khi lão xuống mồ, tôi thành người hạnh phúc.
Tibi Đunba
Em có đi cùng anh, Tibi Đunba?
Em có đi cùng anh?
Em đi xe hay em cưỡi ngựa,
Hay đi bộ cùng anh, Tibi Đunba?
Anh không thiết nhà em và tiền bạc,
Anh không thiết họ hàng em lỗi lạc,
Chỉ muốn từ nay sướng khổ có hai ta,
Với chiếc áo trên người, đến cùng anh, Tibi Đunba.
Ôi đêm dài..
Ôi đêm dài và nhớ thương da diết
Khi anh ở xa em.
Trằn trọc nằm và buồn đau mỏi mệt,
Nhớ em hoài suốt
đêm.
Trằn trọc nằm và buồn đau mỏi mệt,
Nhớ em hoài suốt
đêm.
Anh nhớ lại những ngày vui sướng nhất
Khi hai ta bên nhau,
Nên bây giờ anh và em chia cắt,
Làm sao anh không
đau?
Nên bây giờ anh và em chia cắt
Làm sao anh không
đau?
Ôi thời gian, vì sao ngươi trì trệ,
Sao uể oải thế này?
Khi người yêu bên tôi, sao ngươi không chậm thế,
Không buồn như đêm
nay?
Khi người yêu bên tôi, sao ngươi không chậm thế
Không buồn như đêm?
Với chú chuột đồng bị cày nhà thơ phá tổ,
Tháng 11 năm 1785.
Chú chuột đồng bé nhỏ, tinh nhanh,
Sao hoảng hốt run người, ngơ ngác nhìn quanh?
Ngươi bỏ chạy đi đâu, đừng sợ,
Ðừng rúm co người,
Tuy sẵn xẻng nhưng ta đâu nỡ
Lòng nào giết ngươi.
Ta biết con người vốn dĩ xưa nay
Phá hại thiên nhiên trên trái đất này,
Làm loài vật phải luôn luôn sợ hãi.
Làm ngươi buồn lo.
Nhưng con người nào có ai sống mãi,
Ai cũng xuống mồ.
Ta biết ngươi cắn phá rất tài -
ừ thì ngươi cũng cần sống như ai.
Ta không trách, người khác còn lấy cắp
Của ta rất nhiều.
Một vài bông trong cả mùa ta gặt
Có là bao nhiêu.
Và tổ ngươi, cày ta đã phá tung.
Ôi phũ phàng cơn gió lạnh mùa đông.
Lấy đâu cỏ, lấy đâu rơm xây lại
Tổ ấm như xưa,
Ðể tránh khỏi cơn gió mùa tê tái
Những ngày tuyết mưa!
Nhưng chuột ơi, đâu chỉ ngươi cô đơn.
Trong nỗi buồn, nào ta có gì hơn -
Cũng như ngươi, ta chờ mong hạnh phúc.
Hoà bình, ấm no,
Nhưng số phận chỉ cho ta cái nhục,
Cái buồn, cái lo.
Có thể ngươi còn sung sướng hơn ta.
Ngươi chỉ lo về cái khổ bây giờ,
Còn ta xót xa nhìn về quá khứ
Trong tiếng thở dài,
Tuy chẳng thấy gì, nhưng ta vẫn sợ
Nhìn về tương lai.
Tháng 11 năm 1785.
Chú chuột đồng bé nhỏ, tinh nhanh,
Sao hoảng hốt run người, ngơ ngác nhìn quanh?
Ngươi bỏ chạy đi đâu, đừng sợ,
Ðừng rúm co người,
Tuy sẵn xẻng nhưng ta đâu nỡ
Lòng nào giết ngươi.
Ta biết con người vốn dĩ xưa nay
Phá hại thiên nhiên trên trái đất này,
Làm loài vật phải luôn luôn sợ hãi.
Làm ngươi buồn lo.
Nhưng con người nào có ai sống mãi,
Ai cũng xuống mồ.
Ta biết ngươi cắn phá rất tài -
ừ thì ngươi cũng cần sống như ai.
Ta không trách, người khác còn lấy cắp
Của ta rất nhiều.
Một vài bông trong cả mùa ta gặt
Có là bao nhiêu.
Và tổ ngươi, cày ta đã phá tung.
Ôi phũ phàng cơn gió lạnh mùa đông.
Lấy đâu cỏ, lấy đâu rơm xây lại
Tổ ấm như xưa,
Ðể tránh khỏi cơn gió mùa tê tái
Những ngày tuyết mưa!
Nhưng chuột ơi, đâu chỉ ngươi cô đơn.
Trong nỗi buồn, nào ta có gì hơn -
Cũng như ngươi, ta chờ mong hạnh phúc.
Hoà bình, ấm no,
Nhưng số phận chỉ cho ta cái nhục,
Cái buồn, cái lo.
Có thể ngươi còn sung sướng hơn ta.
Ngươi chỉ lo về cái khổ bây giờ,
Còn ta xót xa nhìn về quá khứ
Trong tiếng thở dài,
Tuy chẳng thấy gì, nhưng ta vẫn sợ
Nhìn về tương lai.
Người nông dân già nói chuyện với con ngựa già,
nhân năm mới
Ta chào ngươi, nhân năm mới, ngựa ơi,
Và còn đây, thêm một nắm cỏ tươi.
Dù bây giờ chỉ còn gân với cốt,
Nhưng ta nhớ ngày
Ngươi khoẻ mạnh, từng là con ngựa tốt,
Từng phi như bay.
Dù hôm nay chân ngươi chậm, mắt mờ
Và khắp mình lông trắng bạc phơ,
Ta vẫn nhớ xưa lông ngươi màu xám
Mịn màng như nhung,
Và cưỡi ngươi chỉ những người dũng cảm.
Những người thuỷ chung.
Bao giờ ngươi cũng tận tuỵ cùng ta,
Từ lúc trẻ trung cho tới lúc già
Ngươi kiên nhẫn kéo cày vỡ đất
Cổ gò, lưng cong,
Ngươi trước, ta sau, hai thằng chật vật
Cùng nhau ngoài đồng.
Ta và ngươi cùng mệt mỏi với đời,
Vật vã hàng ngày, vật vã khắp nơi,
Và nhiều khi tưởng không còn hy vọng
Phải đành xuôi tay,
Thế mà ta và ngươi vẫn sống
Ðến cái tuổi này.
Nhưng chớ lo rằng ngươi đã về già,
Sức lực không còn, chẳng giúp được gì ta,
Và chớ nghĩ ta để ngươi chết đói -
Ta đang là người.
Ta còn sống, cỏ còn đang kiếm nổi
ít nhiều cho ngươi.
nhân năm mới
Ta chào ngươi, nhân năm mới, ngựa ơi,
Và còn đây, thêm một nắm cỏ tươi.
Dù bây giờ chỉ còn gân với cốt,
Nhưng ta nhớ ngày
Ngươi khoẻ mạnh, từng là con ngựa tốt,
Từng phi như bay.
Dù hôm nay chân ngươi chậm, mắt mờ
Và khắp mình lông trắng bạc phơ,
Ta vẫn nhớ xưa lông ngươi màu xám
Mịn màng như nhung,
Và cưỡi ngươi chỉ những người dũng cảm.
Những người thuỷ chung.
Bao giờ ngươi cũng tận tuỵ cùng ta,
Từ lúc trẻ trung cho tới lúc già
Ngươi kiên nhẫn kéo cày vỡ đất
Cổ gò, lưng cong,
Ngươi trước, ta sau, hai thằng chật vật
Cùng nhau ngoài đồng.
Ta và ngươi cùng mệt mỏi với đời,
Vật vã hàng ngày, vật vã khắp nơi,
Và nhiều khi tưởng không còn hy vọng
Phải đành xuôi tay,
Thế mà ta và ngươi vẫn sống
Ðến cái tuổi này.
Nhưng chớ lo rằng ngươi đã về già,
Sức lực không còn, chẳng giúp được gì ta,
Và chớ nghĩ ta để ngươi chết đói -
Ta đang là người.
Ta còn sống, cỏ còn đang kiếm nổi
ít nhiều cho ngươi.
Lời cầu của cho cố Willie
Ôi đức chúa của con trên trời cao,
Người toàn năng và vĩ đại nhường nào,
Người có thể cho ai vào hoả ngục,
Ai lên thiên đường,
Mà không cần đúng sai, không chọn lúc,
Không cần xót thương.
Xin cảm ơn vì Người đã nhấn chìm
Hàng vạn người trong vĩnh viễn màn đêm,
Nhưng rộng lượng ban cho con được sống
Tận ngày hôm nay
Ðể làm gương, làm cây cao toả bóng
Cho xứ đạo này.
Con biết con từ khi mới lọt lòng
Ðáng bị Người trừng phạt, đáng mang gông,
Xuống địa ngục chịu trăm nghìn đau khổ,
Vật vã không hồn,
Và quỉ sứ luôn từng bầy ở đó
Xâu xé giành con.
Nhưng ơn trên, con được sống thế này
Ðể hết lòng hầu đức chúa lâu nay,
Thành trụ cột của niềm tin sáng chói,
Thành đuốc, thành đèn,
Ðưa ý chúa đến cái đầu ngu muội
Của bầy dân đen.
Người biết con luôn tận tuỵ thế nào
Và đã từng nghiêm khắc ra sao
Khi trong xứ có con chiên đâu đấy
Báng bổ chúa trời,
Hay uống rượu, hay hát hò, múa nhảy
ồn ào, lả lơi.
Nhưng xưa nay - con chẳng dấu điều gì,
Cúi xin Người tha tội chết - nhiều khi
Quả là con bị đàn bà cám dỗ
(Người đã biết rồi)
Nhưng hãy nhớ: Người vắt con ngày nọ
Cũng bằng đất thôi.
Như hôm qua, thú thật, trót yếu mềm,
Con đã cùng cô Meg ngủ qua đêm.
Mong đức chúa đừng cho ai đồn đại
Thế nọ, thế này.
Con xin hứa không bao giờ lặp lại,
Bắt đầu từ nay.
Và rồi con cũng chẳng dám dấu Người,
Rằng vừa rồi gặp cô Liz xinh tươi
(Vào thứ sáu), vì hơi say, con có
Ít nhiều lẳng lơ,
Nhưng nếu con mà không say lúc đó
Thì chẳng bao giờ...
Cầu đức chúa ban ơn nhiều cho con,
Người được giao để chăm sóc phần hồn,
Nhưng hãy trị thật đau và nghiêm nhất
Những đứa cứng đầu,
Vì chính chúng thường làm con bẽ mặt,
Trêu đùa không đâu.
Như thằng Hamington, Người chớ quên,
Hắn là tay chuyên cờ bạc kiếm tiền,
Lại uống rượu và luôn mồm chửi rủa,
ấy thế mà rồi
Hắn bắt được trăm người con của chúa
Theo mình, than ôi.
Và khi con chỉ cho hắn điều ngay,
Người biết không, rất tiếc cái thằng này
Cùng đám bạn cười chê con vào mũi!
Thưa đức chúa, con cầu
Người hãy làm cho khoai tây hắn lụi,
Chết gà, thối rau!
Thưa đức chúa của con trên trời cao,
Hãy thẳng tay, đừng nương nhẹ chút nào,
Xin hãy trị lũ mục sư xứ cạnh
Cho chúng dè hồn.
Chúng càn bậy và nhiều khi dám đánh
Cả vào chúng con.
Còn riêng con, được đức chúa thương yêu,
Xin hãy cho bổng lộc thật nhiều
Ðể sung sướng cả phần hồn, phần xác,
Lắm thịt, lắm tiền,
Và khi chết được về nơi cực lạc,
Amen, Amen!
Ôi đức chúa của con trên trời cao,
Người toàn năng và vĩ đại nhường nào,
Người có thể cho ai vào hoả ngục,
Ai lên thiên đường,
Mà không cần đúng sai, không chọn lúc,
Không cần xót thương.
Xin cảm ơn vì Người đã nhấn chìm
Hàng vạn người trong vĩnh viễn màn đêm,
Nhưng rộng lượng ban cho con được sống
Tận ngày hôm nay
Ðể làm gương, làm cây cao toả bóng
Cho xứ đạo này.
Con biết con từ khi mới lọt lòng
Ðáng bị Người trừng phạt, đáng mang gông,
Xuống địa ngục chịu trăm nghìn đau khổ,
Vật vã không hồn,
Và quỉ sứ luôn từng bầy ở đó
Xâu xé giành con.
Nhưng ơn trên, con được sống thế này
Ðể hết lòng hầu đức chúa lâu nay,
Thành trụ cột của niềm tin sáng chói,
Thành đuốc, thành đèn,
Ðưa ý chúa đến cái đầu ngu muội
Của bầy dân đen.
Người biết con luôn tận tuỵ thế nào
Và đã từng nghiêm khắc ra sao
Khi trong xứ có con chiên đâu đấy
Báng bổ chúa trời,
Hay uống rượu, hay hát hò, múa nhảy
ồn ào, lả lơi.
Nhưng xưa nay - con chẳng dấu điều gì,
Cúi xin Người tha tội chết - nhiều khi
Quả là con bị đàn bà cám dỗ
(Người đã biết rồi)
Nhưng hãy nhớ: Người vắt con ngày nọ
Cũng bằng đất thôi.
Như hôm qua, thú thật, trót yếu mềm,
Con đã cùng cô Meg ngủ qua đêm.
Mong đức chúa đừng cho ai đồn đại
Thế nọ, thế này.
Con xin hứa không bao giờ lặp lại,
Bắt đầu từ nay.
Và rồi con cũng chẳng dám dấu Người,
Rằng vừa rồi gặp cô Liz xinh tươi
(Vào thứ sáu), vì hơi say, con có
Ít nhiều lẳng lơ,
Nhưng nếu con mà không say lúc đó
Thì chẳng bao giờ...
Cầu đức chúa ban ơn nhiều cho con,
Người được giao để chăm sóc phần hồn,
Nhưng hãy trị thật đau và nghiêm nhất
Những đứa cứng đầu,
Vì chính chúng thường làm con bẽ mặt,
Trêu đùa không đâu.
Như thằng Hamington, Người chớ quên,
Hắn là tay chuyên cờ bạc kiếm tiền,
Lại uống rượu và luôn mồm chửi rủa,
ấy thế mà rồi
Hắn bắt được trăm người con của chúa
Theo mình, than ôi.
Và khi con chỉ cho hắn điều ngay,
Người biết không, rất tiếc cái thằng này
Cùng đám bạn cười chê con vào mũi!
Thưa đức chúa, con cầu
Người hãy làm cho khoai tây hắn lụi,
Chết gà, thối rau!
Thưa đức chúa của con trên trời cao,
Hãy thẳng tay, đừng nương nhẹ chút nào,
Xin hãy trị lũ mục sư xứ cạnh
Cho chúng dè hồn.
Chúng càn bậy và nhiều khi dám đánh
Cả vào chúng con.
Còn riêng con, được đức chúa thương yêu,
Xin hãy cho bổng lộc thật nhiều
Ðể sung sướng cả phần hồn, phần xác,
Lắm thịt, lắm tiền,
Và khi chết được về nơi cực lạc,
Amen, Amen!
Đau răng
(Tụng ca)
Ta rủa nguyền cái nọc độc nhà ngươi,
Cái nọc độc làm ta đau điếng người,
Ðến nhăn mặt, đến ù tai, buốt óc...
Mà đâu chỉ một ngày.
Như tra tấn, ngươi làm ta suýt khóc,
Luôn ôm đầu, bóp tay.
Nếu không may mắc phải bệnh nhức đầu,
Sốt, thương hàn, cảm cúm... Cũng là đau,
Nhưng cái đau còn được người thông cảm.
Mà đau răng như ngươi -
Dù thuộc loại đau vô cùng, ghê gớm -
Lại bị đem ra cười.
Ta nghiến răng, nước bọt tứa ra đầy.
Ta bóp, tỳ đến gãy ghế, tê tay.
Khi người khác cười trêu ta đâu đó
Bên lò sưởi trong nhà.
Quá giận dữ, ta đã cầu mong họ
Sớm được về chầu ma.
Cái buồn đau ta đã nếm khá nhiều:
Nào bạn lừa, nào thất vọng khi yêu,
Rồi mất mùa, rồi hết tiền, nghèo đói,
Rồi bí vần, bí thơ,
Nhưng khủng khiếp như đau răng, phải nói
Ta chưa gặp bao giờ.
Và ta tin: khi ta chết, lìa đời,
Sẽ bị đầy xuống địa ngục, là nơi
Ta phải chịu trăm nhục hình nghiêm ngặt
(Cha cố dạy thế mà!)
Ngươi chắc chắn là nhục hình lớn nhất
Ðày đọa linh hồn ta.
Hỡi vị thần thường xúi dục chiến tranh,
Không cho ai được vui sống yên lành,
Bắt thế gian phải chịu nhiều đau khổ,
Giờ trừng phạt đến rồi,
Hãy dùng bệnh đau răng mà giết hộ
Kẻ thù quê hương tôi!
(Tụng ca)
Ta rủa nguyền cái nọc độc nhà ngươi,
Cái nọc độc làm ta đau điếng người,
Ðến nhăn mặt, đến ù tai, buốt óc...
Mà đâu chỉ một ngày.
Như tra tấn, ngươi làm ta suýt khóc,
Luôn ôm đầu, bóp tay.
Nếu không may mắc phải bệnh nhức đầu,
Sốt, thương hàn, cảm cúm... Cũng là đau,
Nhưng cái đau còn được người thông cảm.
Mà đau răng như ngươi -
Dù thuộc loại đau vô cùng, ghê gớm -
Lại bị đem ra cười.
Ta nghiến răng, nước bọt tứa ra đầy.
Ta bóp, tỳ đến gãy ghế, tê tay.
Khi người khác cười trêu ta đâu đó
Bên lò sưởi trong nhà.
Quá giận dữ, ta đã cầu mong họ
Sớm được về chầu ma.
Cái buồn đau ta đã nếm khá nhiều:
Nào bạn lừa, nào thất vọng khi yêu,
Rồi mất mùa, rồi hết tiền, nghèo đói,
Rồi bí vần, bí thơ,
Nhưng khủng khiếp như đau răng, phải nói
Ta chưa gặp bao giờ.
Và ta tin: khi ta chết, lìa đời,
Sẽ bị đầy xuống địa ngục, là nơi
Ta phải chịu trăm nhục hình nghiêm ngặt
(Cha cố dạy thế mà!)
Ngươi chắc chắn là nhục hình lớn nhất
Ðày đọa linh hồn ta.
Hỡi vị thần thường xúi dục chiến tranh,
Không cho ai được vui sống yên lành,
Bắt thế gian phải chịu nhiều đau khổ,
Giờ trừng phạt đến rồi,
Hãy dùng bệnh đau răng mà giết hộ
Kẻ thù quê hương tôi!
Anh chàng thợ xay
Cái anh chàng thợ xay
Khắp người đầy bụi phủ
Kiếm năm xu một ngày,
Tiêu năm đồng chưa đủ.
Từ đầu anh đến chân
Toàn một màu trắng xoá
Ðể anh hôn một lần
Thêm một vòng trắng má.
Cái anh chàng thợ xay
Khắp người đầy bụi phủ
Kiếm năm xu một ngày,
Tiêu năm đồng chưa đủ.
Từ đầu anh đến chân
Toàn một màu trắng xoá
Ðể anh hôn một lần
Thêm một vòng trắng má.
Nếu em đi ...
Nếu em đi dưới tuyết băng mưa dội
ở giữa đồng,
ở giữa đồng,
Anh cởi áo che cho em tránh khỏi
Rét mùa đông,
Rét mùa đông.
Nếu số phận mang lại nhiều tai hoạ
Cho đời em,
Cho đời em,
Anh sẽ chẳng ngại ngần tất cả
Chia cùng em,
Chia cùng em.
Nếu chẳng may anh rơi vào sa mạc
Buồn cô đơn,
Buồn cô đơn,
Nhưng có em, đó là nơi cực lạc,
Còn đâu hơn,
Còn đâu hơn?
Và nếu anh chủ nhân toàn trái đất,
Toàn địa cầu,
Toàn địa cầu,
Thì chúng ta sẽ là người sướng nhất
Sống cùng nhau,
Sống cùng nhau.
Nếu em đi dưới tuyết băng mưa dội
ở giữa đồng,
ở giữa đồng,
Anh cởi áo che cho em tránh khỏi
Rét mùa đông,
Rét mùa đông.
Nếu số phận mang lại nhiều tai hoạ
Cho đời em,
Cho đời em,
Anh sẽ chẳng ngại ngần tất cả
Chia cùng em,
Chia cùng em.
Nếu chẳng may anh rơi vào sa mạc
Buồn cô đơn,
Buồn cô đơn,
Nhưng có em, đó là nơi cực lạc,
Còn đâu hơn,
Còn đâu hơn?
Và nếu anh chủ nhân toàn trái đất,
Toàn địa cầu,
Toàn địa cầu,
Thì chúng ta sẽ là người sướng nhất
Sống cùng nhau,
Sống cùng nhau.
Yêu nàng tha thiết
Yêu nàng tha thiết
Chẳng dám nói ra,
Vì cái nghèo bắt tôi im lặng, cậu ạ.
Cày ruộng, làm thơ
Chẳng thể bao giờ
Cho gì hơn ngoài cuộc đời cay đắng, cậu ạ.
Nhưng tôi sẽ không
Bao giờ sờn lòng,
Vì thiếu nàng tôi không thể sống, cậu ạ.
Dù chẳng bạc vàng,
Họ hàng không sang,
Nhưng tôi chẳng thua ai về tự trọng, cậu ạ.
Giày tôi không xinh,
Ngựa tôi không nhanh,
Có thể tôi thua người về lễ phục, cậu ạ.
Nhưng dù ở đâu
Cũng ngẩng cao đầu,
Xuống bùn nhơ tôi không thèm chui rúc, cậu ạ.
Tôi chẳng đê hèn
Tìm cách làm tiền,
Chẳng ăn cướp, chẳng lọc lừa dối trá, cậu ạ.
Kiếm ăn hàng ngày,
Chẳng có cho vay,
Tôi cũng chẳng giơ tay vay ai cả, cậu ạ.
Yêu nàng tha thiết
Chẳng dám nói ra,
Vì cái nghèo bắt tôi im lặng, cậu ạ.
Cày ruộng, làm thơ
Chẳng thể bao giờ
Cho gì hơn ngoài cuộc đời cay đắng, cậu ạ.
Nhưng tôi sẽ không
Bao giờ sờn lòng,
Vì thiếu nàng tôi không thể sống, cậu ạ.
Dù chẳng bạc vàng,
Họ hàng không sang,
Nhưng tôi chẳng thua ai về tự trọng, cậu ạ.
Giày tôi không xinh,
Ngựa tôi không nhanh,
Có thể tôi thua người về lễ phục, cậu ạ.
Nhưng dù ở đâu
Cũng ngẩng cao đầu,
Xuống bùn nhơ tôi không thèm chui rúc, cậu ạ.
Tôi chẳng đê hèn
Tìm cách làm tiền,
Chẳng ăn cướp, chẳng lọc lừa dối trá, cậu ạ.
Kiếm ăn hàng ngày,
Chẳng có cho vay,
Tôi cũng chẳng giơ tay vay ai cả, cậu ạ.
Giữa cánh đồng lúa mì
Một đêm trăng mát mẻ,
Giữa cánh đồng lúa mì
Chín, đung đưa nhè nhẹ,
Tôi đứng chờ Annie.
Suốt buổi chiều năn nỉ,
Tôi thuyết phục Annie,
Cuối cùng nàng đồng ý
Gặp giữa đồng lúa mì.
Ðến mùa, hoa kết trái
Và lúa mì trĩu bông,
Suốt đời tôi nhớ mãi
Buổi hẹn nhau ngoài đồng.
Gió đìu hiu thổi nhẹ,
Trăng trên trời mênh mang
Tôi bế nàng đặt khẽ
Giữa đồng lúa chín vàng.
Hai trái tim cùng nhịp
Tôi ôm hôn Annie,
Hôn xong rồi hôn tiếp
Giữa cánh đồng lúa mì.
Tôi từng vui, hạnh phúc
Vì tiệc rượu triền miên,
Vì tình yêu, đôi lúc
Vui cả vì có tiền.
Nhưng những niềm vui đó
Không ý nghĩa chút gì
So với đêm hôm nọ
Giữa đồng cùng Annie.
Một đêm trăng mát mẻ,
Giữa cánh đồng lúa mì
Chín, đung đưa nhè nhẹ,
Tôi đứng chờ Annie.
Suốt buổi chiều năn nỉ,
Tôi thuyết phục Annie,
Cuối cùng nàng đồng ý
Gặp giữa đồng lúa mì.
Ðến mùa, hoa kết trái
Và lúa mì trĩu bông,
Suốt đời tôi nhớ mãi
Buổi hẹn nhau ngoài đồng.
Gió đìu hiu thổi nhẹ,
Trăng trên trời mênh mang
Tôi bế nàng đặt khẽ
Giữa đồng lúa chín vàng.
Hai trái tim cùng nhịp
Tôi ôm hôn Annie,
Hôn xong rồi hôn tiếp
Giữa cánh đồng lúa mì.
Tôi từng vui, hạnh phúc
Vì tiệc rượu triền miên,
Vì tình yêu, đôi lúc
Vui cả vì có tiền.
Nhưng những niềm vui đó
Không ý nghĩa chút gì
So với đêm hôm nọ
Giữa đồng cùng Annie.
Giôn Andecxon yêu quí
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Khi ta lần đầu quen nhau,
Như lông quạ đen, đen nhánh, Giôn,
Tóc anh đen nhánh trên đầu
Bây giờ tóc anh ngả trắng, Giôn,
Trắng như bông tuyết trên cành.
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Cầu trời phù hộ cho anh.
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Núi đời ta đã lên cao,
Hai ta cùng chia vui sướng, Giôn,
Cùng chia cay đắng, ngọt ngào.
Bây giờ hai ta xuống núi, Giôn,
Cầm tay như buổi ban đầu.
Và xuống dưới kia có chết, Giôn,
Hai ta sẽ chết cùng nhau
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Khi ta lần đầu quen nhau,
Như lông quạ đen, đen nhánh, Giôn,
Tóc anh đen nhánh trên đầu
Bây giờ tóc anh ngả trắng, Giôn,
Trắng như bông tuyết trên cành.
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Cầu trời phù hộ cho anh.
Giôn Anđecxơn yêu quí, Giôn,
Núi đời ta đã lên cao,
Hai ta cùng chia vui sướng, Giôn,
Cùng chia cay đắng, ngọt ngào.
Bây giờ hai ta xuống núi, Giôn,
Cầm tay như buổi ban đầu.
Và xuống dưới kia có chết, Giôn,
Hai ta sẽ chết cùng nhau
Nói với con gái ngoài giá thú
Con thân yêu, cứ để mặc đời này
Bố gặp nhiều tai hoạ, nếu từ nay
Bố khó chịu hay ngượng ngùng xấu hổ
Khi nghĩ về con,
Hay về mẹ, hay khi con gọi bố,
Vì sợ tiếng đồn.
Mặc mọi người đang lên án gần xa,
Rằng bố con chuyên quyến rũ đàn bà,
Rằng thế nọ, thế này đủ thứ,
Ðừng buồn, không sao.
Cho họ nói, cho lồng lên giận dữ -
Không sợ chút nào.
Con gái yêu, con gái nhỏ xinh tươi,
Bố rất vui vì con có trên đời,
Dù không ai mong chờ con, và bố
Phải khổ khá nhiều.
Vì hàng xóm, vì nhà thờ phẫn nộ,
Và vì con yêu.
Rất dịu dàng, bố ôm con và hôn
Như ngày nào hôn Betty, mẹ con,
Và càng lớn, con ngày càng giống mẹ,
Ngày càng thêm xinh,
Dù cha cố luôn nói con như thể
Thấp hèn, đáng khinh.
Dù bố con sẽ nghèo đói suốt đời,
Nhưng cố làm cho con được vui chơi
Và ăn học trong vô tư, đầy đủ
Không kém thua gì
Con những kẻ có hôn nhân giá thú.
Vẫn thường khinh khi.
Và cuối cùng, bố mong con lớn lên
Giống mẹ con, thành xinh đẹp, dịu hiền,
Và giống bố - tâm hồn không giả dối,
Ðừng giống cái nghèo,
Và tất nhiên, những điều gì tội lỗi
Con đừng noi theo.
Con thân yêu, cứ để mặc đời này
Bố gặp nhiều tai hoạ, nếu từ nay
Bố khó chịu hay ngượng ngùng xấu hổ
Khi nghĩ về con,
Hay về mẹ, hay khi con gọi bố,
Vì sợ tiếng đồn.
Mặc mọi người đang lên án gần xa,
Rằng bố con chuyên quyến rũ đàn bà,
Rằng thế nọ, thế này đủ thứ,
Ðừng buồn, không sao.
Cho họ nói, cho lồng lên giận dữ -
Không sợ chút nào.
Con gái yêu, con gái nhỏ xinh tươi,
Bố rất vui vì con có trên đời,
Dù không ai mong chờ con, và bố
Phải khổ khá nhiều.
Vì hàng xóm, vì nhà thờ phẫn nộ,
Và vì con yêu.
Rất dịu dàng, bố ôm con và hôn
Như ngày nào hôn Betty, mẹ con,
Và càng lớn, con ngày càng giống mẹ,
Ngày càng thêm xinh,
Dù cha cố luôn nói con như thể
Thấp hèn, đáng khinh.
Dù bố con sẽ nghèo đói suốt đời,
Nhưng cố làm cho con được vui chơi
Và ăn học trong vô tư, đầy đủ
Không kém thua gì
Con những kẻ có hôn nhân giá thú.
Vẫn thường khinh khi.
Và cuối cùng, bố mong con lớn lên
Giống mẹ con, thành xinh đẹp, dịu hiền,
Và giống bố - tâm hồn không giả dối,
Ðừng giống cái nghèo,
Và tất nhiên, những điều gì tội lỗi
Con đừng noi theo.
Cậu Willy...
Cậu Willy vừa cất xong mẻ rượu
Rồi mời tôi và anh bạn đến chơi.
Và suốt đêm ba người vui như thế -
Quả chưa ai trông thấy trên đời.
Ai bảo tôi say?
Ai bảo anh say?
Mới ngà ngà, mắt long lanh tý lửa!
Thì gà gáy đi,
Thì trời sáng đi,
Nào các cậu, ta làm thêm cốc nữa!
Ðây là nơi ba thằng hay gặp mặt,
Rượu một thùng và ba đứa uống chung.
Ba chúng ta từng bao đêm vui sướng,
Và đêm nay, ắt không phải cuối cùng!
Kia là trăng như chiếc liềm lấp lánh
Sau hàng cây, đang muốn gọi ta về.
Này, có lẽ trăng phải chờ tí chút -
Vui thế này bảo đứng dậy, ai nghe?
Trong chúng ta ai đầu tiên đứng dậy
Là không nên, là phản bội, là hèn.
Và anh hùng chính là người sau chót
Quị xuống sàn, không thể gượng đứng lên!
Ai bảo tôi say?
Ai bảo anh say?
Chỉ ngà ngà, mắt long lanh tí lửa.
Thì gà gáy đi,
Thì trời sáng đi,
Nào các cậu, ta làm thêm cốc nữa!
Cậu Willy vừa cất xong mẻ rượu
Rồi mời tôi và anh bạn đến chơi.
Và suốt đêm ba người vui như thế -
Quả chưa ai trông thấy trên đời.
Ai bảo tôi say?
Ai bảo anh say?
Mới ngà ngà, mắt long lanh tý lửa!
Thì gà gáy đi,
Thì trời sáng đi,
Nào các cậu, ta làm thêm cốc nữa!
Ðây là nơi ba thằng hay gặp mặt,
Rượu một thùng và ba đứa uống chung.
Ba chúng ta từng bao đêm vui sướng,
Và đêm nay, ắt không phải cuối cùng!
Kia là trăng như chiếc liềm lấp lánh
Sau hàng cây, đang muốn gọi ta về.
Này, có lẽ trăng phải chờ tí chút -
Vui thế này bảo đứng dậy, ai nghe?
Trong chúng ta ai đầu tiên đứng dậy
Là không nên, là phản bội, là hèn.
Và anh hùng chính là người sau chót
Quị xuống sàn, không thể gượng đứng lên!
Ai bảo tôi say?
Ai bảo anh say?
Chỉ ngà ngà, mắt long lanh tí lửa.
Thì gà gáy đi,
Thì trời sáng đi,
Nào các cậu, ta làm thêm cốc nữa!
Tính tiền đi, bà chủ quán
Mặt trời tắt và xung quanh tối mịt...
ừ mà cần chi sáng nhiều hay ít,
Với chúng mình, bia đang uống là sao,
Chai rượu trên bàn là mặt trời lên cao.
Nào tính tiền đi, bà chủ quán,
Bà chủ quán, bà chủ quán.
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Cái sướng, cái dễ dàng trời cho thằng giàu có.
Cái vất vả, cái buồn - cho thằng nghèo, kẻ khó!
Nhưng ai chẳng như ai khi uống ở quán này,
Ai chẳng là vua khi quá chén ngà say?
Kìa tính tiền đi, bà chủ quán,
Bà chủ quán, bà chủ quán,
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Rượu với ta vốn là nguồn sinh lực;
Là thuốc chữa mọi vết thương, oan ức.
Hạnh phúc trên đời như con cá nhờn da,
Tưởng bắt được rồi, đùng một cái, lại tuồi ra...
Nào tính tiền đi, bà chủ quán.
Bà chủ quán, bà chủ quán,
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Mặt trời tắt và xung quanh tối mịt...
ừ mà cần chi sáng nhiều hay ít,
Với chúng mình, bia đang uống là sao,
Chai rượu trên bàn là mặt trời lên cao.
Nào tính tiền đi, bà chủ quán,
Bà chủ quán, bà chủ quán.
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Cái sướng, cái dễ dàng trời cho thằng giàu có.
Cái vất vả, cái buồn - cho thằng nghèo, kẻ khó!
Nhưng ai chẳng như ai khi uống ở quán này,
Ai chẳng là vua khi quá chén ngà say?
Kìa tính tiền đi, bà chủ quán,
Bà chủ quán, bà chủ quán,
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Rượu với ta vốn là nguồn sinh lực;
Là thuốc chữa mọi vết thương, oan ức.
Hạnh phúc trên đời như con cá nhờn da,
Tưởng bắt được rồi, đùng một cái, lại tuồi ra...
Nào tính tiền đi, bà chủ quán.
Bà chủ quán, bà chủ quán,
Tất cả bao nhiêu, bà chủ quán?
Mang thêm chai nữa ra đây!
Đám người lang thang vui vẻ
(Cantata)
Kể:
Khi lá vàng đây đó bắt đầu rơi,
Như cánh chim đang chao nhẹ giữa trời
Vì gió mùa đông đã thổi,
Và bắt đầu cái lạnh cắn vào da,
Rồi mưa rơi, rồi tuyết phủ lên nhà,
Lên những cành cây trơ trọi,
ấy là khi một tối nọ, suốt đêm,
Một đám lang thang bất hảo
Trong quán rượu, uống và say, say mèm,
Uống đến cầm quần, gán áo.
Ôi vui sao,
Ôi ồn sao,
Họ nói hát, họ cười to hô hố.
Mặt đỏ gay,
Họ vỗ tay,
Và dẫm chân đến nhà rung muốn đổ.
Một anh lính đang ngồi cạnh bếp lò
Với một chồng gồm túi xách, ba lô,
áo quần vá ngang vá dọc.
Tay anh ta đang ôm cô tình nhân.
Còn cô này thì nằm gọn trong chăn,
Mắt nhìn người yêu, nhìn cốc.
Tạm thời quên cái buồn đói khi say,
Anh lính ôm hôn cô đĩ.
Và cô ta chìa môi như chìa tay
Kiên nhẫn chờ xin bố thí.
Rồi rất lâu
Họ hôn nhau,
Tiếng chùn chụt bay ra nghe mà chối.
Rồi bất ngờ,
Mắt lờ đờ,
Anh lính hát, rồng lên nghe mà tội.
Hát:
Là người lính bẩm sinh,
Tôi dày dạn chiến tranh,
Mang trên ngực nhiều vết thương sâu rộng.
Vết thì do đánh nhau,
Vết - bị chém vào đầu
Trong một lần xung phong theo tiếng trống.
Tôi học nghề của tôi
ở ngay trên ngọn đồi
Có tên gọi Abram, vào lúc
Ngài chỉ huy hy sinh,
Còn tôi thì quên mình
Ðâm chém giặc, tai luôn nghe trống dục.
Lần cuối tôi xung phong
Ðúng vào khi vượt sông
Và để lại một chân tôi ở đó.
Nhưng nếu tổ quốc cần,
Tôi lại sẽ hành quân
Cùng tiếng trống và cùng đôi nạng gỗ.
Giờ cụt chân, cụt tay,
Tôi phải đi ăn mày,
Túi cũng rỗng mà lòng cũng rỗng.
Nhưng có rượu bên người,
Có cô này xinh tươi,
Tôi lại vui như xưa, theo tiếng trống.
Dù tóc bạc trắng đầu,
Ðời còn lắm buồn đau
Và nhịn đói, ngủ đường không ít lúc,
Nhưng còn rượu, còn tình,
Quỉ thần và hy sinh
Tôi đếch sợ, chỉ cần nghe trống dục.
Kể:
Người lính vừa hát xong,
Căn nhà rung muốn đổ,
Vì mọi người hoan hô.
Chuột nhô đầu nghiêng ngó
Một anh chàng kéo đàn
Ðứng lên kêu: Hát lại!
Nhưng đức bà tình nhân
Ðã hát to hăng hái.
Hát:
Tôi từng trinh, tuy chẳng nhớ bao giờ,
Nay tôi già nhưng vẫn thích trai tơ.
Chính bố tôi là quân nhân đáng kính,
Nên dễ hiểu vì sao tôi yêu lính.
Người đầu tiên mà tôi yêu mê say,
Trẻ, đẹp trai và đánh trống suốt ngày,
Dò rất cứng, rậm râu và thích nhảy...
Vâng, phải nói mê anh lính ấy.
Nhưng một ông giáo sĩ tán, yêu tôi,
Khuyên hãy đi theo chúa - và rồi
Ông để mất tâm hồn, tôi - thể xác.
Vâng, tôi bỏ người yêu, theo kẻ khác.
Chẳng bao lâu tôi lại chán ông già,
Và lấy chồng là cả tiểu đoàn ba,
Từ lính trơn đến sĩ quan hào hiệp,
Ai cũng được tôi yêu và tiếp.
Rồi hoà bình, tôi xách bị xin ăn.
Biết làm sao, lính chết, đĩ không cần.
May tôi gặp người tôi yêu ngày nọ
Là anh lính rách bươm này khốn khổ.
Cuộc đời này tôi sống thế là lâu
Và hài lòng ta được uống cùng nhau.
Còn cốc rượu trong tay là nhất định
Tôi sẽ uống vì người yêu, vì lính.
Kể:
Một anh hề trước đó
Ôm một cô láng giềng
Không thèm nghe ai nói
Vì bận làm việc riêng.
Giờ anh ta vì rượu
Hoặc vì tình mà say,
Uống một hơi và hát
Một bài hát thế này.
Hát:
Người thông minh thành ngốc khi say,
Người dốt thành hề khi tỏ ra có học,
Nhưng làm sao đem ví những người này
Với chính tôi, ngốc có nghề, đại ngốc!
Tôi ngày xưa cũng ăn học như ai.
Bà tôi mua cho sách kinh và thước.
Thế mà học, học mãi chẳng thành tài -
Ðã là ngốc thì đòi gì hơn được!
Vì nát rượu, tôi đã suýt mất đầu.
Nửa phần đời tôi bỏ ra tìm gái.
Chẳng có gì đáng lạ - đã từ lâu
Tôi nổi tiếng một thằng hề vô lại.
Không ít khi tôi vẫn bị nhà thờ
Bắt và trói vì nói năng vô học,
Vì dám làm các cô gái ngây thơ
Nhàu tí áo và rối đôi sợi tóc!
Tôi là hề, chuyên nhào lộn, leo dây.
Ngốc, càn quấy, nói năng không biết ngượng,
Thế mà nghe ở Luân Ðôn lúc này
Còn có hề hơn tôi là Thủ Tướng.
Các vị nhìn lão cố đạo mà xem,
Lão ta nói rất nhiều lời đẹp đẽ
Và nhăn mặt khinh những kẻ làm tiền,
Nhưng chính lão còn làm ghê hơn thế.
Và cuối cùng - ừ thì không thông minh,
Nhưng chân thật, xin cho tôi được nói:
Rằng những ai ngốc chỉ ngốc cho mình,
Thì người ấy ngốc hơn tôi gấp bội!
Kể:
Thằng ngốc im, một bà béo đứng lên,
Không còn xuân, thuộc loại biết moi tiền.
Ai ngú ngớ hay vô tình sơ ý
Là bị bà câu ngay luôn chiếc ví.
Ðã mấy phen bà bị ném xuống hồ
Cho chết chìm mà chẳng chịu chết cho.
Trước bà yêu một chàng Giôn nào đó,
Nhưng không may bị người ta treo cổ.
Giờ đứng lên bà hát, giọng đau buồn,
Về con người bà yêu quí, chàng Giôn.
Hát:
Giôn của tôi sinh ở chốn rừng xanh.
Chàng lớn lên rất coi thường pháp luật,
Nhưng vẫn yêu, yêu tha thiết quê mình.
Ôi chàng Giôn dịu dàng, cam đảm nhất.
Nào, nâng cốc vì Giôn.
Nào, hãy hát vì Giôn.
Trên đời này chắc chắn
Không có ai bằng Giôn!
Giôn của tôi luôn đeo kiếm bên người,
Mũ lông chim, váy nhiều màu, khăn xám,
Làm xiêu lòng bao cô gái xinh tươi,
Ôi chàng Giôn vùng cao đầy dũng cảm.
Giôn của tôi đã từng sống yên lành
Từ sông Tweed đến sông Spey tuyệt mĩ.
Không bao giờ chàng sợ đám người Anh.
Ôi chàng Giôn, Giôn của tôi yêu quí.
Thế mà chàng bị kết án đi xa,
Nhưng thật may, khi mùa xuân vừa tới,
Giôn của tôi lại trốn được về nhà
Ôi chàng Giôn bao ngày tôi mong đợi.
Nhưng cuối cùng chàng bị bắt, than ôi,
Bị tống ngục và rồi đem treo cổ.
Tôi nguyền rủa, tôi nguyền rủa suốt đời
Kẻ đã giết chàng Giôn tôi cách đó.
Thế là tôi thành goá bụa, cô đơn,
Thương tiếc nhớ một thời không trở lại.
Nghĩ về Giôn, tôi lại thấy đau buồn.
Ôi chàng Giôn, em yêu chàng mãi mãi.
Nào, nâng cốc vì Giôn.
Nào, hãy hát vì Giôn.
Trên đời này chắc chắn
Không có ai bằng Giôn!
Kể:
Một anh chàng chơi đàn viôlông,
Luôn suốt ngày ngoài bãi chợ, đám đông,
Thấy bà kia mới tỏ lòng yêu mến,
Chỉ khốn nỗi một điều -
Anh ta bé, đứng vừa cao đến bẹn,
Ðành ôm đùi người yêu.
Rồi cầm đàn, mắt lim dim, anh ta
Quyết định chơi một chút để chiều bà.
Anh ta chạy một bài gam giọng thứ
Suốt một lượt từ đầu.
Và cuối cùng, sau một thôi cò cử.
Hát một bài như sau.
Hát:
Ðể anh lau nước mắt cho em.
Hãy thành vợ của anh, lúc đó
Em sẽ quên nỗi buồn của em,
Bơ đi cho đỡ khổ!
Nghề của anh là chơi đàn kiếm tiền,
Nhưng tất cả những bài hay nhất
Anh dành riêng cho phụ nữ, tất nhiên,
Còn thì anh bơ tất!
ở những nơi có tiệc cưới, liên hoan
Là lập tức có anh đến chén.
Những việc khác ngoài ăn và đàn
Anh không thèm biết đến!
Anh và em sẽ gặm xương cùng nhau,
Ngủ đâu đó cùng màn trời chiếu đất.
Rỗi thì ngồi và chỉ hát một câu:
Ðời này ta bơ tất!
Em yên tâm mà lấy anh làm chồng.
Ðừng lo khổ, đói ăn, băng giá,
Chừng nào anh còn kéo đàn viôlông
Thì ta bơ tất cả!
Kể:
Trong khi anh chàng hát
Thì cô nàng, than ôi,
Ðã về tay người khác
Là anh thợ hàn nồi.
Anh hàn nồi cầm đũa
Suýt đâm vào bụng chàng,
Tóm lấy râu, bắt hứa
Sẽ từ bỏ cô nàng.
Anh kéo đàn khốn khổ
Quỳ xuống đất xin tha,
Và tất nhiên đến đó
Kết thúc mối bất hoà.
Nhưng anh chàng thích thú,
Dù đang đau khổ nhiều,
Cười khi nghe đối thủ
Hát nịnh bà người yêu.
Hát:
Thưa bà, tôi
Thợ hàn nồi,
Chuyên làm việc với đồng, với sắt.
Xưa và nay
Với nghề này
Tôi đã đi khắp nơi trên trái đất.
Một thời gian ở trung đoàn
Tôi là lính, chuyên cầm gươm cầm giáo,
Giờ lang thang
Tôi kiếm hàng
Kiếm miếng ăn bằng vá xoong, vá chảo.
Tôi khuyên bà
Hãy lánh xa
Lão kéo đàn bé con kinh khủng ấy.
Theo ý tôi:
Thợ hàn nồi
Là loại người đáng cho bà tin cậy.
Lấy tôi đi,
Còn chờ gì,
Xin được thề bằng những gì tôi có,
Rằng lấy tôi,
Thợ hàn nồi,
Bà sẽ không bao giờ đói khổ.
Kể:
Hát vừa xong, bà kia trong nháy mắt
Ôm lấy cổ ông này,
Không hề ngượng, phần vì bà yêu thật,
Và một phần vì say.
Còn anh chàng viôlông thấy vậy,
Cũng không muốn xen vào,
Nên nâng cốc, bằng những lời bóng bẩy
Chúc hai người làm sao
Ngủ ngon đêm ấy.
Nhưng tiếc thay, thần tình yêu ranh mãnh
Chưa chịu rời anh ta,
Xui anh ta ôm một bà bên cạnh
Rồi đưa ra chuồng gà.
Chồng bà kia, một nhà thơ loại cỡ,
Tuy chân ngắn, chân dài,
Phát hiện thấy, làm hai người hoảng sợ,
Và thế là cả hai
Bó tay đêm ấy
Anh nhà thơ là người ưa vui vẻ.
Chuyên hát rong kiếm tiền.
Vầng, cuộc đời lắm buồn đau, tuy thế,
Anh ta chẳng than phiền.
Khát thì uống, đói thì ăn, đơn giản.
Thật là người vô lo.
Anh ta sợ cô đơn và buồn chán,
Nên đã hát ra trò
Khi say đêm ấy.
Hát:
Tôi - nghệ sĩ, nhà thơ,
Nhưng bị đời làm ngơ.
Cũng chẳng sao: đến Hôme lỗi lạc
Số phận cũng như tôi
Nên yên tâm, suốt đời
Tôi lang thang hết chỗ này, chỗ khác.
Cũng được thôi,
Cũng tốt thôi,
Sống cùng vợ nói chung là dễ chịu,
Bà cả đi
Có bà gì -
Về khoản vợ, xưa nay tôi chẳng thiếu.
Quả là chưa bao giờ
Tôi được thấy nàng thơ,
Hay uống nước Castalie thời cổ.
Nhưng tôi đã uống nhiều,
Và càng uống càng yêu
Cái suối thơ chảy từ thùng bia gỗ.
Tôi uống vì đàn bà,
Vì phụ nữ chúng ta,
Và với họ, tôi là thằng nô lệ
Tôi làm hết mọi điều
Ðể được họ thương yêu,
Nhưng không phạm các lời răn thượng đế.
Ta cứ yêu một cô
Cứ hạnh phúc tha hồ,
Cứ tận hưởng hết những gì có được.
Nhưng liệu với cô này
Ta sẽ thọ mấy ngày,
Thì quả đúng là không ai biết trước.
Phụ nữ thật là phiền,
Không cho ai được yên,
Và làm ta luôn đau đầu, bực dọc.
ấy thế mà nói chung,
Ta yêu họ vô cùng,
Nào, vì họ, tôi xin mời nâng cốc!
Cũng được thôi,
Cũng tốt thôi,
Sống cùng vợ cứ cho là dễ chịu.
Bà cả đi
Có bà dì -
Về khoản vợ xưa nay tôi chẳng thiếu.
Kể:
Anh nhà thơ vừa hát xong, thi nhau
Tiếng vỗ tay liền nổi dậy váng đầu.
Và để cùng vui uống tiếp,
Ðám người say lận các túi tìm tiền,
Moi từng đồng xu nhỏ còn quên,
Hay gạ gán quần, gán dép.
Mặt đỏ gay, khật khưỡng, mắt lờ đờ,
Họ uống, họ ăn, họ hát.
Và cuối cùng họ đề nghị nhà thơ
Hát thêm một bài balát.
Còn nhà thơ
Không để chờ,
Ðược hai bên hai nàng khích lệ,
Liền bắt đầu,
Và theo sau
Là cả bọn cùng đồng thanh vui vẻ.
Hát:
Ðêm nay trong quán rượu,
Tay cầm cốc, ta ngồi,
Thế thì chờ gì nữa,
Nào, hãy hát cùng tôi.
Quan toà ta đếch sợ.
Cố đạo cần nhà thờ,
Thằng hèn cần cung điện,
Ta chỉ cần tự do.
Cần quái gì chức tước,
Cần quái gì cái giàu.
Ta sống không thèm biết
Bằng gì và ở đâu.
Cùng tiếng cười, bài hát,
Suốt ngày ta lang thang.
Ðêm ta ôm bạn gái
Ngủ đâu đó ven làng.
Xe các ngài quí tộc
Dễ gì nhanh hơn ta?
Và giường cưới của họ
Chắc đã êm hơn à?
Cuộc đời đầy rối rắm
Không biết đâu mà lần.
Ai có danh cứ giữ
Còn ta thì đếch cần.
Nào, chúng ta nâng cốc,
Uống vì rượu, vì tiền.
Vì ba lô, tay nải,
Vì đàn bà,
Amen!
(Cantata)
Kể:
Khi lá vàng đây đó bắt đầu rơi,
Như cánh chim đang chao nhẹ giữa trời
Vì gió mùa đông đã thổi,
Và bắt đầu cái lạnh cắn vào da,
Rồi mưa rơi, rồi tuyết phủ lên nhà,
Lên những cành cây trơ trọi,
ấy là khi một tối nọ, suốt đêm,
Một đám lang thang bất hảo
Trong quán rượu, uống và say, say mèm,
Uống đến cầm quần, gán áo.
Ôi vui sao,
Ôi ồn sao,
Họ nói hát, họ cười to hô hố.
Mặt đỏ gay,
Họ vỗ tay,
Và dẫm chân đến nhà rung muốn đổ.
Một anh lính đang ngồi cạnh bếp lò
Với một chồng gồm túi xách, ba lô,
áo quần vá ngang vá dọc.
Tay anh ta đang ôm cô tình nhân.
Còn cô này thì nằm gọn trong chăn,
Mắt nhìn người yêu, nhìn cốc.
Tạm thời quên cái buồn đói khi say,
Anh lính ôm hôn cô đĩ.
Và cô ta chìa môi như chìa tay
Kiên nhẫn chờ xin bố thí.
Rồi rất lâu
Họ hôn nhau,
Tiếng chùn chụt bay ra nghe mà chối.
Rồi bất ngờ,
Mắt lờ đờ,
Anh lính hát, rồng lên nghe mà tội.
Hát:
Là người lính bẩm sinh,
Tôi dày dạn chiến tranh,
Mang trên ngực nhiều vết thương sâu rộng.
Vết thì do đánh nhau,
Vết - bị chém vào đầu
Trong một lần xung phong theo tiếng trống.
Tôi học nghề của tôi
ở ngay trên ngọn đồi
Có tên gọi Abram, vào lúc
Ngài chỉ huy hy sinh,
Còn tôi thì quên mình
Ðâm chém giặc, tai luôn nghe trống dục.
Lần cuối tôi xung phong
Ðúng vào khi vượt sông
Và để lại một chân tôi ở đó.
Nhưng nếu tổ quốc cần,
Tôi lại sẽ hành quân
Cùng tiếng trống và cùng đôi nạng gỗ.
Giờ cụt chân, cụt tay,
Tôi phải đi ăn mày,
Túi cũng rỗng mà lòng cũng rỗng.
Nhưng có rượu bên người,
Có cô này xinh tươi,
Tôi lại vui như xưa, theo tiếng trống.
Dù tóc bạc trắng đầu,
Ðời còn lắm buồn đau
Và nhịn đói, ngủ đường không ít lúc,
Nhưng còn rượu, còn tình,
Quỉ thần và hy sinh
Tôi đếch sợ, chỉ cần nghe trống dục.
Kể:
Người lính vừa hát xong,
Căn nhà rung muốn đổ,
Vì mọi người hoan hô.
Chuột nhô đầu nghiêng ngó
Một anh chàng kéo đàn
Ðứng lên kêu: Hát lại!
Nhưng đức bà tình nhân
Ðã hát to hăng hái.
Hát:
Tôi từng trinh, tuy chẳng nhớ bao giờ,
Nay tôi già nhưng vẫn thích trai tơ.
Chính bố tôi là quân nhân đáng kính,
Nên dễ hiểu vì sao tôi yêu lính.
Người đầu tiên mà tôi yêu mê say,
Trẻ, đẹp trai và đánh trống suốt ngày,
Dò rất cứng, rậm râu và thích nhảy...
Vâng, phải nói mê anh lính ấy.
Nhưng một ông giáo sĩ tán, yêu tôi,
Khuyên hãy đi theo chúa - và rồi
Ông để mất tâm hồn, tôi - thể xác.
Vâng, tôi bỏ người yêu, theo kẻ khác.
Chẳng bao lâu tôi lại chán ông già,
Và lấy chồng là cả tiểu đoàn ba,
Từ lính trơn đến sĩ quan hào hiệp,
Ai cũng được tôi yêu và tiếp.
Rồi hoà bình, tôi xách bị xin ăn.
Biết làm sao, lính chết, đĩ không cần.
May tôi gặp người tôi yêu ngày nọ
Là anh lính rách bươm này khốn khổ.
Cuộc đời này tôi sống thế là lâu
Và hài lòng ta được uống cùng nhau.
Còn cốc rượu trong tay là nhất định
Tôi sẽ uống vì người yêu, vì lính.
Kể:
Một anh hề trước đó
Ôm một cô láng giềng
Không thèm nghe ai nói
Vì bận làm việc riêng.
Giờ anh ta vì rượu
Hoặc vì tình mà say,
Uống một hơi và hát
Một bài hát thế này.
Hát:
Người thông minh thành ngốc khi say,
Người dốt thành hề khi tỏ ra có học,
Nhưng làm sao đem ví những người này
Với chính tôi, ngốc có nghề, đại ngốc!
Tôi ngày xưa cũng ăn học như ai.
Bà tôi mua cho sách kinh và thước.
Thế mà học, học mãi chẳng thành tài -
Ðã là ngốc thì đòi gì hơn được!
Vì nát rượu, tôi đã suýt mất đầu.
Nửa phần đời tôi bỏ ra tìm gái.
Chẳng có gì đáng lạ - đã từ lâu
Tôi nổi tiếng một thằng hề vô lại.
Không ít khi tôi vẫn bị nhà thờ
Bắt và trói vì nói năng vô học,
Vì dám làm các cô gái ngây thơ
Nhàu tí áo và rối đôi sợi tóc!
Tôi là hề, chuyên nhào lộn, leo dây.
Ngốc, càn quấy, nói năng không biết ngượng,
Thế mà nghe ở Luân Ðôn lúc này
Còn có hề hơn tôi là Thủ Tướng.
Các vị nhìn lão cố đạo mà xem,
Lão ta nói rất nhiều lời đẹp đẽ
Và nhăn mặt khinh những kẻ làm tiền,
Nhưng chính lão còn làm ghê hơn thế.
Và cuối cùng - ừ thì không thông minh,
Nhưng chân thật, xin cho tôi được nói:
Rằng những ai ngốc chỉ ngốc cho mình,
Thì người ấy ngốc hơn tôi gấp bội!
Kể:
Thằng ngốc im, một bà béo đứng lên,
Không còn xuân, thuộc loại biết moi tiền.
Ai ngú ngớ hay vô tình sơ ý
Là bị bà câu ngay luôn chiếc ví.
Ðã mấy phen bà bị ném xuống hồ
Cho chết chìm mà chẳng chịu chết cho.
Trước bà yêu một chàng Giôn nào đó,
Nhưng không may bị người ta treo cổ.
Giờ đứng lên bà hát, giọng đau buồn,
Về con người bà yêu quí, chàng Giôn.
Hát:
Giôn của tôi sinh ở chốn rừng xanh.
Chàng lớn lên rất coi thường pháp luật,
Nhưng vẫn yêu, yêu tha thiết quê mình.
Ôi chàng Giôn dịu dàng, cam đảm nhất.
Nào, nâng cốc vì Giôn.
Nào, hãy hát vì Giôn.
Trên đời này chắc chắn
Không có ai bằng Giôn!
Giôn của tôi luôn đeo kiếm bên người,
Mũ lông chim, váy nhiều màu, khăn xám,
Làm xiêu lòng bao cô gái xinh tươi,
Ôi chàng Giôn vùng cao đầy dũng cảm.
Giôn của tôi đã từng sống yên lành
Từ sông Tweed đến sông Spey tuyệt mĩ.
Không bao giờ chàng sợ đám người Anh.
Ôi chàng Giôn, Giôn của tôi yêu quí.
Thế mà chàng bị kết án đi xa,
Nhưng thật may, khi mùa xuân vừa tới,
Giôn của tôi lại trốn được về nhà
Ôi chàng Giôn bao ngày tôi mong đợi.
Nhưng cuối cùng chàng bị bắt, than ôi,
Bị tống ngục và rồi đem treo cổ.
Tôi nguyền rủa, tôi nguyền rủa suốt đời
Kẻ đã giết chàng Giôn tôi cách đó.
Thế là tôi thành goá bụa, cô đơn,
Thương tiếc nhớ một thời không trở lại.
Nghĩ về Giôn, tôi lại thấy đau buồn.
Ôi chàng Giôn, em yêu chàng mãi mãi.
Nào, nâng cốc vì Giôn.
Nào, hãy hát vì Giôn.
Trên đời này chắc chắn
Không có ai bằng Giôn!
Kể:
Một anh chàng chơi đàn viôlông,
Luôn suốt ngày ngoài bãi chợ, đám đông,
Thấy bà kia mới tỏ lòng yêu mến,
Chỉ khốn nỗi một điều -
Anh ta bé, đứng vừa cao đến bẹn,
Ðành ôm đùi người yêu.
Rồi cầm đàn, mắt lim dim, anh ta
Quyết định chơi một chút để chiều bà.
Anh ta chạy một bài gam giọng thứ
Suốt một lượt từ đầu.
Và cuối cùng, sau một thôi cò cử.
Hát một bài như sau.
Hát:
Ðể anh lau nước mắt cho em.
Hãy thành vợ của anh, lúc đó
Em sẽ quên nỗi buồn của em,
Bơ đi cho đỡ khổ!
Nghề của anh là chơi đàn kiếm tiền,
Nhưng tất cả những bài hay nhất
Anh dành riêng cho phụ nữ, tất nhiên,
Còn thì anh bơ tất!
ở những nơi có tiệc cưới, liên hoan
Là lập tức có anh đến chén.
Những việc khác ngoài ăn và đàn
Anh không thèm biết đến!
Anh và em sẽ gặm xương cùng nhau,
Ngủ đâu đó cùng màn trời chiếu đất.
Rỗi thì ngồi và chỉ hát một câu:
Ðời này ta bơ tất!
Em yên tâm mà lấy anh làm chồng.
Ðừng lo khổ, đói ăn, băng giá,
Chừng nào anh còn kéo đàn viôlông
Thì ta bơ tất cả!
Kể:
Trong khi anh chàng hát
Thì cô nàng, than ôi,
Ðã về tay người khác
Là anh thợ hàn nồi.
Anh hàn nồi cầm đũa
Suýt đâm vào bụng chàng,
Tóm lấy râu, bắt hứa
Sẽ từ bỏ cô nàng.
Anh kéo đàn khốn khổ
Quỳ xuống đất xin tha,
Và tất nhiên đến đó
Kết thúc mối bất hoà.
Nhưng anh chàng thích thú,
Dù đang đau khổ nhiều,
Cười khi nghe đối thủ
Hát nịnh bà người yêu.
Hát:
Thưa bà, tôi
Thợ hàn nồi,
Chuyên làm việc với đồng, với sắt.
Xưa và nay
Với nghề này
Tôi đã đi khắp nơi trên trái đất.
Một thời gian ở trung đoàn
Tôi là lính, chuyên cầm gươm cầm giáo,
Giờ lang thang
Tôi kiếm hàng
Kiếm miếng ăn bằng vá xoong, vá chảo.
Tôi khuyên bà
Hãy lánh xa
Lão kéo đàn bé con kinh khủng ấy.
Theo ý tôi:
Thợ hàn nồi
Là loại người đáng cho bà tin cậy.
Lấy tôi đi,
Còn chờ gì,
Xin được thề bằng những gì tôi có,
Rằng lấy tôi,
Thợ hàn nồi,
Bà sẽ không bao giờ đói khổ.
Kể:
Hát vừa xong, bà kia trong nháy mắt
Ôm lấy cổ ông này,
Không hề ngượng, phần vì bà yêu thật,
Và một phần vì say.
Còn anh chàng viôlông thấy vậy,
Cũng không muốn xen vào,
Nên nâng cốc, bằng những lời bóng bẩy
Chúc hai người làm sao
Ngủ ngon đêm ấy.
Nhưng tiếc thay, thần tình yêu ranh mãnh
Chưa chịu rời anh ta,
Xui anh ta ôm một bà bên cạnh
Rồi đưa ra chuồng gà.
Chồng bà kia, một nhà thơ loại cỡ,
Tuy chân ngắn, chân dài,
Phát hiện thấy, làm hai người hoảng sợ,
Và thế là cả hai
Bó tay đêm ấy
Anh nhà thơ là người ưa vui vẻ.
Chuyên hát rong kiếm tiền.
Vầng, cuộc đời lắm buồn đau, tuy thế,
Anh ta chẳng than phiền.
Khát thì uống, đói thì ăn, đơn giản.
Thật là người vô lo.
Anh ta sợ cô đơn và buồn chán,
Nên đã hát ra trò
Khi say đêm ấy.
Hát:
Tôi - nghệ sĩ, nhà thơ,
Nhưng bị đời làm ngơ.
Cũng chẳng sao: đến Hôme lỗi lạc
Số phận cũng như tôi
Nên yên tâm, suốt đời
Tôi lang thang hết chỗ này, chỗ khác.
Cũng được thôi,
Cũng tốt thôi,
Sống cùng vợ nói chung là dễ chịu,
Bà cả đi
Có bà gì -
Về khoản vợ, xưa nay tôi chẳng thiếu.
Quả là chưa bao giờ
Tôi được thấy nàng thơ,
Hay uống nước Castalie thời cổ.
Nhưng tôi đã uống nhiều,
Và càng uống càng yêu
Cái suối thơ chảy từ thùng bia gỗ.
Tôi uống vì đàn bà,
Vì phụ nữ chúng ta,
Và với họ, tôi là thằng nô lệ
Tôi làm hết mọi điều
Ðể được họ thương yêu,
Nhưng không phạm các lời răn thượng đế.
Ta cứ yêu một cô
Cứ hạnh phúc tha hồ,
Cứ tận hưởng hết những gì có được.
Nhưng liệu với cô này
Ta sẽ thọ mấy ngày,
Thì quả đúng là không ai biết trước.
Phụ nữ thật là phiền,
Không cho ai được yên,
Và làm ta luôn đau đầu, bực dọc.
ấy thế mà nói chung,
Ta yêu họ vô cùng,
Nào, vì họ, tôi xin mời nâng cốc!
Cũng được thôi,
Cũng tốt thôi,
Sống cùng vợ cứ cho là dễ chịu.
Bà cả đi
Có bà dì -
Về khoản vợ xưa nay tôi chẳng thiếu.
Kể:
Anh nhà thơ vừa hát xong, thi nhau
Tiếng vỗ tay liền nổi dậy váng đầu.
Và để cùng vui uống tiếp,
Ðám người say lận các túi tìm tiền,
Moi từng đồng xu nhỏ còn quên,
Hay gạ gán quần, gán dép.
Mặt đỏ gay, khật khưỡng, mắt lờ đờ,
Họ uống, họ ăn, họ hát.
Và cuối cùng họ đề nghị nhà thơ
Hát thêm một bài balát.
Còn nhà thơ
Không để chờ,
Ðược hai bên hai nàng khích lệ,
Liền bắt đầu,
Và theo sau
Là cả bọn cùng đồng thanh vui vẻ.
Hát:
Ðêm nay trong quán rượu,
Tay cầm cốc, ta ngồi,
Thế thì chờ gì nữa,
Nào, hãy hát cùng tôi.
Quan toà ta đếch sợ.
Cố đạo cần nhà thờ,
Thằng hèn cần cung điện,
Ta chỉ cần tự do.
Cần quái gì chức tước,
Cần quái gì cái giàu.
Ta sống không thèm biết
Bằng gì và ở đâu.
Cùng tiếng cười, bài hát,
Suốt ngày ta lang thang.
Ðêm ta ôm bạn gái
Ngủ đâu đó ven làng.
Xe các ngài quí tộc
Dễ gì nhanh hơn ta?
Và giường cưới của họ
Chắc đã êm hơn à?
Cuộc đời đầy rối rắm
Không biết đâu mà lần.
Ai có danh cứ giữ
Còn ta thì đếch cần.
Nào, chúng ta nâng cốc,
Uống vì rượu, vì tiền.
Vì ba lô, tay nải,
Vì đàn bà,
Amen!
No comments:
Post a Comment