VASILY JUKOVSKY
1.
BÔNG HOA
Từng trang điểm cánh đồng,
Nay bông hoa đã chết
Bởi bàn tay mùa đông
Phũ phàng và giá rét.
Ta, con người đáng thương,
Cũng thế thôi, không khác.
Hoa rụng cánh, mất hương,
Người già vì tuổi tác.
Tuổi tác tước của ta
Ước mơ và hy vọng.
Mỗi một giờ trôi qua,
Bớt một giờ được sống.
Sao đã tắt trên trời,
Mọi niềm vui cũng hết.
Khó nói: Hoa hay người
Ai hơn ai ai sống chết?
1811
2.
CHIẾC LÁ
Từ trên cây, chiếc lá
Bão tố bắt lìa cành.
Ngươi bay đâu, chiếc lá,
Từ ngày không còn xanh?
Bay đâu, tôi chẳng biết.
Tôi bay theo ý trời.
Bay về phía cõi chết
Của vật và của người.
1818
3.
EM ĐỨNG TRƯỚC ANH...
Em đứng trước anh
Một mình, lặng lẽ.
Cái nhìn của em
Rưng rưng ngấn lệ.
Cái nhìn của em
Gợi về quá khứ.
Đó là những gì
Anh đang cố giữ.
Em bỏ anh đi
Như thiên thần nhỏ.
Thiên đường của em
Nay là ngôi mộ.
Dưới mộ với em -
Biết bao thương nhớ,
Ý nghĩ về trời,
Và lòng kính Chúa.
Xung quanh tĩnh êm,
Trời đầy sao đêm...
1823
4.
NGƯỜI HIỆP SĨ GIÀ
Ngày xưa, ở đất thánh,
Khi tuổi còn thanh xuân.
Ông từng là chiến tướng,
Giành thắng lợi nhiều lần.
Ở đấy, ông đã nhổ
Một cây ô-liu non,
Buộc vào chiếc khiên sắt
Bằng sợi dây da tròn.
Cùng cây ô-liu ấy
Ông xông ra chiến trường,
Sau thắng lợi, cùng nó
Lại trở về quê hương.
Cẩn thận, ông trồng nó
Ngay trước sân nhà mình,
Hàng ngày chăm tưới nước
Để cây ngày một xanh.
Năm tháng trôi, hiệp sĩ
Trở thành một ông già.
Còn cây ô-liu nhỏ
To lớn, lá xùm xòa.
Dưới bóng mát của nó
Ông thường ngồi một mình,
Trầm tư, và ngủ thiếp,
Nhớ ngày xưa quang vinh.
Che cho mái tóc bạc
Chiến đấu vì đức tin
Là cây ô-liu nhỏ
Lấy từ Palestin.
Ông lại nhớ đất thánh,
Luyến tiếc thời thanh xuân,
Khi ông là chiến tướng
Giành vinh quang nhiều lần.
1832
5.
THẦN RỪNG
Ai đêm khuya đang phóng ngựa như bay?
Một ông bố ôm con trai trên tay.
Đang lo sợ, người run lên, đứa bé
Ôm chặt bố, dướn mắt nhìn lặng lẽ.
“Có điều gì làm con sợ, con trai?”
“Ôi, thưa bố, kia, Thần Rừng râu dài
Đang nhìn con từ tán cây xẫm tối.”
“Không, không đâu, đó chỉ là sương khói.”
“Nào cậu bé, cậu hãy nhìn phía này,
Nơi có nhiều, nhiều cái vui, cái hay.
Nào hoa đẹp đầy vườn, nào vàng bạc
Và kim cương chảy từng dòng như thác.”
“Ôi, Thần Rừng nói với con, bố ơi,
Dụ dỗ con bằng vàng bạc, trò chơi...”
“Không, không phải, con đừng tin, có lẽ
Đó là gió thổi qua rừng khe khẽ.”
“Nào cậu bé, trong tán lá xùm xòa,
Cậu sẽ gặp các con gái của ta.
Chúng bay nhảy, hát những bài quyến rũ,
Chơi với cậu cho đến khi cậu ngủ.”
“Các con gái Thần Rừng đang đến đây,
Kia, bố ơi, họ gọi con trên cây.”
“Không, trong rừng không có gì khác lạ.
Chắc con nhầm với cành cây, tán lá.”
“Này cậu bé, ta mến cậu, vậy
là
Muốn hay không, cậu cũng thuộc về ta!”
“Bố, Thần Rừng đang đến gần, con sợ.
Ông ta chạm vào con, con khó thở...”
Thúc mạnh ngựa, người bố phóng như bay,
Cậu bé sợ, cậu bé khóc trên tay.
Ngựa cứ phóng, về đến nhà, mỏi mệt
Người bố thấy con trai mình đã chết.”
1818
6.
CHÚ MÈO VÀ CHÚ DÊ
Tặng hai con gái
Một chú Mèo có râu
Dạo trong khu vườn nhỏ.
Chú Dê, sừng trên đầu,
Thong thả đi theo nó.
Chú Mèo đưa một tay
Vuốt miệng, trông rất nhắng.
Chú Dê cười thật hay,
Rung bộ râu bạc trắng.
1851
7. TRONG NHÀ THỜ
Chen chúc nhau, người đời
Nguyện cầu, mong sám hối,
Dâng lễ vật cho Người,
Hát thánh ca không mỏi.
Đứng trong góc một mình,
Lòng lâng lâng khó tả,
Tâm hồn con nguyên trinh,
Xin dâng Chúa cao cả.
1821
8.
TRẢ THÙ
Chuyện kể rằng, có một tên đầy tớ
Đã giết chủ, chỉ vì ghen và sợ.
Người hắn giết, một hiệp sĩ, giết xong,
Giữa đêm khuya quẳng xác xuống dòng sông
Rồi bỏ trốn cùng giáp, khiên ông chủ
Hắn lên ngựa, phóng đi nhanh, không ngủ.
Khi đi qua một chiếc cầu, lạ sao,
Ngựa ngừng chạy, hai chân trước giơ cao.
Hắn thúc mạnh vào hai hông, la hét,
Nó hất hắn xuống dòng sông chảy xiết.
Hắn cố bơi, xin Đức Chúa lòng lành,
Nhưng giáp nặng làm hắn chìm rất nhanh.
1816
9.
GIẤC MƠ
Bên đường, trên bãi cỏ,
Tôi nằm rồi ngủ quên,
Và mơ được đưa tới
Thế giới của thần tiên.
Tỉnh dậy, tôi chỉ thấy
Một chàng trai nông dân
Vừa chơi đàn vừa hát,
Đang đi xa, xa dần.
Chàng đi khuất, tiếng hát,
Tiếng đàn còn vấn vương.
Phải chăng con người ấy
Đưa tôi lên thiên đường?
1816
CÁI CHẾT CỦA LÃO GIÁM MỤC
Suốt mùa hè và mùa thu mưa to,
Bốn xung quanh ruộng ngập nước như hồ.
Lúa chưa chín, bao công lao mất hết,
Thế là đói, và nông dân chờ chết.
Nhưng Gatông, lão giám mục thì sao?
Không, kho mì của lão vẫn chất cao.
Nhờ cẩn thận, lão khôn ngoan giữ lại
Mì và mạch từ vụ mùa năm ngoái.
Đám nông dân đang đói lẫn ăn mày
Đến xin ăn trước nhà lão hàng ngày.
Nhưng Gatông, vốn là người độc ác,
Lại keo kiệt, nên không hề lung lạc.
Rồi một hôm, nghe xin mãi đau đầu,
Lão nghĩ ra một kế độc như sau:
Lão cho mời hết những ai đói, khổ,
Đến nhà lão vào giờ này, ngày nọ.
Đúng giờ hẹn, cả đám đông đáng thương,
Toàn những người chỉ còn da bọc xương,
Vội kéo đến chờ được ăn, và lão
Mời họ vào một nhà kho rệu rạo.
Nhà kho ấy, trống và rộng mênh mông,
Khi đầy người, bất chợt lão Gatông
Cho khóa chặt, và rồi châm lửa đốt.
Kho bốc cháy trong tiếng kêu hoảng hốt.
Lão giám mục nhìn tàn lửa đang bay,
Nói “Nhờ ta nghĩ được cái trò này
Mà xứ đạo lại bình yên, thoát tội,
Không bị quấy bởi một bầy chuột đói!”
Lão giám mục về lâu đài của mình,
Nghỉ rồi ăn, rồi múa hát linh đình
Rồi đi ngủ, rất thản nhiên, đắc chí,
Ngủ rất say và không hề mộng mị.
Sáng hôm sau, tỉnh dậy, mới tinh sương,
Lão ngạc nhiên khi nhìn thấy trên tường
Chân dung lão, khá to và sặc sỡ,
Bị chuột ăn còn trơ khung, thật sợ.
Lão đứng tim vì kinh hãi, bất ngờ
Có người báo: “Cả xứ đạo bây giờ
Đầy chuột cống, các kho mì, kho mạch
Đã bị chúng ăn từ lâu, ăn sạch!”
Liến sau đó, có tiếng nói vang xa:
“Trời phạt ngươi vì tội ác hôm qua!
Từ bốn phía, chuột từng đàn rầm rộ
Đang tấn công lâu đài ngươi đồ sộ.”
Trong phòng lão có đường hầm tối đen
Nối lâu đài và sông Reine kề bên.
Giữa lòng sông có tháp canh nho nhỏ.
“Ta sẽ ra trốn một mình ở đó!”
Theo đường hầm lão tới được sông Reine,
Liền vội vã bơi thuyền ra tháp canh,
Theo bậc đá leo lên cao, ở đấy,
Vặn khóa sắt, chân tay run lẩy bẩy.
Các bức tường chắc như thép, màu nâu.
Ô cửa sổ chấn song to trên đầu.
Các cột đỡ bằng đá tròn rất nhẵn,
Cánh cửa sắt khóa hai lần chắc chắn.
Lão lúng túng, không biết trốn đi đâu,
Nằm xuống sàn, bất động một hồi lâu.
Bỗng có tiếng gầm gừ nghe thật lạ
Cùng đôi mắt rất to và sáng lóa,
Đôi mắt kia đang nhìn lão, mắt mèo,
Lão hết hồn, con vật cứ meo meo.
Nó cũng sợ, đang run run chờ đợi
Bầy chuột cống từng đàn, kia. sắp tới.
Quì trên sàn, lão giám mục thất thanh
Xin Đức Chúa xuống cứu lão nhanh, nhanh.
Trong khi đó, bầy chuột kia đông đúc
Bơi đến gần, gần hơn, cùng một lúc.
Kia, chúng tới, triệu triệu con, rất gần,
Đâu cũng nghe tiếng chúng gặm thức ăn,
Tiếng cào cấu, tiếng kêu nghe kỳ lạ,
Và cả tiếng răng chúng nhai đất đá.
Rồi bỗng nhiên, đâu đó tự trên không,
Qua cửa sổ, chúng ập xuống khắp phòng,
Từ phía trước, từ phía sau, nhung nhúc...
Ngài cảm thấy thế nào, thưa giám mục?
Ôi, lũ chuột, lũ chuột đói thi nhau
Cắn xé lão, suốt từ chân đến đầu,
Cho đến lúc chẳng còn gì... Và đó
Là trừng phạt của Chúa Trời phẫn nộ.
1831
MIKHAIL LERMONTOV (1814 – 1841)
1.
ANH ĐAU BUỒN...
Anh đau buồn vì anh rất yêu em
Và biết trước tuổi xuân em êm đềm
Bị đầu độc bởi lời đồn tai hại.
Cái giá đắt mỗi giây em tồn tại
Là những dòng nước mắt em tuôn.
Vì em vui... mà anh thấy buồn.
1840
2.
TÔI MUỐN SỐNG...
Tôi muốn sống, muốn được buồn khi yêu,
Tôi không thích đời trơn tru, nhàn nhạ.
Đầu óc tôi bị nó quá nuông chiều,
Cả vầng trán - bị vuốt ve nhiều quá.
Đã đến lúc xua màn sương hững hờ.
Đã đến lúc trêu chọc đời bất biến.
Không đau khổ, không thể gọi nhà thơ?
Thiếu phong ba, biển sẽ không là biển!
Nhà thơ sống bằng nỗi đau con người,
Bằng cả việc tìm vần thơ kiên nhẫn.
Anh ta mua ý thơ hay ở trời,
Trao vinh quang, không của mình, không nhận.
1832
3.
CÁNH BUỒM...
Cánh buồm con đơn độc
Giữa sương mù đại dương
Tìm gì nơi xa lạ,
Bỏ gì nơi quê hương?
Sóng cứ dâng, gió thổi,
Cột buồm cong, kêu rên.
Nó không tìm hạnh phúc,
Cũng không trốn bình yên.
Trên - mặt trời, dưới - sóng.
Nó cầu xin bão giông,
Như thể trong giông bão
Nó sẽ được yên lòng
1832
4.
MỎM ĐÁ
Đêm, một đám mây vàng
Ngủ trong lòng mỏm đá.
Sáng, đám mây vội vã
Ra đi, vui, nhẹ nhàng.
Trên trán mỏm đá già
Một ít sương còn đọng.
Mỏm đá buồn, xúc động,
Khóc nhớ đám mây xa.
1841
5.
CHÁN VÀ BUỒN...
Chán và buồn, không bạn để chìa tay
Trong những phút trái tim đau, co giật.
Mơ ước mãi - ích gì đâu điều này?
Tháng năm trôi, những tháng năm đẹp nhất!
Yêu? Yêu ai? Yêu chốc lát, ích gì?
Yêu mãi mãi lại là điều không thể.
Ngắm mình ư? Quá khứ đã trôi đi,
Mọi niềm vui, buồn đau đều nhỏ bé.
Các đam mê? Rồi cũng thế mà thôi,
Sớm hoặc muộn, nguội dần theo cuộc sống.
Nếu bình tâm, ta sẽ thấy rằng đời
Chỉ là cái ngu si và trống rỗng.
1840
6.
TA CHIA TAY...
Ta chia tay, nhưng hình bóng của em
Anh vẫn giữ trong tim anh nóng bỏng.
Như kỷ niệm những tháng năm êm đềm,
Nó lấp đầy trái tim anh trống rỗng.
Rồi đam mê, yêu người khác - không ai
Thay được bóng hình em, không thể,
Vì bỏ trống, lâu đài vẫn lâu đài,
Và thần tượng không được thờ - vẫn thế.
1837
7.
CÔ ĐƠN
Thật kinh khủng khi dây xích cuộc đời,
Bắt ta sống trong cô đơn, gò bó.
Ai cũng thích chia niềm vui, nụ cười,
Không ai thích chia nỗi buồn, đau khổ.
Tôi một mình, tôi là vua ở đây,
Nén đau khổ trong trái tim trống rỗng.
Tôi quan sát: Rất ngoan ngoãn, tháng ngày
Cứ lặng lẽ trôi qua như giấc mộng.
Rồi tháng ngày sẽ lại đến, rồi đi.
Người cũng thế, không có gì mới lạ.
Tôi nhìn thấy cỗ áo quan đen xì
Đang chờ đợi - sao phải buồn, nấn ná?
Không một ai thương hay tiếc cho tôi,
Và mọi người - tôi điều này rất biết -
Sẽ thản nhiên khi thấy tôi chào đời,
Nhưng rất vui khi nghe tin tôi chết!
1830
8.
NGƯỜI TÙ
Hãy mở cửa, mở cửa,
Cho tôi thấy ban ngày,
Cô gái mắt đen nhánh,
Con ngựa phi như bay.
Nhưng cửa tù vẫn đóng,
Cửa sổ chắc và cao,
Cô gái mắt đen nhánh
Vẫn ở tận nơi nào.
Con ngựa thì gặm cỏ
Nhởn nhơ trên cánh đồng,
Không yên cương, chạy nhảy,
Vung chiếc đuôi dày lông.
Còn tôi, thân tù ngục,
Bốn bức tường trống trơn.
Chiếc đèn con le lói
Thứ ánh sáng chập chờn.
Chỉ bên ngoài nghe rõ
Đều đều tiếng bước chân
Của người lính gác ngục,
Hêt xa rồi lại gần.
1837
9.
GỬI...
Anh và em lại gặp nhau, thời gian,
Vâng, thời gian làm ta thay đổi quá.
Nhiều tháng năm đã lặng lẽ trôi qua
Theo dòng chảy chán chường, không vội vã.
Anh cố tìm ngọn lửa trong mắt em,
Trong tim em - sự bồi hồi xúc động.
Chao, cả em, và cả anh, chúng ta
Đều đã chết trong cuộc đời trống rỗng.
1929
10.
GỬI D.
Nước Nga này tôi đã đi gần hết,
Như một anh lạc lõng giữa loài người.
Đâu cũng thấy toàn âm mưu, rắn rết,
Nghĩ từ nay không có bạn trên đời.
Không tình bạn luôn chân thành, ngay thẳng
Không thơ ngây lời nói hoặc ánh nhìn
Nhưng gặp anh, món quà trời ban tặng,
Tôi dần dần lấy lại được niềm tin.
Tôi yêu anh, mối cảm tình thân thiết,
Ta chuyện trò vui vẻ, chẳng thờ ơ.
Với phụ nữ, xinh tươi và xảo quyệt,
Tôi không yêu, không tin nữa bao giờ!
1829
11.
THƠ VIẾT TRÊN BIA MỘ
Là một người hồn nhiên, yêu tự do,
Anh ta sống luôn sục sôi, mãnh liệt.
Về cái đẹp con người và thiên nhiên,
Anh ta yêu và nhiều khi đã viết.
Anh ta tin vào tình bạn, tình yêu,
Tin bùa phép, lời tiên tri dối trá.
Những năm tháng tốt nhất của đời mình
Anh ta trao những đam mê kỳ lạ.
Trong anh ta quả thật có rất nhiều
Lòng xúc động, tình yêu và nỗi khổ.
Anh ta sinh không phải để giống người.
Giờ đã chết, và nơi đây là mộ.
1830
12.
LỜI CẦU CỦA TÔI
Tôi cầu mong không bị bắn phanh thây,
Không bị yêu bởi các nàng lọc lõi,
Hay các bà quá lãng mạn, thơ ngây.
Không bị bạn nuông chiều tôi quá tội.
1830
13.
GỬI S.
Anh quen em từ lâu, đã từ lâu
Nhưng chưa nghe trái tim em thổn thức.
Nụ cười em, phải nói, cũng rất tươi,
Nhưng tim anh vẫn giá băng trong ngực.
Thì đã sao? Chẳng sao. Lúc chia tay,
Quả lòng anh hơi ít nhiều bối rối.
Ồ không, không, không phải bởi buồn đau.
Anh không yêu, không yêu em, xin lỗi.
Thế mà giờ anh mong, dù một ngày,
Hay dù chỉ một giờ thôi cũng được,
Được gặp em, để đôi mắt em nhìn
Làm lòng anh lại thảnh thơi như trước.
1830
14.
KHÔNG MỘT AI...
Không một ai, không một ai, không ai
Làm dịu bớt nỗi đau này cháy bỏng.
Yêu? Tôi yêu không ít - đã ba lần.
Ba lần yêu, và ba lần vô vọng!
1830
15.
GỬI...
(Sau khi đọc cuốn Tiểu sử Byron của Moor)
Tôi không nghĩ tôi đáng được đời thương,
Dù bây giờ thơ tôi buồn, quá tẻ.
Bao nỗi đau và dằn vặt đời thường
Chỉ báo trước sẽ còn đau hơn thế.
Tôi trẻ trung, còn đầy thơ trong đầu,
Tôi cũng muốn như Byron bồng bột.
Chúng tôi chung cả tâm hồn, cái đau,
Nếu số phận có cái chung, càng tốt.
Giống Byron, tôi khao khát tự do,
Cũng giống ông, tâm hồn tôi cháy bỏng.
Tôi yêu biển, yêu hoàng hôn sông hồ,
Yêu bão táp trên đất liền, trên sóng.
Cũng giống ông, tôi tìm kiếm bình yên
Nhưng vô ích, vật vờ như ma ám.
Tôi ngoái lại nhìn quá khứ - xạm đen.
Nhìn tương lai - một tương lai đen xạm!
1930
16.
NGƯỜI HÀNH KHẤT
Bên cổng chợ là một người hành khất
Đứng lặng im, xin bố thí suốt ngày.
Một ông lão vì đau buồn, đói, khát,
Mà thân hình khô héo giống cành cây.
Một mẩu bánh, ông chỉ xin mẩu bánh,
Đôi mắt sâu van nỉ, thật đau lòng.
Có ai đó đặt một hòn đá lạnh
Lên khô gầy, đen xạm cánh tay ông.
Anh cũng thế, anh cầu xin, van vỉ
Chút tình yêu em ban tặng, thế mà
Như ông lão chìa tay xin bố thí,
Anh bị lừa, thật trơ trẽn, xót xa.
1830
17.
GỬI...
Rằng tôi hèn, tôi ngu - xin đừng nói!
Cuộc đời tôi, dẫu chỉ mới bắt đầu,
Quá đau đớn, vậy thì xin được hỏi:
Đến mức nào đau đớn ở phần sau?
1830
18.
KHÔNG ÍT KHI...
Không ít khi người ta làm tôi khổ
Và làm tôi rất khó chịu, đó là
Tôi tha thứ rất nhiều điều cho họ,
Cái, phần mình, chắc chắn họ không tha.
Rồi cuộc đời cứ nhằm tôi mai phục,
Đánh rất đau, rất vô cớ, rất hèn.
Tôi thành người lạnh lùng, không cảm xúc.
Đó là điều tôi rất tiếc, tất nhiên.
Và từ đó, mặt nhâng nhâng, buồn bã,
Tôi giao du với họ, thế mà rồi
Tôi nhìn đâu và gặp ai, thật lạ,
Ai cũng cười, vồn vã đón chào tôi!
1830
19.
THƠ GỬI MỘT NGƯỜI ĐẸP NGU NGỐC
Xưa một lần thần Tình Yêu hỏi tôi
Có muốn uống thứ rượu thần dịu ngọt?
Dẫu còn nhỏ, và lúc ây chưa yêu,
Tôi vẫn uống, đến không còn một giọt.
Giờ thì tôi muốn uống nó giải buồn
Và làm mát đôi môi tôi cháy bỏng,
Chỉ đơn giản vì cốc rượu tình yêu
Cũng vớ vẩn như đầu cô trống rỗng!
1830
20.
XIN BẠN HÃY NHỚ TÔI...
Khi tôi bị tù tội,
Xin bạn hãy nhớ tôi,
Cô đơn, khát và đói
Nơi lưu đày xa xôi.
Mong một ngày nào đó
Trước ngọn nến màu hồng
Bạn ngồi bên cửa sổ,
Nước mắt chảy thành dòng,
Rồi thở dài, bạn nghĩ:
Anh ta từng ngồi đây,
Chờ Số Phận quyết định
Cuộc đời mình sau này.
1831
21.
TÔI KHÔNG PHẢI LÀ BYRON
Tôi không phải là Byron, tôi khác.
Tôi - một anh được trời chọn, khác người.
Dẫu tâm hồn rất Nga, tôi cũng thế
Bị cuộc đời xua đuổi, chạy khắp nơi.
Bắt đầu sớm, tất nhiên, tôi chết sớm,
Với cái đầu cũng có chút long lanh.
Trái tim tôi, như đại dương, đang chứa
Bao ước mơ đã bị đánh tan tành.
Ai hiểu được đại dương luôn bí ẩn?
Và liệu ai có đủ sức, đủ tài
Để hiểu hết những gì tôi suy nghĩ?
Tôi là Thần, hoặc giả, chẳng là ai!
1832
22.
CỐC ĐỜI
Với hai mắt nhắm tịt,
Chúng ta uống cốc đời.
Lên mép vàng của nó,
Ta để nước mắt rơi.
Rồi chiếc băng bịt mắt
Trước khi chết vứt đi,
Bao nhiêu điều tưởng đẹp,
Ta thấy chẳng còn gì.
Giật mình, ta cũng thấy
Cốc đời rỗng, hóa ra
Ta chỉ uống mơ ước,
Mơ ước không của ta!
1831
23.
GỬI L.
(Bắt chước Byron)
1
Quì bên gối người khác,
Anh thấy mắt em nhìn
Yêu người khác, anh nhớ
Người anh từng yêu, tin.
Trí nhớ, con quỉ dữ,
Cứ làm ta yếu mềm
Và rồi anh nhắc mãi:
Anh yêu em, yêu em!
2
Giờ em của người khác,
Em quên anh từ lâu.
Mơ ước bắt xa xứ,
Đi tận đâu, tận đâu.
Đời bắt anh phiêu dạt,
Sóng gió thế là nhiều,
Sóng biển theo anh, nhắc:
Anh yêu em, anh yêu...
3
Ai được yêu nhiều quá,
Sẽ không nghe tiếng đời.
Bao năm anh đau khổ
Vì trí nhớ con người.
Hễ lúc nào bới lục
Chuyện xưa, đẹp, êm đềm,
Trái tim anh lại nhắc:
Anh yêu em, yêu em!
1831
24.
CÓ THỂ TIN...
Có thể tin: chỉ là mơ - hy vọng,
Cái buồn đau có thể lại tốt lành.
Nhưng đừng tin những lời khen sáo rỗng,
Mà hãy tin vào tình yêu của anh.
Vì không thể không tin anh: giả dối
Để lừa em, anh quả thấy không cần,
Không những thế, đó là điều tội lỗi:
Em thơ ngây, trong trắng tựa thiên thần!
1831
25.
GỬI...
Em quá tốt nên không làm việc xấu,
Không được yêu vì quá đỗi dịu dàng.
Để hạnh phúc, em hy sinh tất cả,
Thế mà rồi hạnh phúc cứ đi ngang.
Vâng, Số Phận không cho ai trọn vẹn.
Em nhìn kia, con sông chảy rất hiền.
Hoa nở rộ trên hai bờ, mà đáy,
Đáy lúc nào cũng giá lạnh bùn đen!
1831
26.
ĐÃ ĐẾN LÚC...
Đã đến lúc nên chết,
Tôi sống thế đủ rồi.
Sống vừa yêu vừa ghét,
Đời luôn dối lừa tôi.
1831
27.
CỨ ĐỂ TÔI...
Cứ để tôi yêu ai đó,
Dẫu yêu cũng chẳng ích gì.
Tình yêu như chiếc mụn nhỏ
Trong tim, nhức nhối, đen xì.
Tôi sống bằng cái người khác
Cho là điên loạn, đáng khinh.
Thế giới thần tiên, tọa lạc,
Tôi sống cô đơn, một mình.
1831
28.
TÔI ĐƯỢC SINH...
Tôi được sinh, chắc chắn,
Không để thành thiên thần.
Hơn ai hết, Chúa biết
Sao tôi buồn, than thân.
Trong tôi, con quỉ nhỏ
Rất kiêu, rất khinh đời.
Như tôi, nó lạc lõng
Giữa loài người và trời.
Đọc thơ tôi thì biết,
Giữa con quỉ và tôi,
Hãy tin: tuy khác đấy,
Nhưng chỉ một mà thôi.
1831
29.
TÂM HỒN ANH...
Tâm hồn anh giá lạnh
Em đang ôm vào lòng.
Em hãy gật lấy nó,
Vứt thật xa, được không?
Dẫu vậy, nó sùng kính
Thờ em như vị thần.
Cứu anh - không phải Chúa,
Mà em, một người trần.
1831
30.
THOÁNG TRONG ĐẦU...
Thoáng trong đầu điểm lại
Những gì đã trải qua,
Tôi không tiếc quá khứ -
Nó buồn và nhạt nhòa.
Cũng thế, như hiện tại,
Đầy đam mê cuồng ngông,
Bị cái ác lôi cuốn
Như bão tuyết ngoài đồng.
Yêu, không được yêu lại,
Dẫu thấp thỏm đợi chờ.
Khi nói về tình ái,
Tức là tôi ước mơ.
Như sao băng lóe sáng,
Tình yêu đến, và rồi,
Hệt như mọi cái khác,
Đến chỉ để lừa tôi.
1831
31.
TẶNG O. S
Tôi muốn nói nhiều điều khi chưa gặp,
Nhưng gặp bà, tôi chỉ biết ngồi nghe.
Bà lặng lẽ, luôn nhìn tôi nghiêm khắc,
Khiến tôi im, không dấu hết vụng về.
Biết làm sao? Tôi biết bà không thích
Lắng nghe tôi muốn nói biết bao điều.
Chuyện chỉ thế, thật ngô nghê, lố bịch,
Nếu không buồn, không bối rối vì yêu!
1840
NIKOLAI NEKRASOV (1821-1877)
1.
NGÀY HÔM QUA...
Ngày hôm qua, khoảng sáu giờ, có việc,
Tôi đến Xennaia, và rồi
Thấy người ta rất công khai, tàn nhẫn
Đánh một người phụ nữ trẻ bằng roi.
Người phụ nữ không hề rên hay khóc,
Chỉ tiếng roi nghe vun vút; Bấy giờ
Tôi khẽ bảo nàng thơ tôi: "Nhìn đấy,
Cô gái này là chị của Nàng thơ!"
2.
VỚI BẢN THÂN...
Với bản thân, tôi vô cùng khinh bỉ,
Vì năm tháng đời tôi, tôi bỏ phí,
Vì sức tôi, tôi chẳng biết làm gì;
Thường trách mình rất cay nghiệt nhiều khi.
Và lười biếng, tôi xem mình nhỏ bé,
Tình nguyện sống suốt đời như nô lệ;
Vì đến nay, ba mươi tuổi trên đầu,
Tôi vẫn chưa ki cóp đủ thành giàu,
Để bầy ngốc phải xun xoe sợ sệt
Và để cả người thông minh ghen ghét.
Tôi khinh tôi vì đã sống buồn sao,
Rất muốn yêu mà không yêu người nào.
Tôi khao khát, thèm được yêu tất cả
Mà phải sống trong cô đơn băng giá,
Và vì tôi, dù căm giận tràn đầy,
Nhưng mỗi lần cầm súng lại run tay.
3.
ZINA
Em còn trẻ và sống lâu, hẳn thế,
Trong khi anh đời ngả bóng, xế chiều.
Khi anh chết, vinh quang anh cũng chết,
Đừng ngạc nhiên, và đừng khóc, em yêu.
Em phải biết, vinh quang không ở lại
Với việc làm và với cả tên anh:
Vì đấu tranh, anh không thành thi sĩ,
Làm thơ nhiều cũng cản trở đấu tranh.
Chỉ những ai vì mục tiêu cao cả,
Không đắn đo, dám dành trọn đời mình
Cho công cuộc đấu tranh vì nhân loại,
Mới là người đáng được hưởng quang vinh.
1867
4.
SẮP ĐẾN NGÀY...
Sắp đến ngày tôi làm mồi cho đất.
Chết cũng vui, nhưng phải chết cũng buồn.
Đừng than tiếc - mà chẳng ai than tiếc
Khi đến ngày tôi sẽ bị vùi chôn.
Với tầng lớp thượng lưu và quí tộc,
Đàn thơ tôi không xu nịnh, uốn mình,
Nhưng xa lạ với nhân dân lao động,
Cả bây giờ, sắp chết, lẫn lúc sinh.
Các sợi dây bạn bè cùng chí hướng
Giờ than ôi đã đứt, cuộc đời này
Bắt tôi gặp nhiều kẻ thù; bạn tốt
Không ít người đã ngã xuống xưa nay.
Họ phải chết vì cường quyền, chuyên chế,
Tuổi còn xuân, chưa xong việc, và rồi
Từ chân dung treo trên tường ,
lặng lẽ,
Họ hàng ngày vẫn nghiêm khắc nhìn tôi.
1876
5.
SẮP MƯA
Gầm gừ, gió thổi mạnh,
Trời ùn ùn mây đen.
Thông uốn cong, muốn gãy,
Rừng xào xạc như rên.
Hơi lạnh, khô và buốt
Từ xa thổi tới đây.
Mặt suối lăn tăn sóng
Lá tiếp lá rơi đầy.
Rồi bỗng từ bốn phía
Bóng tối đến, trên cao
Bầy quạ bay nhao nhác.
Gió đã thổi ào ào.
Trên chiếc xe thổ mộ,
Bịt kín, chẳng chừa gì,
Vung roi, viên đội quát,
Bảo người đánh xe: “Đi!”
1846
6.
ĐƯỜNG MỚI ĐI MỘT NỬA...
Đường mới đi một nửa,
Chúng ta đã chia tay,
Mà không hề nghĩ đến
Bao khổ đau sau này.
Viết thư cho anh nhé.
Anh sẽ giữ bên mình
Như hoa mọc trên mộ,
Trên mộ trái tim anh.
1856
7.
ANH VÀ EM...
Anh và em đúng là chẳng ra gì,
Cứ cãi nhau như trẻ con, vô cớ,
Cãi cho vui, cho hết bực mới thôi,
Bằng những từ vô duyên và đáng sợ.
Vây mời em cứ nói đi, nói đi
Nói cho hết những điều em buồn chán.
Ta cãi nhau thật sòng phẳng, công khai,
Rồi làm lành, rồi lại vui, đơn giản.
Trong tình yêu nếu quả có văn xuôi,
Thì ít nhất ta cũng nên, thiết nghĩ,
Biến cãi nhau thành gia vị tình yêu -
Cãi nhau xong ta lại vui, em nhỉ?
1851
8.
ANH KHÔNG THÍCH...
Anh không thích cách em đùa, châm chọc.
Chẳng hay ho điều ấy, chẳng ích gì.
Ta đang còn yêu nhau, chưa phải khóc
Phải nói lời vĩnh biệt, vậy thôi đi.
Anh biết em đang yêu anh, mong đợi
Được gặp nhau; anh cũng thế, vậy thì
Sao nhất thiết em cứ mong chóng tới
Cái thế nào cũng phải đến, thôi đi!
Vâng, sẽ đến cái ngày kia bất hạnh,
Dẫu hai ta yêu say đắm, ích gì:
Trong tim ta đang nhú mầm cái lạnh
Và cái buồn mùa băng giá... Thôi đi!
1850
9.
THỬA RUỘNG MÌ CHƯA GẶT...
Đã cuối thu, quạ bay qua, bay lại.
Rừng rụng lá, cánh đồng mì trống trải.
Chỉ một ô lúa chín, tận bây giờ
Chưa thu hoạch, nghĩ và buồn vẩn vơ.
Các bông mì hình như đang trò chuyện:
“Vậy là thêm một thu buồn nữa đến.
Buồn vì lạnh, vì cúi đầu, úp mặt
Để hạt mì mốc meo, đầy bụi đất!
Buồn ngày đêm bị mưa gió phũ phàng,
Buồn làm mồi cho bầy chim bay ngang.
Chưa kể lũ chuột đồng hay phá phách...
Sao người ta chưa đến đây thu hạch?
Suy cho cùng, người ta trồng lúa mì
Là để gặt, chứ không phải vứt đi!”
Gió nghe thế, trả lời ngay lập tức:
“Người nông dân các anh đang kiệt sức.
Anh ta biết vì sao trồng lúa mì,
Nhưng yếu quá, không thể làm điều gì.
Không thể uống, không thể ăn, thật tội,
Cái buồn đau làm trái tim nhức nối.
Đôi cánh tay từng cày xới đồng này
Giờ héo rũ như lá úa trên cây.
Anh nông dân của các anh thế đấy.
Xin đừng trách. Ai gây nên điều ấy?”
1854
10.
BAO GIỜ EM CŨNG ĐẸP...
Bao giờ em cũng đẹp.
Lúc anh buồn, chán đời,
Em biết cách khích lệ
Bằng lời nói, nụ cười.
Em cười thật quyến rũ,
Biết chửi kẻ thù anh.
Lúc vui, lúc tư lự,
Lúc dữ, lúc hiền lành.
Em ít khi âu yếm,
Nhưng đã hôn thì ôi!...
Đôi mắt em tuyệt đẹp,
Xanh màu xanh da trời.
Anh sẵn sàng chia sẽ
Nỗi buồn và ước mơ,
Vì em, sẵn sàng đón
Mọi tai họa đang chờ.
1847
AFANASY FET (1820 - 1892)
1.
BÊN CỬA SỔ PHÒNG TÔI
Bên cửa sổ phòng tôi
Cây bạch dương buồn bã
Để mùa đông tuyết rơi
Phủ một màu trăng xóa.
Tuyết bám trên cành cây
Như chùm nho trĩu nặng,
Trông thật vui, thật hay,
Dù áo tang, màu trắng.
Tôi thích cây đứng im
Giữa bình minh; và cũng
Sẽ rất buồn, nếu chim
Đến và làm tuyết rụng.
2.
ANH ĐI ĐẾN...
Anh đi đến tìm em, em yêu,
Để nói rằng mặt trời đã dậy,
Rằng ánh nắng vuốt ve, yêu chiều
Những tán lá mùa xuân lộng lẫy.
Và để nói rằng cả rừng cây
Đã thức tỉnh từ lâu; cũng thế,
Cả đàn chim tung cánh đang bay
Hân hoan đón mùa xuân đẹp đẽ.
Và để nói rằng anh yêu em,
Như hôm qua, mùa xuân rộn rã,
Anh lại đến tìm em, vì em,
Sẵn sàng làm vì em tất cả.
Và để nói rằng anh, em yêu,
Đâu cũng thấy đầy hoa nở rộ,
Rằng anh vui, muốn hát, có điều
Hát cái gì thì chưa thật rõ.
3.
LẠI LẦN NỮA...
Lại lần nữa trên cây
Mọc chồi xanh sự sống.
Lại lần nữa đó đây
Mùa xuân đang trải rộng.
Mây ấm lại như chim
Từng đàn bay thong thả
Và lần nữa trái tim
Mơ về điều mới lạ.
Những bức tranh nhiều màu
Luôn hiện ra - trên phố
Người túm tụm với nhau
Như đang vui gì đó.
Mơ ước bay lên cao,
Như có ai chắp cánh.
Trong trái tim người nào
Cũng mùa xuân lấp lánh.
4.
KHÔNG ÍT KHI...
Không ít khi những giấc mơ kỳ lạ
Đưa anh xa vui vẻ chốn đô thành
Để đi tới ngôi nhà em thôn dã
Giữa bốn bề tĩnh mịch chốn rừng xanh.
Và ở đấy, như bông hoa bé nhỏ
Của thiên nhiên bình dị, giống bao lần,
Em lại ra đón anh bên cầu gỗ
Vẫn bất ngờ kêu cọt kẹt dưới chân.
Chiều, không khí thấm đầy sương mát lạnh,
Cầm tay anh, em đỏ mặt thầm thì,
Những lời nói của em như có cánh
Làm rùng mình tán lá dọc đường đi...
5.
ĐANG MÙA XUÂN...
Đang mùa xuân, đêm trong vườn như thể
Có thần linh nào đó trổ phép màu,
Tôi thong thả bước đi, và lặng lẽ
Bóng đổ dài lẽo đẽo bước theo sau.
Con đường nhỏ cây chưa che xẫm tối,
Mảnh trời xanh còn vương ít nắng chiều.
Tôi bước đi giữa dịu dàng gió thổi,
Nghe trong vườn họa mi hót tình yêu.
Và lần nữa bao ước mơ lại dậy,
Những ước mơ không thể có đời này.
Và lần nữa muốn ôm hôn ai đấy,
Ngực căng phồng, tim đập mạnh, mê say.
Sẽ đến lúc - biết làm sao - tất cả
Trong thiên nhiên sẽ héo lụi, bấy giờ
Trái tim này sẽ biến thành băng giá,
Sẽ không còn cảm xúc, chỉ thờ ơ.
6.
TRĂNG MỜ ẢO...
Trăng mờ ảo bơi trong hồ nước lặng,
Cỏ đẫm xương mát lạnh buổi chiều tà,
Bỗng trái tim lại mơ hồ lo lắng,
Núi in dài bên thung lũng xa xa...
Và đêm nay, như trong mơ, tất cả
Đều mông lung, đều mọc cánh - ước gì
Để thoát khỏi những bóng đen kỳ lạ,
Hai đứa mình cùng cất cánh bay đi.
Lẽ nào ta không tạm quên cay đắng,
Tạm thời quên oan trái đủ bao điều?
Trăng mờ ảo bơi trong hồ nước lặng,
Cỏ ngoài đồng sương lấp lánh, em yêu.
7.
TÔI NẰM YÊN...
Tôi nằm yên, úp mặt
Xuống đống cỏ tươi mềm.
Sao trên trời nháy mắt
Nhiều, rất nhiều trong đêm.
Trái đất bay đâu đấy,
Và tôi, người đầu tiên
Trên đời này lúc ấy
Mặt đối mặt đêm đen.
Tôi rơi vào bóng tối,
Hay sao đến cùng tôi?
Hình như tôi bị trói
Lơ lửng treo trên trời.
Chợt giật mình, kinh hãi,
Tôi liếc nhìn độ sâu
Mà tôi rơi, rơi mãi,
Rơi, không biết rơi đâu.
8.
BUỒN, BIẾT THẾ...
Buồn, biết thế mà phải đành bất lực.
Trái tim khô như đất hạn lâu ngày,
Các cửa sổ mở toang mà vẫn thức,
Ngoài khu vườn, bên con suối, rừng cây.
Họa mi hót, gợi về bao ký ức.
Cây phong thẳng đứng kề bên cửa sổ.
Không xôn xao, không một tiếng thở dài,
Đứng lặng lẽ trong suy tư và nó
Như trách thầm con chim hót bên tai.
Trách cả anh quá dễ dàng đau khổ.
Chỉ gần sáng anh thiếp đi, tuy vậy,
Thấy vầng dương đang hé đỏ rất gần.
Anh lại thức và hiểu ngay lúc ấy:
Lần cuối cùng anh được đón mùa xuân.
Em thì chẳng bao giờ anh được thấy.
9.
ÁNH TRĂNG NGẬP...
Ánh trăng ngập cả khu vườn lặng lẽ
Chảy vào phòng, nằm sát cạnh chân anh,
Đàn mở rộng, các dây đàn rung nhẹ
Như lòng anh nghe em hát chân thành.
Vâng, em hát, rằng mình em duy nhất
Là tình yêu anh đang có bây giờ.
Anh muốn sống để yêu em chân thật,
Để được cùng em khóc, để làm thơ.
Nhiều năm tháng trôi qua, nay gặp lại,
Được nghe em lần nữa giữa trời chiều,
Như ngày nọ, hát rằng em mãi mãi
Là cuộc đời, là duy nhất tình yêu.
Anh lại thấy như đời thôi tẻ nhạt,
Như với anh, hạnh phúc nhất đời này
Không có gì ngoài tin lời em hát,
Và được cùng yêu ghét giống hôm nay.
10.
KHI ĐÀN SẾU...
Khi đàn sếu dang rộng cánh, tung bay,
Cũng là khi sương rụng hết trên cây,
Và mặt trời từ trên cao vòi vọi
Chiếu xuổng rừng những tia vàng nắng chói.
Trái tim tôi cũng không còn ủ ê,
Có ai đó mỉm cười đi trên hè...
Hay vì bởi mùa xuân, trời hết lạnh
Và trong tôi mọc mặt trời láp lánh?
1883
11.
HÃY CÙNG ANH ĐI DẠO...
Hãy cùng anh đi dạo
Dưới trăng vàng đêm nay,
Đừng để lòng u tối
Khi đêm đẹp thế này.
Mặt hồ như gương sáng,
Cỏ ngái ngủ, buồn buồn.
Dòng sông, cối xay gió
Ngập dưới ánh trăng tuôn.
Sao có thể buồn bã
Khi đêm đẹp thế này.
Hãy cùng anh đi dạo
Dưới trăng vàng đêm nay.
1885
12.
XA LẠ VỚI LỜI ĐỒN...
Xa lạ với lời đồn,
Anh nghe tiếng em nói,
Nhìn đôi mắt của em,
Biết lòng em bối rối.
Buồn buồn đôi tay em,
Lặng im và mềm yếu.
Cái buồn của đôi tay
Chỉ một mình em hiểu.
1887
13.
ANH LẠI ĐI...
Anh lại đi trong vườn em lần nữa,
Theo con đường giờ rợp lá khắp nơi,
Đi đến chỗ mới hôm nào hai đứa
Cùng sánh vai, không ai nói một lời.
Vâng, lúc ấy anh và em bối rối,
Còn ngại ngần không dám tỏ tình nhau.
Mà vườn cây mới đầu xuân, trơ trọi,
Lá chưa xanh đủ che kín trên đầu.
Giờ thì lá đã mọc xanh, cây cỏ
Cũng ngát hương, đủ hoa đỏ, bướm vàng.
Nhưng khu vườn buồn cái buồn nào đó,
Và bốn bề thật yên tĩnh, mênh mang.
Một con chim họa mi, kia, đang nhảy
Trong tán cây, luôn nghiêng ngó quay đầu,
Nó ngơ ngác như đang tìm ai đấy,
Nhưng tìm hoài mà không thấy người đâu.
1857
14.
DẪU TRĂNG ĐANG CHIẾU SÁNG...
Dẫu trăng đang chiếu sáng,
Rừng thông vẫn đen xì.
Lúc ngủ, lúc như thức
Ngoài vườn chim họa mi.
Gió lúc ngừng, lúc thổi,
Mùi hoa tím trong đêm
Lúc thoảng, lúc không có.
Chân trời lạnh và mềm.
Lòng ngổn ngang hy vọng,
Giấc ngủ chẳng yên lành.
Sao anh yêu em thế,
Em, thiên thần của anh?
1842
15.
KHÔNG ÍT KHI...
Không ít khi đêm ngủ
Anh mơ đến nhà em
Bên khu rừng vắng vẻ
Tĩnh mịch và êm đềm.
Ở nơi đầy hoa ấy,
Em, bông hoa rừng xanh,
Theo cầu thang ọp ẹp
Lần nữa ra đón anh.
Bầu trời đêm mát lạnh,
Em ôm anh thẹn thùng.
Hàng cây đang ngái ngủ
Bỗng giật mình, rung rung.
1856
FYODOR TYUCHEV (1803-1873)
1.
MẶT TRỜI LƯỜI...
Mặt trời lười, uể oải
Liếc nhìn xuống cánh đồng.
Đất chau mày sợ hãi
Nghe sấm rền trên không.
Dông đầu mùa, hơi ẩm,
Những giọt mưa to, mềm,
Cánh đồng mì xanh thẫm
Dưới mưa càng xanh thêm.
Từ đám mây trĩu nặng
Chớp vụt lóe, tạo thành
Tia lửa dài màu trắng
Chạy viền vòng xung quanh.
Mưa ngày càng nặng hạt
Làm bốc bụi trên đồng.
Sấm ngày càng chúa chát
Đang gầm gừ trên không.
Bỗng mặt trời lần nữa
Ló ra nhìn dọc ngang,
Cả cánh đồng hoảng sợ
Chìm ngập trong nắng vàng.
2.
DÙNG THƯỚC ĐO NƯỚC NGA...
Dùng thước đo nước Nga không dễ,
Cũng khó hiểu nước Nga bằng đầu.
Với nước Nga đặc biệt, từ lâu
Chỉ nên tin, tin thật lòng, chỉ thế.
3.
CẢNH CÒN BUỒN...
Cảnh còn buồn, trời còn xấu, đầy mây
Nhưng cơn gió đã mang mùa xuân đến,
Làm ngọn cỏ khô trên đồng lung lay,
Làm cành thông khẽ xạc xào e thẹn.
Còn thiên nhiên có lẽ một đôi lần
Trong giấc ngủ của mùa đông chưa tắt
Đã thoáng nghe hơi thở của mùa xuân
Và bất chợt khẽ mỉm cười dè dặt.
Trái tim tôi đang lặng lẽ nằm im
Sao bất chợt như bỗng bừng tỉnh dậy?
Cơn gió nào đã thổi nhẹ qua tim
Và mang theo bao ước mơ lộng lẫy?
Tuyết long lanh, tuyết đã bắt đầu tan.
Máu chảy mạnh, chân trời le lói nắng.
Hay rằng đó là dấu hiệu mùa xuân,
Hay có ai đang yêu tôi thầm lặng?
4.
TÔI MỘT MÌNH...
Tôi một mình ngồi suy nghĩ miên man,
Nhìn bâng khuâng bếp lửa cháy sắp tàn
Bằng đôi mắt mờ mệt mỏi
Và buồn nhớ những chuỗi ngày lê thê
Đã trôi qua với tâm trạng nặng nề,
Buồn đến không lời để
nói
Cái hôm qua có thật đúng hôm qua?
Cái hôm nay sẽ sống mãi, hay là
Bị quên một ngày nào đó?
Vâng, bị quên như tất cả bị quên
Bị chôn vùi trong vĩnh viễn bóng đen,
Năm này tiếp theo năm
nọ.
Năm tiếp năm, hết đời nọ, đời này
Sao con người, như lá cỏ, xưa nay
Con người hết than lại
khóc?
Vừa lớn lên, lá cỏ tàn rất nhanh.
Nhưng mùa hè, một lá khác màu xanh
Thay lá vừa tàn, lại
mọc.
Và lần nữa cây cỏ mọc kín đồng,
Và lần nữa sẽ lại có hoa hồng,
Tất nhiên kèm theo gai
nhọn.
Chỉ mình ngươi, bông hoa nhỏ ngây thơ
Là sẽ không sống lại nữa bao giờ,
Bông hoa dịu dàng,
khiêm tốn.
Với nỗi buồn và thích thú, tay ta
Đã vô tình ngắt đứt cả đời hoa,
Điều ấy có trời chứng
giám.
Biết làm sao, giờ hoa hãy nằm im
Trên ngực ta, cho đến lúc trái tim
Ngừng đập và thôi sưởi
ấm.
5.
BUỔI CHIỀU
Thật êm dịu tiếng chuông chiều thong thả
Bay vang xa giữa thung lũng sương dày,
Như tiếng sếu rào rào trong khóm lá
Đang lắng dần khi chúng đậu lên cây.
Thật xao xuyến biển mùa xuân trong vịnh,
Trải bao la, sang sáng một góc trời,
Và bóng tối của hoàng hôn yên tĩnh
Đang từ từ nằm nghỉ, đợi sương rơi.
6.
ĐỪNG PHÁN XÉT...
Đừng phán xét, mà cũng đừng than tiếc
Cái ngu si và cả cái điên rồ.
Ngày buồn bực, đêm ngủ quên là hết.
Mai thế nào, sẽ thế ấy, đừng lo.
Hãy biết sống, không quan tâm nhiều quá
Cái buồn vui, cái lo lắng... Mà rồi
Lo làm gì, khóc làm gì? Thế cả!
Sống ngày nào biết ngày ấy mà thôi.
1850
7.
TRÁI TIM ANH...
Trái tim anh còn đau buồn vì em,
Còn khao khát hướng về em, đúng vậy.
Trong giấc mơ, trong ký ức êm đềm,
Anh bới lục, tìm hình em đâu đấy.
Vâng hình em, hình bóng ấy thân yêu
Luôn trước anh như đang chờ vẫy gọi.
Nhưng em xa, như một đốm sao chiều
Anh muốn hái, mà không sao hái nổi.
1848
8.
NÀNG NGỒI TRÊN SÀN GỖ...
Nàng ngồi trên sàn gỗ
Lật giở đống thư dày.
Như một lớp tro nguội,
Nàng cầm chúng lên tay.
Những tờ giấy quen thuộc
Nàng nhìn, buồn, trầm ngâm,
Như linh hồn lặng lẽ
Nhìn thể xác đang nằm...
Trong những bức thư ấy
Là cuộc sống nhạt nhòa,
Là tình yêu cay đắng
Và những ngày đã qua.
Tôi đứng yên bên cạnh,
Sẵn sàng quì trước nàng,
Bỗng nhiên thấy rất sợ
Cái bóng ấy dịu dàng.
1858
9.
TẤT CẢ NHỮNG GÌ...
Tất cả những gì tôi học được
Từ hy vọng và tình yêu xưa nay
Có thể gói trong một câu đơn giản:
Hãy cố sống qua từng ngày!
1856
10.
TRONG MỖI NĂM...
Trong mỗi năm, thật đẹp tháng đầu thu,
Không dài lắm, trời còn cao và rộng.
Ngày lung linh như dệt bằng pha lê,
Đêm trời sáng, đêm ảo huyền, thơ mộng.
Những đồng mì thu hoạch xong từ lâu,
Giờ trống trải giữa mênh mông trời đất.
Sáng, long lanh những mạng nhện đầy sương
Trên luống cày xẫm đen vừa mới lật.
Trời trống vắng, không còn tiếng chim ca,
Nhưng bão tuyết cũng còn lâu mới tới.
Bầu trời xanh và rất ấm trên cao
Dọi tia sáng xuống cánh đồng đang đợi.
1857
11.
NƯỚC MẮT NGƯỜI ĐỜI ...
Nước mắt người đời không ngừng chảy xưa nay.
Chảy buổi sáng, ban đêm, chảy suốt ngày...
Lặng lẽ chảy, chảy không ai nhìn thấy,
Không đếm nổi, không thể ngăn, cứ chảy
Như mùa thu dai dẳng mưa rơi
Giữa đêm khuya... Ôi nước mắt người đời!
1849
12.
NƯỚC CHẢY...
Đâu cũng tràn sự sống,
Trời nắng, nước long lanh,
Hàng cây vui, xúc động
Dưới bầu trời trong xanh.
Nước róc rách, cây hát,
Không gian ngập nắng chiều,
Cả thế giới dào dạt
Sự sống và tình yêu.
Thế giới này đẹp thật,
Nhưng khi em mỉm cười,
Anh thấy em đẹp nhất,
Hơn mọi thứ trên đời.
1852
14.
THẬT ĐÁNG SỢ...
Thật đáng sợ phút giây hấp hối,
Là cái sợ ta không hiểu nổi
Khi ta đau, sắp chết, thế mà
Có cái đau hơn thế - đó là
Phải chứng kiến những gì đẹp nhất
Trong trí nhớ dần dần đang mất.
1867
15.
TRỜI LẤY HẾT...
Trời lấy hết mọi thứ trên đời:
Giấc ngủ, miếng ăn, sức khỏe...
Chỉ chừa lại mình em, cốt để
Anh cầu nguyện và cảm ơn trời.
1873
15.
QUAN TÀI ĐƯỢC HẠ XUỐNG...
Quan tài được hạ xuống.
Mọi người liền xúm quanh
Rồi chen nhau, thút thít,
Khóc cũng rất chân thành.
Bên chiếc mộ chưa lấp,
Đứng đầu cả đám đông
Là cha cố nghiêm khắc
Đọc điếu văn dài dòng.
Cha nói về tội lỗi,
Về phù phiếm đời người...
Mọi người rất chăm chú
Lắng nghe cha từng lời.
Rất thản nhiên, lúc ấy
Bầu trời vẫn trong xanh,
Và bầy chim vẫn hót,
Đùa nghịch nhau trên cành.
1836
ALEKSEY TOLSTOY (1817-1875)
1.
HAI BÊN PHƠI ĐẦY LƯỚI
Hai bên phơi đầy lưới,
Trên con đường gồ ghề,
Ngựa bước đi mệt mỏi,
Bâng khuâng ngồi trên xe.
Tôi nhìn ra lơ đãng
Ngắm bầu trời âm u
Và vệt hồ lấp loáng,
Khói làng xa như mù.
Bước ngang xe buồn bã
Một ông già đáng thương;
Nước từ hồ hối hả
Chảy tràn qua mặt đường.
Xa xa một thằng bé
Ngồi thổi sáo trên cây.
Từ phía hồ lặng lẽ
Vịt trời bay lê, bay...
Ngồi bên cối xay gió
Là một tốp nông dân.
Con ngựa già bé nhỏ
Chở lúa đi lại gần.
Tôi thấy sao thật lạ,
Dù chưa tới nơi này,
Mà thân quen tất cả-
Cậu bé, hồ, rừng cây...
Rồi cả bờ đê thấp,
Cả dòng nước đục ngầu -
Hình như tôi đã gặp,
Gặp mà quên từ lâu;
Cũng thế, con ngựa gầy
Chở những bì thóc nhỏ,
Và ngồi bên cối xay
Là đám người nghèo khổ.
Và cũng thế bên tôi
Ông già kia đang bước
Hình như gặp đâu rồi,
Tiếc là không nhớ được.
2.
MARIA, NHỚ KHÔNG...
Maria, nhớ không,
Nhớ ngôi nhà cổ kính,
Nhớ rầu rĩ hàng phong
Đứng bên hồ yên tĩnh?
Nhớ con đường cây xanh
Khu vườn con hoang vắng,
Trong phòng, những bức tranh
Luôn nhìn ta im lặng?
Maria, nhớ không
Những chiều hè óng ả?
Những bãi cỏ, cánh đồng,
Những tiếng chuông thong thả?
Em còn nhớ sau làng
Dòng sông trôi nhè nhẹ,
Nhớ thảo nguyên rực vàng,
Những bông hoa nhỏ bé?
Và khu vườn, nơi ta
Lần đầu tiên gặp mặt?
Nhớ không, Maria,
Những ngày ta để mất?
3.
MÙA THU ĐẾN...
Mùa thu đến, lá trong vườn đã rụng,
Lá vàng bay, bay theo gió; Ngoài đồng
Phía xa xa, ngay sát rìa thung lũng,
Đang khoe mình, đỏ rực cả hàng phong.
Anh khẽ nắm bàn tay em - một lúc
Buồn và vui lẫn lộn. Giữa trời chiều
Anh nhìn em, và khóc vì hạnh phúc,
Vì vụng về không biết nói anh yêu...
4.
NHỮNG BÔNG HOA CHUÔNG
Ôi những bông hoa chuông
Màu tím xanh lặng lẽ,
Những bông hoa thảo nguyên,
Nhìn gì ta như thế?
Hoa muốn hỏi gì chăng,
Những ngày xuân đầy nắng,
Mà khe khẽ lắc đầu
Giữa cỏ xanh im lặng?
Con ngựa đang chở ta
Phi nhanh trên đồng rộng
Và sẽ dẫm nát hoa,
Dẫm nát hoa dưới móng.
Ôi những bông hoa chuông
Màu tím xanh lặng lẽ,
Những bông hoa thảo nguyên,
Đừng trách ta vì thế.
Ta sẵn sàng tránh xa,
Không làm hoa kinh hãi,
Nhưng ngựa ta đang phi,
Không thể kìm giữ lại.
Ta phi phi như bay
Chỉ cuốn mù bụi đỏ.
Con ngựa mang ta đi
Đi đâu, ta không rõ.
5.
HOÀNG HÔN BUÔNG...
Hoàng hôn buông, làm nguội dần cái nóng,
Sương mù bay trên mặt nước yên lành,
Và anh thấy giữa cảnh chièu thơ mộng
Em lại về, quen thuộc trước mắt anh.
Vẫn nụ cười mà anh yêu nhường ấy,
Mái tóc em không bện, giống ngày nào,
Và đôi mắt đang nhìn anh vẫn vậy,
Hơi đượm buồn, e lệ, dịu dàng sao...
6.
LÚC ẤY LÀ ĐẦU XUÂN
Lúc ấy là đầu xuân,
Cỏ non vừa thức dậy,
Rừng mới xanh từng phần,
Suối tan băng, vừa chảy.
Tiếng tù và ngoài đồng
Chưa vang lên mỗi sáng,
Cây rêu trong rừng thông
Còn dính nhau từng mảng,
Lúc ấy là đầu xuân
Bên gốc dương màu trắng
Đứng trước anh, tần ngần
Em cúi đầu im lặng.
Nghĩa là em yêu anh,
Cúi đầu thay lời nói.
Ôi mặt trời, cây xanh!
Ôi những ngày sôi nổi!
Và anh khóc vì vui,
Rồi nhìn em, im lặng...
Lúc ấy là đầu xuân
Bên gốc dương màu trắng
7.
ĐỒNG LÚA VÀNG...
Đồng lúa vàng chìm sâu trong im lặng,
Tiếng chuông rung lơ lửng giữa trời chiều
Đang vọng tới từ khu làng thanh vắng...
Anh lại buồn vì xa cách người yêu.
Và lần nữa anh lại thầm nhắc lại
Những lời anh đã định nói nhiều ngày -
Những lời trách và những lời thân ái
Mà trong lòng anh giữ kín lâu nay.
8. TRONG VŨ HỘI...
Trong vũ hội, vô tình
Giữa đám người ồn ĩ
Anh gặp em - rất xinh
Và ít nhiều huyền bí.
Đôi mắt em u buồn,
Nhưng tiếng em thanh thót,
Trong như nước mưa tuôn,
Dịu dàng như chim hót.
Anh thích dáng người em,
Thích cái nhìn thân ái,
Và tiếng cười của em
Trong lòng anh ngân mãi.
Những đêm dài cô đơn
Anh thích nằm mệt mỏi,
Chiêm ngưỡng mắt em buồn
Nghe những lời em nói.
Rồi man mát trong lòng,
Anh thiếp đi, không rõ
Anh có yêu em không
Nhưng hình như là có...
9.
TRONG TIM TÔI...
Trong tim tôi còn rất nhiều bài hát,
Nhiều ý thơ, nhiều cảm xúc chân thành.
Nhưng thật tiếc, bao lo toan tẻ nhạt
Của đời thường làm chúng mất long lanh.
Và từ lâu trái tim tôi bé nhỏ
Phải đấu tranh cùng cuộc sống thường ngày,
Nhưng đâu dễ - Cuộc đời là bão tố,
Tim chỉ là một chiếc lá trên cây.
10.
HOÀNG HÔN TẮT...
Hoàng hôn tắt nơi chân trời nhựt đỏ,
Các vì sao đã nhấp nháy trên trời.
Hoạ mi hót trong rừng dương đâu đó,
Cỏ nhú mầm, hương thoảng nhẹ khắp nơi,
Anh biết em đang nghĩ gì lặng lẽ,
Biết tim em đang nhức nhối điều gì,
Và không muốn em phải vờ vui vẻ,
Vờ mỉm cười gượng gạo một vài khi.
Trái tim em đầy mây buồn, đau khổ.
Không ngôi sao để thắp sáng lúc này.
Em cứ khóc, em yêu, đừng xấu hổ.
Khóc chừng nào chim vẫn hót trên cây.
Vâng, chim hót, chim hoạ mi tê tái
Hót đâu đây trong tĩnh mịch êm đềm.
Em cứ khóc, khóc đi em, đừng ngại,
Chỉ bầu trời đầy sao sáng nghe em...
11.
TUYẾT ĐÃ TAN...
Tuyết đã tan ngoài đồng,
Rừng nở đầy hoa súng,
Hơi ấm bốc lên không,
Sếu gọi ngoài thung lũng.
Buổi sáng, trời xanh trong,
Đêm, trăng sao thật sáng,
Sao tôi buồn trong lòng,
Và trái tim nằng nặng?
1856
12.
NẾU...
Nếu đã yêu thì phải yêu mê
say,
Nếu trừng phạt thì phải trừng phạt ngay
Nếu định liều - liều luôn, đừng né tránh,
Nếu định chặt thì vung rìu chặt mạnh!
Nếu muốn nói thì có gì, nói ra,
Nếu muốn tha thì rộng lượng mà tha,
Nếu đe dọa đừng dọa suông, mà thật,
Nếu muốn vui, hãy vui quên trời đất!
1854
13.
BỜ SUỐI SAU VƯỜN CÂY
Bờ suối sau vườn cây
In dấu chân cô gái,
Chàng trai in vết giày
Trên đất non mềm mại.
Bờ suối vắng, xế chiều.
Nhưng tôi nghe rất rõ
Tiếng đập trái tim yêu,
Tiếng thì thầm của họ.
1858
14.
NHỮNG NGƯỜI TÙ KHỔ SAI
Phía Tây, ngày đang tắt,
Đỏ rực một vầng dương.
Đoàn tù khổ sai bước,
Lê xích, cuốn bụi đường.
Mặt âm u,bầm tím,
Họ bước đi nặng nề,
Mày nhíu, nhìn vô cảm,
Trái tim buồn ủ ê.
Chiếc xe hai ngựa kéo.
Bóng họ dài và đen.
Lính gác, cũng uể oải,
Lặng lẽ đi hai bên.
“Nào, hát lên, các bạn!”
Ai đó nói. “Ngẩng đầu!
Số phận ta có lẽ
Phải suốt đời buồn đau.”
Và thế là tất cả
Kéo dài giọng, đồng thanh,
Họ hát về hạnh phúc,
Sông Vôn-ga trong xanh,
Về thảo nguyên bát ngát,
Về tự do, tình thương...
Trong khi dây xích họ
Vẫn cuốn tung bụi đường.
1850
15.
ANH BIẾT EM...
Anh biết em khó ngủ
Vì ngột ngạt trong phòng,
Vì con muỗi dai dẳng
Cứ bay hoài trên không.
Hãy lại gần cửa sổ:
Đêm tĩnh lặng làm sao!
Mặt trăng đang chiếu sáng
Con đường sau bờ rào.
Bậc thang không cọt kẹt,
Vườn cây ngủ bình yên,
Chỉ mờ mờ thấp thoáng
Kho chứa cỏ màu đen.
Hãy cùng anh ra đó,
Một nơi nghỉ yên lành.
Bên chúng ta luôn có
Bác gaá già đứng canh.
1840 - 1850
16.
ĐỨC CHÚA TRỜI...
Đức chúa trời hào phóng
Với mảnh đất chúng ta,
Mong cho nó giàu mạnh
Và hạnh phúc mỗi nhà.
Nhưng để đồng hoang hóa,
Làng quê xác xơ gầy
Thì không là ý Chúa -
Chúa không muốn điều này!
Ta vô tâm, lười biếng,
Cái gì làm cũng tồi.
Lại cam chịu, nhẫn nhục.
Thật đáng buồn, than ôi!
1869
17.
BIỂN LAY ĐỘNG...
Biển lay động, hết sóng dồi lại sóng,
Suốt ngày đêm không ngừng nghỉ bao giờ.
Ôi em yêu của anh, anh chỉ sợ,
Em sẽ buồn, bất hạnh với nhà thơ.
Vì trong anh, trong đầu anh một lúc
Bao ước mơ, bao thất vọng - rất nhiều
Những ý nghĩ bất kham như ngọn sóng.
Cũng thất thường các cảm xúc tình yêu.
1856
18.
TRÊN MẶT HỒ...
Trên mặt hồ phẳng lặng
Sương mù trắng một màu.
Trên mặt chàng trai trẻ
In dấu ấn buồn đau.
Nhưng mây mù nhanh chóng
Tan đi dưới mặt trời,
Tiếc là không như thế
Với nỗi đau con người.
1856
19.
NGÀY MỘT NGÀY...
Ngày một ngày trái tim thêm sục sôi,
Nhưng bị ném vào đời, thùng nước lạnh,
Và trái tim, như sắt đỏ, réo lên...
Quả số phận làm đời tôi bất hạnh.
Tôi phẫn nộ, tôi sục sôi, đau buồn,
Không chịu làm thanh kiếm lạnh vô hồn.
1856
20.
EM ĐỪNG TIN
Em đừng tin mỗi lần anh giận dỗi
Nói rằng anh không yêu em, đừng buồn.
Cũng đừng tin lòng biển xanh giả dối
Khi thuỷ triều lên xuống, đổi thay luôn.
Vì hết giận, lại tràn đầy hy vọng,
Anh càng yêu, yêu hơn trước, chân thành
Như hết rút, thuỷ triều lên, con sóng
Lại tìm bờ để đến, giống như anh.
IVAN SURIKOV (1841-1880)
1.
ĐỪNG MONG CHỜ Ở TÔI...
Đừng mong chờ ở tôi
Những bài thơ vui vẻ,
Vì thơ của tôi buồn
Như mùa thu buồn tẻ.
Thơ của tôi là mưa,
Là tiếng rên của gió.
Là tiếng khóc tâm hồn
Và trái tim đau khổ
2.
NHỮNG TIẾNG BUỒN ĐAU ĐỚN...
Những tiếng buồn đau đớn của
lòng tôi
Tôi gánh chịu đêm ngày không phải dễ.
Và trái tim nhức nhối những lúc ngồi
Để viết ra những dòng thơ như thế.
Trong bài thơ, tôi không sống bằng đầu,
Mà bằng chính tâm hồn tôi cay đắng,
Và vì thế, tiếng lòng tôi buồn đau
Khi thành thơ, luôn u sầu, trĩu nặng.
3.
PHÍA CHÂN TRỜI..
Phía chân trời màu hồng
Mây xếp hàng từng dãy,
Trên bầu trời xanh trong
Sao bắt đầu nhấp nháy.
Hàng liễu đứng cúi mình
Bên dòng sông uốn khúc,
Và dòng sông trong xanh
In bầu trời màu lục.
Sáo ai thổi êm êm
Thật hay và thật đẹp.
Trong ngực tôi, trái tim
Hình như đang ngủ thiếp.
4.
SUY NGHĨ DỌC ĐƯỜNG...
Tôi đánh xe về nông thôn, mùa xuân
Bắt đầu xanh cả rừng cây, bãi cỏ,
Và trên đồng từng tốp lớn nông dân
Đang làm việc, đất cày đen đây đó.
Còn trên cao, đàn chim bay và kêu
Trong ánh sáng một ngày xuân rực rỡ.
Tôi ngồi yên giữa yên tĩnh trời chiều
Và bất chợt vô tình tôi lại nhớ...
Tôi lại nhớ cùng nỗi buồn, than ôi.
Rằng đã hết những tháng ngày đẹp đẽ,
Rằng thiên nhiên đã hào phóng cho tôi
Nhiều cảm xúc, nhiều tình yêu mới mẻ.
Nhưng tiếc thay, tôi mất chúng dần dần
Tâm hồn tôi thành giá băng, cằn cỗi,
Và bây giờ ít lúc nắng mùa xuân
Làm sáng lại trái tim tôi u tối.
Tất cả chết trong tôi vì lo âu,
Tất cả bị chốn đô thành vấy bẩn.
Nay cuốn sách cuộc đời tôi buồn đau
Không còn lại một trang nào lành lặn.
Rất nhiều khi tôi muốn trốn cuộc đời
Trong yên tĩnh cảnh đồng quê bình dị,
Suy từ về và cuộc sống, về người
Tốt và đẹp như ngày xưa vẫn nghĩ.
Nhưng tiếc thay, mong ước chỉ hão huyền,
Như trốn chạy mà không sao trốn được,
Những con ngựa của cuộc đời cuồng điên
Vẫn không nghỉ, đưa tôi về phía trước.
5.
ĐÊM YÊN TĨNH...
Đêm yên tĩnh, cả khu vườn ngập tối,
Hàng cây dương ngái ngủ đứng sau nhà.
Bên cửa sổ ta ngồi im không nói,
Mùa xuân về, không khí đượm mùi hoa
Sao nhấp nháy trên đầu như đang hát,
Từ trên cao, trăng chiếu dọi hiền từ,
Và chìm ngập trong anhs trăng xanh nhạt,
Em đang ngồi, mờ ảo giữa trầm tư.
Anh ngây ngất ngồi bên em lặng lẽ,
Ngắm nhìn em xinh đẹp giống thiên thần.
Mùi hoa chảy vào phòng ta nhè nhẹ
Như những dòng trăng sáng chảy bên chân.
Và nếu được, giữa lúc này thanh vắng,
Những điều anh mong ước quả không nhiều:
Anh chỉ muốn đời em trôi bình lặng
Không phải buồn và đau khổ và yêu...
6.
HOÀNG HÔN...
Hoàng hôn đang trải vàng
Trên dòng sông lấp lánh,
Ơi liễu xanh dịu dàng
Ru hồn em cô quạnh.
Ôi liễu xanh nghiêng đầu
Bên bờ sông soi bóng,
Nói em nghe: Nơi nào
Người yêu en đang sống?
Bao lần chàng gặp em
Dưới bóng cây râm mát,
Và cho chàng, cho em
Hoạ mi bao lần hát!
Nhưng chàng đã ra đi
Để rồi không quay lại,
Và bài ca hoạ mi
Cùng tình em, xa mãi...
A. MAIKOV (1821-1897)
1.
CHIM ÉN...
Vườn của tôi đang úa tàn, trống rỗng
Ngày một thêm xơ xác, lá rơi đầy,
Dù đôi bụi im hoa liên lạc lõng
Nở cuối mùa, đỏ rực giữa hàng cây.
Ôi, buồn sao, tôi bực mình khó tả
Cả với tia nắng nhạt buổi chiều tà,
Với hàng dương đang hững hờ rụng lá,
Với nỗi buồn con dế hát ngân nga.
Và mệt mỏi, tôi nhìn lên cửa sổ
Xem tổ chim ngay dưới mái nhà mình.
Những con én đã không còn trong đó,
Chỉ một vài cộng rạ, gió rung rinh...
Tôi còn nhớ suốt nhiều ngày vất vả
Đôi chim con xây tổ ở nơi này.
Chúng tha về từng cọng rơm, chiếc lá,
Tha cả bùn và que nhỏ về xây.
Chúng làm việc thật vui và nhanh nhẹn,
Nhưng dù sao vui nhất vẫn là giờ
Khi trứng nở, cả bầy năm con én
Đã chào đời bằng đôi mắt ngây thơ.
Thế mà nay chỉ còn trơ chiếc tổ,
Đàn én bay không ai biết mà tìm,
Xa, thật xa, bay thật xa đâu đó,
Ôi ước gì tôi có cánh như chim...
IVAN NIKITIN (1824-1861)
1.
CHÀO ĐÓN MÙA ĐÔNG...
Sáng hôm qua trời mưa,
Mưa gõ vào cửa sổ.
Trên mặt đất, sương mù
Bay vật vờ theo gió.
Cái lạnh từ trên cao
Chui vào tai vào tóc.
Có trời biết vì sao
Khu rừng già lại khóc .
Đến trưa thì hết mưa,
Và những bông tuyết trắng
Lên đất bẩn mùa thu
Bắt đầu rơi lẳng lặng.
Rồi đêm, rồi bình minh,
Không khí trong và nhẹ.
Dòng sông đã đóng băng,
Trời không mây, sạch sẽ,
Lên mái nhà, lên sân
Tuyết rơi dày thành mảng.
Và ánh lên nhiều màu
Dưới mặt trời buổi sáng.
Nhô những chiếc đầu xanh,
Cả khu rừng vui vẻ
Nhìn ra những cánh đồng
Tuyết phủ đều lặng lẽ.
Còn trên cành bạch dương
Là những giọt nước mắt
Như những giọt kim cương
Đang chờ rơi xuống đất
Chào bà khách mùa đông
Xin mời vào, hãy hát
Những bài hát rừng xanh
Và thảo nguyên bát ngát.
Chúng tôi có đủ nơi
Để mùa đông đi lại.
Hãy bắc cầu qua sông,
Thảm tuyết này hãy trải.
Ta quen nhau từ lâu,
Mặc tuyết rơi gió lộng -
Giữa băng giá mùa đông
Tim người Nga vẫn nóng.
2.
NGÔI SAO BĂNG...
Ngôi sao băng lóe rồi tan trong gió.
Chim hoạ mi đã thôi hót lúc này.
Để thắp sáng giọt sương trên lá cỏ,
Mặt trăng nhìn sau tấm lươi cành cây.
Hoa hồng ngủ. Hình như ai huýt gọi,
Nhưng hình như tiếng huýt cũng tan dần.
Một chiếc lá sâu cắn ngang, gió thổi
Hình như buồn, đang rơi nhẹ ngoài sân.
Chao, dưới trăng em thật xinh, bí ẩn.
Và đêm nay, đầy những giấc mơ vàng,
Anh những muốn được kéo dài vô tận,
Cùng em chìm trong trăng sáng mênh mang...
3.
NHỮNG ĐÁM MÂY...
Những đám mây được viền vàng xung quanh
Bay lững lờ trên những cánh đồng xanh.
Sương mù vương vào rừng cây mát ẩm.
Gió hình như màu hồng và rất ấm.
Đã buôn buốt cái lạnh của đêm đông.
Bông lúa chín đứng trầm tư giữa đồng.
Mặt trăng lên như quả cầu vàng óng,
Làm sáng rực cả một khu rừng rộng.
Các vì sao chụm vào nhau trên trời.
Chao, thanh bình và yên tĩnh khắp nơi.
Và như đứng giữa nhà thờ, lặng lẽ.
Tôi cầu kinh thầm cảm ơn Thượng đế.
JAKOV POLONSKY (1819-1898)
1.
TỪ TRONG NÔI...
Từ trong nôi, chúng ta
Cho đến khi nhắm mắt,
Tìm tình yêu, tự do,
Vinh quang và sự thật.
Nhưng ta bán tự do,
Làm vinh quang vấy bẩn.
Ta đau buồn vì yêu,
Suốt đời không thoả mãn.
Sự thật làm ta buồn,
Suốt đời ta đau khổ,
Tìm bão trong bình yên;
Bình yên - trong bão tố.
2.
BÀI HÁT CÔ GÁI XƯ-GAN...
Lửa lều em đang cháy
Trong sương mù đêm sâu,
Đêm không ai nhìn thấy
Ta chia tay trên cầu.
Vì sáng mai là lúc
Cùng bạn gái của em,
Theo sau xe du mục,
Em đi vào thảo nguyên.
Chiếc khăn anh buộc chặt
Quanh cổ em, và ta
Vững bền như nút thắt
Dù từ nay cách xa.
Ai yêu em sắp tới?
Đời sẽ dữ hay lành?
Ai là người sẽ cởi
Nút thắt của anh?
Mỗi lần ôm cô gái
Và nghe hát trong đêm,
Những bài ca thân ái,
Hãy nhớ em,nhớ em.
Lửa lều em đang cháy
Trong sương mù đêm sâu.
Đêm, không ai nhìn thấy,
Ta nhia tay trên cầu...
3.
EM TẾT TÓC...
Em tết tóc và làm anh lại nhớ
Bằng khuôn mặt rất trẻ con, bỡ ngỡ
Về hạnh phúc ta mong ước bao ngày ,
Về mối tình bồng bột, thơ ngây.
Em gợi nhớ bằng mắt em đen nháy
Những đêm trăng phương đông trời lộng lẫy,
Và dưới trăng, mộtkhuôn mặt dịu hiền,
Gợi nhớ về những cảm xúc đầu tiên.
Bằng màu áo của em đen, bình dị,
Em gợi nhớ những gì anhyêu quí,
Nhớ nhiều đêm đơn độc, nhớ ngôi mộ,
Nhớ những dòng nước mắt, nhớ buồn lo...
Em gợi nhớ những gì anhđể mất,
Nhớ tất cả những gì may mắn nhất,
Những gì anh đang mơ ước, ưu phiền...
Nhưng đồng thời, em hãy để anh yên.
4.
CÔNG CHÚA
Nhớ ngày xưa, còn trẻ,
Hồn nhiên và thơ ngây,
Tôi đã yêu công chúa
Xinh đẹp nhất đời này.
Vầng trán nàng toả sáng
Rực rỡ như mặt trời,
Tóc điểm sao lấp lánh
Chưa ai thấy trên đời.
Và nàng công chúa ấy
Giam mình trong lâu đài,
Chìa khoá vàng nàng giữ.
Không hề trao cho ai.
Chỉ đêm đêm,rất khẽ,
Trong rừng, dạo lang thang,
Nàng để rơi nước mắt
Và rơi chìa khoá vàng.
Chỉ những ngày lễ lớn
Khi tôi bước về nhà,
Từ rừng cây rậm rạp
Nàng đưa mắt nhìn ra.
Và một hôm, tôi nhớ-
Không biết thật hay mơ-
Đang mùa xuân, buổi sáng,
Nàng đã đến bất ngờ.
Nàng đến, hồng cửa sổ,
Hoa xoè cánh vội vàng.
Tôi đứng yên, nhắm mắt
Chờ cái hôn của nàng.
Và khi tôi mở mắt,
Chưa kịp nhìn thấy gì,
Nàng hôn tôi lên trán
Rồi bất ngờ bay đi.
Vết hôn nàng từ đấy
Tôi giữ nguyên, giữ nguyên.
Tôi yêu nàng tha thiết
Và không bao giờ quên.
Tôi chờ nàng sẽ tới
Hôn tôi lần thứ hai.
Và nàng, cùng cái đẹp,
Cho tôi vào lâu đài.
5.
VĨNH BIỆT
Vâng, vĩnh biệt... Anh
buồn, nhưng vĩnh biệt!
Trong lòng anh đau đớn biết bao điều.
Anh không thể nói cho em cùng biết,
Như đồng thời không thể giấu người yêu.
Anh và em đều không quên giả dối,
Vốn xưa nay không tin quá điều gì,
Nên không muốn hoặc không vờ sôi nổi
Tin lòng mình luôn ốm yếu, sầu bi.
Và cả hai, dù chân thành, xúc động,
Trong chia ly buồn bã phút giây này,
Ta cũng chẳng bắt nhau thề long trọng
Những câu thề thường khuôn xáo xưa nay.
Mà biết đâu, - một ước mơ êm ái -
Anh và em rất có thể sau này
Cùng hờ hững, một ngày kia gặp lại,
Ta lại ngồi và nhớ buổi hôm nay.
Và lúc ấy, ta cùng cười vui vẻ,
Ta chúc nhau toàn điều tốt; thế là
Một lần nữa ta chia tay cốt để
Không có gì còn vương vấn lòng ta.
6.
TRONG RỪNG THÔNG
Thoảng mùi nhựa thơm thơm,
Sương mù bay lặng lẽ,
Có cả mùi mục khô
Lẫn mùi mùa xuân trẻ.
Những cây thông lâu đời
Bị dao đâm, rìu chặt
úa những dòng nhựa trong
Như những dòng nước mắt.
Những buổi sáng đầy sương
Dạo trong rừng đâu đấy,
Tôi thích hít mùi thơm
Những vết thương như vậy.
Vì cả trái tim tôi
Cũng bị thương - cũng thế,
Đời tôi vừa mục khô
Lại vừa đầy xuân trẻ.
7.
TÌNH YÊU LẠNH LẼO
Khi quá bận vì lo toan ngày đêm,
Được em hôn tha thiết,
Mà anh không đáp lại giống như em,
Đừng trách anh, đừng ghét.
Vì với em, tình yêu anh từ lâu
Thôi không còn mơ mộng,
Mà trở thành lá chắn che buồn đau.
Cho em trong cuộc sống.
Tình yêu anh là áo giáp bằng đồng
Che ngực người tráng sĩ.
Vì là đồng nên không ấm, ồ không,
Nhưng vững bền, chung thuỷ.
Anh yêu em, nhưng nếu em bỏ anh,
Sẽ có ngày nào đó
Em hiểu hơn về tình yêu của anh
Mỗi lần em đau khổ.
8.
Ở MỘT PHỐ THÂN QUEN
Ở một phố thân quen,
Tôi nhớ ngôi nhà cổ
Có cầu thang tối đen
Và mành che cửa sổ.
Ở đấy suốt đêm thâu
Có ngọn đèn le lói
Như ngôi sao trên đầu,
Khẽ rung mành, gió thổi.
Chao, cô gái dịu hiền
Giữa đêm khuya yên ả
Chờ gặp tôi ngoài hiên
Mái tóc dài để xõa.
Nàng áp người vào tôi,
Ngây thơ như đứa trẻ.
Nàng khẽ nói và cười:
"Ta trốn đi dâu nhé?"
Rồi chúng tôi hôn nhau,
Hai má nàng đẫm lệ.
Gió thổi suốt đêm thâu
Làm chiếc mành rung khẽ.
9.
KẺ ĂN MÀY
Có ông lão ăn mày, như cái bóng
Cứ lang thang khắp các phố suốt ngày,
Đi đến đâu cũng hỏi xin bố thí,
Chiếc mũ nhàu cáu bẩn, rách, cầm tay.
Nhưng tối đến, hết những gì xin được,
Ông đem chia, không giữ lại một đồng.
Cho người ốm, người mù, người tàn phế -
Toàn những người cũng nghèo đói như ông.
Ở đời này, các nhà thơ cũng vậy.
Mất niềm tin của thời trẻ, bây giờ,
Như ông lão hành khất kia, chính họ
Vẫn hàng ngày xin bố thí cho thơ.
Và tất cả, hết những gì xin được -
Họ đều đem chia nửa rất công bằng
Với những người vốn cũng nghèo như họ -
Chút tình người cùng triết lý, sao trăng...
1847
10.
TIA NẮNG SỚM...
Tia nắng sớm chui ra khỏi đám mây,
Soi xuống vườn...
Em hãy nhìn, sẽ thấy:
Những bông hoa rất nhợt nhạt và gầy,
Nhưng đất bẩn lại hồng lên, lộng lẫy.
1869
11.
THƠ VIẾT TRONG AN-BOM CỦA K.
Nếu nhà văn là sóng
Đại dương là nước Nga,
Anh ta phải xúc động
Khi biển nổi phong ba
Nếu nhà văn - thần kinh
Của nhân dân vĩ đại.
Anh ta phải thấy đau
Khi tự do thất bại.
1865
Bản dịch 2:
Nếu quả thật là nhà văn, nhà văn
Phải là sóng, và nước Nga là biển
Và vì thế, sóng không thể nằm yên
Khi biển động, và bão dông xuất hiện.
Nếu quả thật là nhà văn, nhà văn
Phải là dây thần kinh dân tộc.
Và vì thế, không thể không thấy đau
Khi Tự do bị chà đạp tàn khốc.
1865
12.
TÔI THÍCH...
Tôi thích tiếng lúa reo,
Thích bầu trời xanh thẳm.
Không thích trời đổ mưa,
Đầy mây đen và sấm.
Nhưng trời lại đổ mưa,
Đầy sấm vang, chớp giật.
Cùng những bông lúa vàng,
Tôi cúi đầu xuống đất.
Đất lại lạnh, than ôi,
Cuối cùng tôi sức kiệt,
Không quan tâm trên đầu
Mặt trời hay sấm sét.
13.
ĐÊM CHỢT ĐẾN...
Đêm chợt đến trên đường,
Đường thì đầy cỏ dại...
Không khí đẫm hơi sương,
Nước sông lạnh tê tái.
Hình như phía xa xa
Có ánh đèn le lói.
Bên kia sông, nhòa nhòa
Một chấm hồng mệt mỏi.
Hình như tiếng gì kêu,
Cũng hình như hướng đó.
Tiếng người hay chuông chiều?
Tai nghe, nghe không rõ.
Muốn nhảy vào sông đen,
Nước chắc lạnh tê tái...
Phía trước có ánh đèn,
Đường thì đầy cỏ dại.
14.
TRONG RỪNG THÔNG...
Rừng tỏa mùi hương trầm,
Mùi nhựa cây nhè nhẹ,
Mùi cổ thụ nghìn năm
Lẫn mùi mùa xuân trẻ.
Trên vỏ cây, nhựa vàng
Bám đầy như nước mắt,
Đầy vết nứt dọc ngang
Như bị rìu chém chặt.
Những vết thương trên cây
Có mùi thơm và ẩm.
Tôi thích hít căng đầy
Cả mùi sương mù ấm.
Tâm hồn và tim tôi
Cũng bị thương như thế,
Cũng có mùi nghìn năm
Lẫn mùi mùa xuân trẻ.
1888
15.
BIỂN LẶNG
Biển lặng và oi bức,
Bầu trời không gợn mây.
Không khí như đặc quánh,
Mặt nước không lung lay.
Hỡi những người đi biển,
Đừng ngóng chân trời xa.
Biển lặng thế, có thể,
Sắp tới là phong ba.
16.
ĐƯỜNG CÒN XA...
Đường còn xa, toàn thảo nguyên hoang vắng,
Xung quanh tôi, gió thổi nhẹ, hiến hòa.
Bỗng vô cớ thấy buồn buồn khó tả...
Vệt sương mù đùng đục phía trời xa.
Ngựa chạy nhanh, tôi vẫn cho là chậm.
Nhìn đi đâu cũng trống vắng bốn bề,
Hết thảo nguyên lại thảo nguyên, thật chán.
“Này bác già, bác hát thử tôi nghe!”
Người đánh xe, một ông già râu rậm:
“Dạ, chúng tôi chỉ hát lúc buồn rầu!”
“Giờ thì có gì vui?” “Kia, sắp tới
Một khu làng sau gò đất màu nâu!”
Tôi dướn mắt: Đúng, một khu làng nhỏ,
Những đụn rơm, những mái rạ tồi tàn.
Và ngôi nhà thân quen nhiều năm trước –
“Nàng bây giờ còn sống? Vẫn bình an?”
Xe dừng lại, chắc ông già tháo vát
Tìm được nơi ngủ tạm chẳng khó gì.
Tôi cũng mệt, thế mà sai ông lão
Phải vội vàng thay ngựa, lại ra đi...
Nào, nhanh lên! Đường còn xa, trời tối.
Đêm sương mù, sao không sáng trên đầu.
Ông lão hát, tôi giật mình lo lắng
Vì không bài để hát lúc buồn đau.
1842
IVAN BUNIN (1870-1953)
* * *
Con chim có tổ, con thú có hang
Trái tim buồn đau, thất vọng
Khi tôi ra đi vĩnh biệt khu làng,
Vĩnh biệt ngôi nhà đã sống.
Con thú có hang, con chim có tổ,
Trái tim nhức nhối, u hoài
Khi tôi bước chân vào ngôi nhà lạ
Với chiếc túi sờn trên vai
Nước nga
Ôi nước Nga, chúng cười diễu nước Nga,
Chúng chê trách và nhiều khi xấu hổ
Vì người Nga quá giản dị, thật thà
Với muôn thuở những túp lều đói khổ.
Cũng giống thế khi bà mẹ từ quê
Ra thăm con mà thằng con xấu hổ
Vì mẹ hắn quá già yếu, vụng về
Giữa đám bạn dân ăn chơi thành phố.
Hắn buồn rầu nhìn người mẹ đáng thương,
Vâng, người mẹ đang ngồi kia, xấu, bẩn,
Người đã vượt hàng mấy trăm dặm đường
Để mang đến những đồng xu nuôi hắn.
* * *
Dưới chân núi, tôi là người bé nhỏ.
Bản thân tôi cũng nhận thấy điều này,
Khi trước mặt là núi cao đồ sộ
Đang vươn mình sừng sững giữa trời mây.
Nhưng cuối cùng, khi leo lên tới đỉnh
Vượt lên trên bao gian khó, thấp hèn,
Một mình đứng giữa bao la yên tĩnh,
Tôi thấy mình như chắp cánh bay lên.
Dưới chân tôi là đôi tay trái đất
Đang nâng tôi lên tầm mới cuộc đời,
Và hạnh phúc đến làm tôi say, chóng mặt,
Thấy quanh mình đều rực rỡ, vui tươi.
Nhưng nỗi sợ chiều cao đang lặng lẽ
Đến làm tôi phải run sợ, kinh hoàng
Vì phải chăng tôi dám gần thượng đế?
Dám nhìn Người bằng đôi mắt trần gian?
***
Sao nhấp nháy trên đầu.
Từ hàng cây xẫm tối
Gió thổi nhẹ, mang theo
Hương mùa xuân, đồng nội.
Đi về phía hoàng hôn,
Tôi hít căng lồng ngực,
Mặc gió chiều vuốt ve,
Tôi đợi chờ hạnh phúc.
Thật khó tin rằng tôi
Sẽ chết, chôn đâu đấy.
Không, tôi ngủ vì vui,
Mặt trời lên, lại dậy.
HỌA MI ĐẦU XUÂN
Trăng tan trong mây im lặng,
Vườn táo ra hoa màu trắng.
Từng đám mây mỏng trôi nhanh
Bên trăng mây có màu xanh.
Trên cành cây cao, đột ngột
Con chim hoạ mi bỗng hót.
Bên khung cửa sổ, dưới trăng
Cô bé tết bím tóc vàng.
Bài hát mùa xuân chim hót
Dù nghe trăm lần vẫn ngọt...
***
Chao, thật buồn, rất nhanh hoàng hôn tắt,
Trời tối ngay như ai thổi tắt đèn.
Sau thửa lúa rất gần thôi trước mặt,
Đã chỉ còn nhìn thấy một màu đen.
Và bóng tối một đêm thu lành lạnh
Bỗng từ đâu che kín cả cánh đồng.
Chỉ phương Tây đôi vệt mờ rất mảnh
Của mặt trời còn sót lại trên không.
Không tiếng động. Và trái tim vô cớ
Bỗng bâng khuâng xao xuyến, bỗng buồn rầu...
Vì xung quanh là bóng đen đáng sợ?
Vì đường dài, đến chỗ nghỉ còn lâu?
Hay phải chăng vì mùa thu lặng lẽ
Đến mang theo cái hương vị buồn buồn
Của những cánh đồng xa luôn vắng vẻ,
Những cảnh chiều nông thôn?
***
Một tia chớp vụt loé lên, sau đấy
Lại chìm ngay trong đêm tối mịt mùng,
Nhưng tôi kịp, dù rất nhanh, nhìn thấy
Cả bầu trời đầy huyền diệu, mông lung.
ở nơi ấy, nơi thiên đường lặng lẽ
Đang mọc lên những ngọn núi mây hồng,
Những thành phố, những lâu đài tráng lệ,
Để rồi chìm trong đêm tối mênh mông.
Nhưng lần nữa lại bùng lên rực rỡ,
Chốn thần tiên lại xuất hiện chói ngời,
Vì thượng đế bằng bàn tay đáng sợ
Xé bức màn đang phủ kín khắp nơi,
Ta cũng thế, nhiều khi trong cuộc sống
Ta ước mơ những giây phút huy hoàng,
Để sau đó rơi ngay vào thất vọng,
Không thánh thần, không cả chút hào quang.
***
Như tháng Tư, giữa hàng cây, ban đêm
Làn khói mỏng bay vấn vương, lặng lẽ.
Và bầu trời phía đàng sau thật êm,
Thật gần gũi, trong cao và thật nhẹ.
Cả tiếng lá khô vàng kêu dưới chân,
Và bầu trời đầy sao đêm nhấp nháy,
Và mây bay... tất cả giống mùa xuân.
Cả cái buồn bâng quơ này cũng vậy.
Lại lần nữa cuối năm - và trái tim
Bất chấp hết thời gian, đau khổ,
Tôi bước đi, những bước khoẻ, vững tin,
Và chờ đợi một cái gì không rõ.
***
Ta khao khát, ta luôn tìm hạnh phúc,
Quên xung quanh hạnh phúc có rất nhiều,
Có thể đấy là bờ ao nước đục,
Là khu vườn cùng những tiếng chim kêu.
Tôi từ lâu nhìn đám mây xốp nhẹ
Giăng trên cao thành một vệt...
Đời này Ta biết ít, mà những ai có thể
Nhận biết nhiều mới hạnh phúc xưa nay.
Như tia chớp, một con chim bay tới
Đậu chênh vênh bên cửa sổ tôi ngồi,
Tôi ngừng đọc, ngước nhìn lên, chờ đợi...
Ngày sắp tàn, mây trắng bập bềnh trôi.
Tiếng cối xay vọng đều đều, mỏi mệt...
Tôi hạnh phúc - tôi nhìn, nghe và biết.
***
Như giữa cảnh hoang tàn, thành cột khói,
Mây mọc lên cuồn cuộn phía rừng sồi.
Chiều nay ấm, âm u, buồn, mệt mỏi,
Cả căn nhà chỉ một, một mình tôi.
Tiếng chân bước nghe trong phòng rất rõ.
Chùm đèn rung như đáp lại hững hờ.
Phía xa xa hoàng hôn đang cháy đỏ,
Đêm vẫy chào bằng vẻ đẹp hoang sơ...
HOÀNG HÔN
Hơi băng lạnh như những dòng khói nhẹ
Treo lửng lơ, bất động giữa chiều tà.
Bên cửa sổ, cây phong buồn lặng lẽ
Đứng một mình như mờ ảo bóng ma.
Chiếc lò sưởi cháy âm thầm mỏi mệt,
Bóng đêm chui vào góc tối trong phòng,
Chỉ cái buồn tiễn một ngày sắp hết
Đang ngập ngừng đập cánh giữa chiều đông.
Cái buồn lẫn trong lớp tro đang tắt
Giữa hoàng hôn rực đỏ phía chân trời,
Trong hơi ấm từ cành cây dè dặt
Cháy trong lò, trong bóng tối khắp nơi.
Nỗi buồn ấy luôn chay mày giận dỗi,
Như bóng ma nhợt nhạt của ngày tàn,
Đứng lặng lẽ nhìn tôi qua đêm tối
Với điều gì đang suy nghĩ miên man...
***
Cảnh làng quê, những cánh đồng vắng vẻ,
Chân trời xa rất yên tĩnh, và rồi
Cả bầu trời âm u kia cũng thế,
Có cái gì làm man mác lòng tôi,
Nhưng đồng thời cũng làm tôi ấm lại,
Làm nguồn thơ cảm hứng bỗng tràn đầy
Và gợi nhớ về mối tình thân ái,
Về cái buồn nào đó lúc chia tay.
Tôi nhìn kỹ: những rừng sồi, tán lá
Bắt đầu thay, vàng rực phía ven hồ.
Trông mỗi ngày một thấp hơn - gốc rạ
Những cánh đồng mới gặt đã vàng khô.
Và tôi hiểu: với tôi càng yêu quí
Những phút giây còn lại tự do này,
Cả chất thơ của thiên nhiên bình dị,
Cả cánh đồng vắng vẻ, cả hàng cây...
CÔ ĐƠN
Và bóng đêm, và mưa, và gió thổi.
Trên mặt gương nước lạnh đã bao lần
Tất cả chết trước khi mùa xuân tới,
Cả khu vườn cũng rụng lá chờ xuân.
Trong nhà nghỉ ngoại ô, xa thành phố,
Anh một mình, gió luồn qua cửa sổ.
Chiều hôm qua em tới thăm, tuy thế
Hình như em hơi gợn chút buồn rầu.
Và chập tối, anh thấy ta như thể
Là vợ chồng đang hạnh phúc cùng nhau,
Cũng chẳng sao, cho đến mùa hoa nở
Anh sẽ cố sống một mình không vợ...
Còn hôm nay, suốt cả ngày mây xám -
Vẫn là mây hôm trước - lại bay về.
Dấu chân em in trước hiên đen xạm,
Bị xoá nhoà vì nước ngập, lá che.
Thật đau nhói trong lòng anh là lúc
Ngồi một mình, ngắm sương giăng mờ đục
Anh những muốn kêu thật to: "Quay lại!
Anh van em..." Nhưng phụ nữ thường tình
Khi không yêu, đâu còn nghe phải trái.
Anh chỉ còn là kẻ đáng coi khinh.
Thôi, đành chịu. Anh nhóm lò, sau đó...
Hay có lẽ cần nuôi con chó nhỏ?
BÓNG MA
Không, người chết với chúng ta - vẫn sống.
Người Scotland có truyền thuyết, đó là
Những người chết đêm đêm không tiếng động
Vẫn hiện về, dưới dạng những bóng ma.
Và đôi lúc họ đưa tay chạm khẽ
Dây đàn Lia treo bám bụi trên tường
Làm bất chợt các dây đàn rung nhẹ,
Những nốt đàn vui sướng lẫn buồn thương.
Truyền thuyết ấy ta xem như cổ tích,
Ta mù câm, ta không hiểu ban ngày,
Nhưng đêm đến, trong cô đơn tĩnh mịch,
Ta sống bằng truyện cổ, gió và mây.
Ta không tin vào bóng ma, có thể,
Nhưng tình yêu không cho phép xem thường,
Tôi vẫn nghe dây tình yêu rung nhẹ
Những nốt đàn vui sướng lẫn buồn thương.
***
Lần nữa cao trên đầu
Phía chân trời màu ngọc
Đàn chim bay về đâu,
Xếp thẳng hàng, thành góc.
Mặt trời to, màu hồng
Cháy sau rừng lặng lẽ.
Đàn chim bay trên không
Hơi dập dềnh chao nhẹ.
Chao, chiều thu bao la,
Ngước nhìn lên, ta thấy
Như tan trên đầu ta
Cả bầu trời lộng lẫy.
Và trái tim lâng lâng,
Ta như say, chóng mặt,
Nhiều ý buồn, bâng khuâng
Đưa ta rời mặt đất.
RỒI CÓ NGÀY...
Rồi có ngày tôi chết,
Căn phòng này trống trơ.
Mọi thứ vẫn như cũ -
Bàn ghế, bức ảnh thờ...
Con bướm nhỏ xinh đẹp
Vẫn lách, bay vào phòng,
Vẫy vẫy cánh bay lượn
Trên trần nhà màu hồng.
Cả bầu trời cũng thế,
Ghé mắt nhìn vào nhà.
Cả biển xanh vời vợi
Vẫn vẫy gọi xa xa...
1916
17.
ANH VÀ EM...
Anh và em sóng bước,
Mà em không nhìn anh.
Những lời nói trống rỗng
Tan giữa gió trong lành.
Mây xám, mưa lác đác
Rơi xuống vườn sau nhà.
Đôi má em hơi tái,
Mắt xanh như màu hoa.
Đôi môi em hé mở,
Anh tránh không nhìn lâu.
Thế mà đẹp, thật đẹp
Lúc ấy ta bên nhau.
1917
18.
ĐÊM, TÔI VÀO PHÒNG NÀNG
Đêm, tôi vào phòng nàng.
Trăng chiếu qua cửa sổ.
Nàng ngủ say, tấm rèm
Sáng, lung lay theo gió.
Nàng nằm ngửa, đôi vú
Để trần, trông thật xinh.
Sự sống nàng đứng lặng,
Như nước lặng trong bình.
1898
19.
TRỜI CHƯA SÁNG...
Trời chưa sáng, chắc còn lâu, còn lâu,
Đêm lười biếng, còn ở trong rừng rậm.
Dưới tán cây ngái ngủ rợp trên đầu
Là mù sương chờ bình minh, âm ấm.
Chim cũng chưa lên tiếng hót trên cành,
Trời màu xám, mới hơi hơi hé rạng,
Hàng thông già ướt đẫm, tán đen xanh...
Tất cả tỏa mùi sương hè buổi sáng.
Mặc màn đêm cứ nấn ná, thờ ơ,
Ngày còn ngủ trong rừng sâu lặng lẽ.
Đêm này qua, không trở lại bao giờ,
Anh và em chia tay nhau không dễ.
Những tiếng chuông treo lơ lửng trên dầu,
Lúc lắng xuống, lúc vang lên thong thả.
Trời chưa sáng, chắc còn lâu, còn lâu,
Đêm lặng lẽ bước qua đồng sương giá.
1900
20.
ĐI QUA KHU VƯỜN LẠ
Đi qua khu vườn lạ,
Áo quần vướng cành cây,
Vui niềm vui khó tả -
Dẫm lá chết dưới giày.
Thật vui khi nhớ lại
Chuyện xưa, tưởng không cần.
Thật buồn và thật sợ
Lại hy vọng mùa xuân!
21.
HOÀNG HÔN...
Hoàng hôn, rừng trải dài,
Thung lũng rộng, trên cỏ
Long lanh giọt sương mai.
Chợt tỉnh con cú vọ.
Xếp thành hàng, rừng thông
Trang nghiêm như người lính.
Chim Lửa - mặt trời hồng
Cháy giữa chiều yên tĩnh.
1899
22.
CẢ KHU RỪNG...
Cả khu rừng rụng lá,
Bầu trời xám trên đầu.
Phía dưới, dọc lối nhỏ,
Lá chanh bẩn, màu nâu.
Dưới - héo tàn lặng lẽ.
Trên - cái lạnh thầm thì.
Cả thời trẻ phiêu bạt,
Một mình nghĩ, và đi.
1889
23.
BỐN XUNG QUANH...
Bốn xung quanh chỉ một màu tuyết trắng,
Một buổi chiều u ám giữa trời đông.
Các cửa sổ những túp lều xiêu vẹo
Đã thắp lên mắt băng giá màu hồng.
Đêm miền Bắc hãi hùng, luôn đến chậm,
Nhưng uy nghi và khó tính; tôi ngồi
Thầm thích thú cái bóng đen giá lạnh
Trong ngôi nhà - cái chuồng thú của tôi.
1889
24.
BUỔI CHIỀU
Ta thường nhớ về hạnh phúc mà thôi,
Mà hạnh phúc có khắp nơi. Có thể
Đó là mảnh vườn con sau mé đồi,
Là ngọn gió thổi vào phòng mát mẻ.
Trên bầu trời rất cao xanh, mảnh mai,
Một dải mây đang bay lên, màu lục.
Tôi từ lâu nhìn nó... Chỉ những ai
Biết đánh giá mới biết mùi hạnh phúc.
Một con chim kêu chíp chíp, từ đâu
Bay đến đậu lên khung ô cửa sổ.
Tôi gấp sách, ngồi lặng im nhìn nó.
Hoàng hôn buông, trời xạm tối trên đầu.
Côn trùng kêu ngoài kho rơm ải mục...
Tôi nhìn thấy, tôi nghe, tôi hạnh phúc.
1909
25.
CON CHIM HOÀNG YẾN
Có con chim hoàng yến
Đưa về từ phương Đông.
Con chim vàng, quí ấy
Bị nhốt chặt trong lồng.
Giờ thì trong tửu quán
Nó phải sống suốt đời,
Dẫu hát về mây gió
Và sóng biển xa khơi.
1921
26.
NÓI LÀM GÌ...
Nói làm gì, vô ích!
Để bạn anh thảnh thơi?
Để chia buồn, an ủi?
Nhưng bằng gì? Bằng lời!
Dẫu lời nói có thể
Ý nghĩa vẫn đang còn,
Nhưng đừng tìm ý nghĩa -
Ý nghĩa đã vùi chôn.
Với ai anh định nói,
Cả khi rất chí tình?
Xưa nay ai hiểu hết
Cái đau của bạn mình?
1989
No comments:
Post a Comment