THƠ ÔNG TÂN BÉO - TRUYỆN THƠ CÁC TÁC GIẢ NƯỚC NGOÀI

SA-MU-EN MÁC-SĂC

Xa-mu-en Mac-sắc (1887 - 1964), nhà thơ Nga xô-viết nổi tiếng, chuyên viết cho thiếu nhi. Đồng thời ông còn là người dịch ra tiếng Nga nhiều tác phẩm kinh điển nước ngoài, như Thơ Xô-nê Sêch-xpia, Thơ trữ tình Rô-bơt Bơnx... Giải thưởng Lê-nin về văn học năm 1963. Bốn lần giải thưởng nhà nước Liên Xô vào các năm 1942, 1946, 1949 và 1951. Các tác phẩm chính gồm Thơ thiếu nhi, Chú chuột ngốc nghếch, Ngài Tuyx-tơ, Thơ trữ tình, vân vân.

CHÚ CHUỐT CON NGỐC NGHẾCH

Đêm Chuột Mẹ ru con:

- Nào, ngủ đi, đừng khóc,

Mai mẹ cho bánh mì

Và thêm ba hạt thóc.

Chú Chuột Con trả lời:

- Mẹ ru con khó ngủ.

Mẹ hãy đi ra ngoài

Thuê cho con bà vú.

Chuột mẹ chạy đi tìm

Thuê Vịt Bầu làm vú:

- Cô vịt ơi, nhờ cô

Ru cho con tôi ngủ.

Cô Vịt ru: - Ngủ đi,

Đừng thức khuya như thế.

Mai trời mưa, ra vườn

Cô tìm cho chú dế.

Nhưng Chú Chuột ngốc ngếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của cô khàn quá,

Và cô hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê Ễnh Ương làm vú:

Ễnh Ương ơi, nhờ bà

Ru cho con tôi ngủ.

Ễnh Ương ru: - ộp ộp,

Đừng khóc nữa, chuột con.

Mai ra ao bà bắt

Cho chú muỗi rất ngon.

Nhưng Chú Chuột ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của bà buồn quá,

Và bà hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê Ngựa Ô làm vú:

- Ngựa Ô ơi, nhờ ông

Ru cho con tôi ngủ.

- Hí, hí, hí, - Ngựa Ô

Vừa hí vang vừa dỗ -

Hãy ngủ ngoan, chuột con,

Mai bác cho bó cỏ.

Nhưng Chú Chuột ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng bác nghe sợ quá,

Và bác hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê Lợn Sề làm vú:

- Lợn Sề ơi, xin nhờ

Ru cho con tôi ngủ.

Lợn Sề bắt đầu ru

Chú chuột con khó tính:

- Ụt ịt, ụt ịt, im!

Ngủ đi, không được tỉnh!

Chú Chuột Con ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của cô thô quá,

Và cô hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê cô Gà làm vú:

- Cô Gà ơi, nhờ cô

Ru cho con tôi ngủ.

- Cục, cục ta cục tác!-

Cô Gà ru rất to -

Cánh ta đây, hãy lại

Mà nằm im, đừng lo.

Nhưng Chú Chuột ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của cô chán quá,

Và cô hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê Cá Măng làm vú:

- Cá Măng ơi, xin nhờ

Ru cho con tôi ngủ.

Cá Măng bắt đầu ru,

Giương vây và há miệng,

Ru rất lâu, rất lâu

Mà không ai nghe tiếng.

Chú Chuột Con ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của cô bé quá,

Và cô hát không hay.

Chuột Mẹ lại đi tìm

Thuê cô Mèo làm vú:

- Cô Mèo ơi, nhờ cô

Ru cho con tôi ngủ.

Cô Mèo ru: - Meo meo,

Nào chuột con yêu quí,

Hãy ngủ ngoan, meo meo,

Nào ngủ ngoan cùng chị.

Chú Chuột Con ngốc nghếch

Đã đáp lại thế này:

- Giọng của chị êm lắm,

Và chị hát rất hay.

Một lúc sau Chuột Mẹ

Chạy lại tìm chuột con

Thì than ôi lúc ấy

Chú chuột đã không còn!

CHUYỆN HAI ANH CHÀNG LƯỜI

 

Anh lười này tôi không lạ.

Tên anh ta: Ê-rô-ma, anh cả.

Còn em trai Ê-rô-ma

Là anh lười Phô-ma.

Việc bao giờ cũng có đầy,

Nhưng hai chàng không động tay.

Phô-ma nói luôn mồm: Để đấy!

Ê-rô-ma: Chờ một giờ nữa vậy!

1

Bỗng một hôm đang ngủ, cháy nhà,

Cả trong, cả ngoài ngợp khói.

Hốt hoảng dân làng phải gọi:

Dậy đi, Phô-ma, Ê-rô-ma!

Phô-ma càu nhàu: Để đấy!

Ê-rô-ma: Chờ một giờ nữa vậy!

Chuyện gì thế mà ầm lên?

Điên hay sao mà kêu rên?

Con gà ri

Đang nằm im chưa gáy.

Anh chăn bò

Đang trên giường chưa dậy.

Chờ ngày mai hãy đánh thức, được không?

Sáng dậy chúng tôi sẽ dập lửa trong phòng!

Từ ngôi nhà đang cháy

Người ta lôi Phô-ma,

Người ta cứu Ê-rô-ma

Lúc này đang thoi thóp.

2

Hai anh em một lần

Cùng rủ nhau đi săn,

Nhưng săn chẳng ra săn, có lẽ,

Nhưng chơi chẳng ra chơi, vì thế

Đi ba ngày khắp nơi

Mới thấy đàn vịt trời.

Phô-ma nói vội vàng: Để đấy!

Ê-rô-ma: Chờ một giờ nữa vậy!

Vịt ơi, đợi nhé, đừng bay,

Bọn tao cần lông chúng mày.

Ha ha thích thật,

Bây giờ lông đắt,

Bắn vịt xong, ra chợ bán lấy tiền,

Nào đâu rồi, đạn trong súng đã lên.

Nhưng đàn vịt không chịu nghe người khác,

Chỉ nghếch đầu: cạc cạc!

Không chịu chờ, đã vội bay ngay

Lên trời xanh, lên mây.

3

Ê-rô-ma nằm chơi trên cỏ.

Phô-ma lang thang bên bờ sông cạnh đó,

Thì bỗng nghe có người kêu thất thanh:

Tôi chết đuối, cứu tôi nhanh!

Phô-ma nói vội vàng: Đợi đấy!

Ê-rô-ma: Chờ một giờ nữa vậy!

Chờ chúng tôi về nhà

Gọi người làng đi ra

Và đem dây thừng tới.

Đừng chết đuối!

4

Một buổi sáng hai anh em chàng lười

Xách giỏ vào rừng tìm hái nấm khắp nơi,

Bên gốc thông, dưới khe, trên dốc,

Không hiểu sao chỉ hái toàn nấm độc.

Bỗng từ đâu chó sói một bầy

Ùa ra, thập thò sau gốc cây.

Con nhe nanh, con trợn mắt.

Chúng chia nhau, rồi chúng gắt:

Tao ăn Ê-rô-ma!

Không, phần mày Phô-ma!

Phô-ma nói vội vàng: Đợi đấy!

Ê-rô-ma: Chờ một giờ nữa vậy!

Chờ chúng tôi hái nấm hôm nay,

Một tí nữa thôi là giỏ đầy!

Đáng ra giỏ đầy từ lâu rồi đấy,

Phiền một nỗi là giỏ không có đáy.

5

Anh lười này tôi không lạ.

Tên anh ta: Ê-rô-ma, anh cả.

Còn em trai Ê-rô-ma

Là anh lười Phô-ma.

Và cả hai anh lười lần ấy

Nay người ta bên gốc cây chỉ thấy

Còn lại một ít xương.

Ấy thế mà không ai thương.

ANH CHÀNG CHĂN LỢN

1

Các cháu nghe ông kể

Một câu chuyện ngày xưa.

Chuyện vua Giôn Anh Quốc.

Vua không phải tay vừa.

Ngai vàng vua ngồi đó,

Trị nước và trị dân.

Phải trái không cần biết,

Luật pháp cũng bất cần.

Hãy nghe ông kể tiếp.

Cách cung vua ngày đi

Có một lão cha cố

Thành Can-tơ-be-ri.

Người ta đồn lão sống

Chẳng kém gì trong cung.

Hơn thế, ai cũng nói

Lão giàu có vô cùng.

Rồi một hôm, chính lão,

Vì giàu có, tiếng đồn,

Mà vua Giôn muốn trị,

Cho gọi về Luân Đôn.

Vua cho xe chở lão

Tới kinh thành đang đêm

Rồi nhốt vào tháp ngục

Ngay bên bờ sông Thêm.

2
“A, chào ngươi, cha cố.

Cha thế nào, thưa cha?

Ta nghe người ta nói

Ngươi sống sang hơn ta?

Ngươi là tên phản bội,

Hại dân và hại đời.

Thế thì ta sẽ tước

Hết ruộng, tiền nhà ngươi.”

Cha cố nghe, sụp lạy:

“Thưa đức vua anh minh.

Một lời thôi, con muốn

Được cùng vua giải trình.

Mọi người và thượng đế

Biết bạc vàng, tư gia,

Chính bằng đường ngay thẳng,

Tự tay con làm ra…”

“Câm ngay, đồ nói láo.

Lũ cha cố lắm lời.

Ai là người không rõ,

Không thấy tội nhà ngươi?

Ta nói cho ngươi biết,

Là ngươi sẽ mất đầu

Nếu ngươi ba câu đố

Không liệu trả lời mau.

Nghe đây, câu thứ nhất:

Khi ngồi trên ngai vàng,

Vương miện đầu ta đội,

Bảo kiếm này ta mang,

Và hai bên tả hữu

Các quan ta rất nhiều,

Ngươi phải cho ta biết

Đầu ta giá bao  nhiêu?

Xong câu này, câu tiếp.

Ngươi phải nói ta hay:

Ta cần bao lâu để

Đi hết trái đất này?

Cuối cùng, ngươi phải nói,

Ta không thể chờ lâu,

Rằng vua ngươi lúc ấy

Đang nghĩ gì trong đầu?

Còn thời gian suy nghĩ,

Ta cho ngươi hai tuần.

Nghĩa là hai tuần nữa

Hồn còn ở với thân.

Mười bốn ngày, cha cố,

Nghĩ cho hết mọi điều,

Kẻo rồi ngày tiếp đó

Mất đầu, không được kêu.”

3

Lão cha cố lên ngựa,

Vừa đi, ôi, vừa lo.

Lão đi hết Cam-brit

Rồi đến Ôc-xen-pho.

Nhưng than ôi, vô ích.

Các pháp sư, hiền gia

Không người nào giải nổi

Ba câu đố vua ra.

Cha cố đi, đi mãi,

Đi hết mười một ngày,

Cho đến khi nhìn thấy

Đàn lợn bên cối xay.

Một anh chàng chăn lợn

Lễ phép cúi đầu chào:

“Thưa đức cha tôn kính,

Sự tình ngài thế nào?”

“Ôi, buồn lắm, buồn lắm.

Ngươi biết không, thân ta

Chỉ còn ba ngày nữa

Là phải về chầu ma,

Nếu ta, ba câu đố

Không giải cho vua nghe,

Thế giới này vĩnh biệt

Để đi sang bên kia.

“Thưa đức cha tôn kính,

Buồn làm chi, hại mình.

Rất nhiều khi thằng ngốc

Giúp được người thông minh.

Ngài đưa con chiếc gậy

Và áo mũ của ngài.

Con giả làm cha cố

Để về chầu bên ngai.

Con là thằng chăn lợn,

Còn ngài là đức cha.

Hồi nhỏ, con vẫn nhớ

Mọi người hay nhầm ta.

Xin ngài tha tội láo,

Nhưng ngọc thể của ngài,

Mọi người ai cũng bảo

Giống của con không sai.”

“Này anh chàng chăn lợn.

Cho anh ta trao đây,

Cả quần áo, cả mũ,

Cả gậy lẫn dép giày.

Cầu chúa trời phù hộ,

Ban phước lành cho anh.

Nhưng hôm nay phải sớm

Lên đường đi kinh thành.”

4

Thế là anh chăn lợn

Vào chầu trong cung vua.

“A, chào ngươi, cha cố.

Ngươi đã nghĩ ra chưa?

Ở đây ta sốt ruột

Mong chờ ngươi từ lâu.

Xin mời ngồi, ta đố,

Hãy trả lời cho mau.

Nào, nghe câu thứ nhất.

Khi ngồi trên ngai vàng,

Vương miện đầu ta đội,

Thanh bảo kiếm ta mang,

Và hai bên tả hữu

Các quan ta rất nhiều,

Ngươi hãy cho ta biết

Đầu ta giá bao nhiêu?”

Nghe xong, anh chăn lợn

Cúi thấp chào, tâu vang:

“Quả con không biết giá

Của vương miện, ngai vàng.

Nhưng nếu vua muốn biết

Giá ngài vàng bao cân,

Xin hỏi quan tả hữu

Từng bán vua nhiều lần.”

“Ngươi quanh co khéo lắm. -

Vua lắc đầu mỉm cười. -

Thế là câu thứ nhất

Ngươi trả lời không tồi.

Còn bây giờ câu tiếp.

Ngươi phải nói ta hay:

Ta cần bao lâu để

Đi hết trái đất này?”

“Mặt trời vừa hé đỏ,

Vua lên ngựa ra đi.

Theo mặt trời thẳng hướng,

Cứ thế, vua phóng đi.

Vua theo mặt trời lặn

Rồi cùng nó theo lên.

Nghĩa là để đi hết,

Vua cần một ngày đêm.”

“Không lẽ nhanh như thế? -

Vua Giôn phá lên cười. -

Nhưng mà ta cũng phải

Đồng ý cùng nhà ngươi.

Còn bây giờ câu cuối.

Ngươi phải đoán cho mau.

Hãy nói cho ta biết

Ta nghĩ gì trong đầu?”

“Bẩm, - anh chăn lợn đáp

Rồi đưa mắt nhìn quanh. -

Vua nghĩ ngài cha cố

Đang đứng trước mặt mình.

Nhưng thực ra, người ấy

Là anh chăn lợn quèn,

Người cứu ngài cha cố

Khỏi mất đầu một phen.”

XIẾC

 

Lần đầu lên sân khấu

Cho học sinh Matxcơva

Là đại bàng, cá sấu,

Là sư tử, sơn ca.

Chó - diễn viên nhào lộn.

Gấu - thắt lưng dưới rốn.

Voi - lực sĩ kéo co,

Béo và to.

Vô địch toàn thế giới,

Các kiện tướng điền kinh

Ném tạ như ném bóng,

Trông mà kinh!

Thông thái

Là những chú ngựa con.

Hay gãi

Là những chú khỉ con.

Cuối cùng là đô vật

I-van, biệt danh “Quả Quất”.

Xiếc hôm nay

Quả rất hay

Luôn vỗ tay

Mà lại rẻ:

Sau một đồng,

Trước hai đồng.

Ai xem xong

Đi ra

Không phải vé!

1

Buổi biểu diễn bắt đầu -

Hai Hà Mã bên nhau

Cùng chia chung giải thưởng.

Nhạc chơi bài hợp xướng.

2

Một Khỉ bé, một Khỉ to

Chơi một đàn pianô.

3

Dưới làn roi, trên lưng Ngựa,

Chạy vòng quanh

Là chú Chồn đang nằm ngửa,

Sợ mắt xanh.

4

Trên dây thép, một bà biểu diễn,

Đi tới đi lui như dòng điện.

5

Thỏ, Chồn, Sóc, đến váng đầu,

Gõ vào đĩa, gõ vào nhau.

Mặc chiếc áo đuôi tôm hở ngực,

Chim Cánh Cụt đến đây từ Nam Cực.

Cà-vạt trắng, áo gi-lê,

Cầm đũa chỉ huy trông oách ghê.

Còn hai bên là hai con Chuột Cống

Tranh nhau lật những tờ nhạc rộng.

Một diễn viên miệng ngạm chiếc sào,

Treo lửng lơ - răng mới chắc làm sao.

Giá mà cho anh ta đi quảng cáo

Thuốc đánh răng thì lãi to -

Ai cũng bảo.

7

Cô Fri-ca-xê béo tròn

Đi chiếc xe một bánh bon bon.

8

Rất khôn là người trong rạp xiếc,

Bắt được cả thú rừng làm việc:

Gấu giặt áo sơ mi.

Làm không thiếu việc gì

Là chị Rùa chăm chỉ.

9

Chú Voi từ Ấn Độ tới đây,

Vừa tung hứng, vừa leo dây.

Một lúc Voi tung, Voi bắt

Cả ấm sành,

Cả bát đất,

Cả vỏ chai,

Cả một cậu học sinh lớp hai.

10

Một anh hề tóc đen

Gặp anh hề tóc đỏ

Rồi vỗ vai hỏi nhỏ:

“Quả cà chua kia, thưa ông,

Mua ở đâu, có bán không?”

“Anh là con nhà ai mà hỗn vậy?

Đây là mũi của tôi, hay không thấy?”

11

Cô da đen Ma-ri

Là diễn viên dạy thú.

Thú từng đàn theo chủ

Từ chuồng đi ra.

Ma-ri vung chiếc roi -

Sư Tử gầm gừ rồi cong đuôi.

“Hai lần hai là mấy?” -

Ma-ri cười, hỏi vậy.

Sư Tử bốn lần gật đầu -

Nghĩa là bốn, khó gì đâu.

Xiếc hôm nay

Quả rất hay,

Luôn vỗ tay

Mà lại rẻ:

Sau một đồng,

Trước hai đồng.

Ai xem xong

Đi ra

Không phải vé.

HÔM QUA VÀ HÔM NAY

 

Chiếc đèn dầu bỏ không.

Lọ mực cùng bút lông.

Cây nến nằm bên cạnh.

Đôi quang cùng đòn gánh.

1

Trong góc nhà, đèn dầu

Rên rỉ khóc từ lâu:

Tình cảnh tôi thật tội,

Bị lãng quên, bỏ đói.

Không được thắp lâu nay,

Người tôi bụi phủ dày.

Vì sao tôi, thật lạ,

Không cần cho ai cả?

Thế mà xưa một thời

Khi trời đang chạng vạng,

Người ta đã thắp tôi,

Làm cả nhà rực sáng.

Tôi thì nhìn xung quanh

Bằng cái nhìn ngái ngủ.

Còn ấm nước hiền lành

Reo bên tôi thích thú.

Hôm nay tôi làm quen

Với một cô đèn điện.

Người ta nói cô ta

Sáng bằng trăm ngọn nến.

Nhưng đèn gì mà kinh:

Không chân, đầu trọc lốc,

Một chiếc bóng thủy tinh

Với vài ba sợi tóc.

“Này cô gái nước ngoài, -

Tôi hỏi. - Cô là ai?

Là đèn ư? Xin lỗi,

Cô làm sao cháy nổi

Khi không bấc, không dầu,

Lại bịt kín trước sau?”

Cô kia thô lỗ nói:

“Bà biết gì mà hỏi?”

Tôi liền đáp lại ngay:

“Sao lại không? Lạ nhỉ.

Mười năm ở nhà này

Được mọi người yêu quí,

Tôi đem lại ánh đèn,

Sự ấm cúng, niềm tin...

Cô, loại người trống rỗng,

Chẳng qua chỉ chiếc bóng!”

Cô kia đáp: “Bà già

Đúng là người tăm tối.

Bấc của bà tù mù,

Không sáng, lại đầy khói.

Còn tôi, bà biết không,

Không cần dầu, cần bông.

Tóm lại, tôi - đèn điện,

Vừa sáng lại vừa tiện!”

2

Cô nến từ góc tối

Rụt rè lên tiếng nói:
“Bác bảo trong cô ta

Có một trăm ngọn nến?

Đúng cô ta là người

Nói dối không biết thẹn.

Tôi nhìn mãi mà không

Thấy nến nào bên trong.”

3

Chiếc bút lông hậm hực

Trách than đời thế này:

“Tôi là bút, mà mực

Không giọt nào lâu nay.

Nay tôi già, cổ hủ,

Coi như đã về hưu.

Lọ mực khô đang ngủ,

Tôi nằm trơ, buồn thiu.

Giờ chủ tôi kiểu cách

Dùng bút mới tài tình.

Chúng viết kêu tanh tách,

Như súng bắn, rất kinh.

Mà ngòi bút, lạ thật,

Lại có hình chữ nhật

Như những chiếc búa con

Chúng gõ nghe rất dòn.

Luôn chạy đi chạy lại,

Sang phải rồi sang trái.

Thế là gì? Vì sao?

Tôi chẳng hiểu thế nào!”

4

Đòn gánh cùng đôi quang

Bỗng kêu lên oang oang:

“Giờ không như ngày trước,

Chẳng còn ai gánh nước.

Giờ đua nhau người ta

Mắc ống nước vào nhà,

Thành ra quang và gánh

Bị lãng quên, bất hạnh.

Hay phụ nữ ngày nay

Đổ lười đến mức này?

Còn sông thì có thể

Đã hóa điên, bởi lẽ

Tự mình không được mời,

Xông vào nhà mọi người.

Đúng là đời thay đổi.

Thật không sao hiểu nổi!”

BƯU ĐIỆN

1

Ai ngoài kia đang gõ cửa phòng tôi,

Mang bên hông chiếc túi to xanh nhạt,

Đeo phù hiệu đầu đội mũ kê-pi?

Đó là người

Người đưa thư Vôn-ga-grat.

Ông hôm nay

Mang nhiều thư,

Bưu thiếp

Từ Ba-cu,

Matxcơva,

Ki-ep...

Bảy giờ sáng, ông mang thư đi,

Đến mười giờ, túi thư nhẹ hẳn.

Mười hai giờ - tất cả các thư

Đã được trao cho người nhận.

2

“Có thư khẩn cho ông Gip-cốp.

Thư bảo đảm, từ thành Rô-xtôp!”

“Cho Gip-cốp? Nhưng xin lỗi, ông ta

Đã lên đường đi Bec-linh hôm qua.”

Gip-côp lên máy bay

Bay trên chín tầng mây.

Và đuổi theo Gip-côp

Dưới mặt đất màu xanh

Là toa thư tàu nhanh

Chở thư tù Rô-xtôp.

Bưu kiện và gói hàng

Được xếp rất gọn gàng

Phân chia đâu vào đấy.

Còn hai người đưa thư

Suốt ngày lắc lư

Trên toa xe đang chạy.

Bưu thiếp này

Đi Đu-brôp-ca.

Gói hàng này

Đi Pô-crôp-ca.

Báo sẽ gửi

Đến ga Ki-rôp.

Còn thư khẩn

Của ông Gip-côp

Phải được gửi cho ông thật nhanh

Ra nước ngoài,

Đến tận Bec-linh.

4

Người đưa thư Bec-linh

Mũ viền đỏ thật xinh

Đang đi kia giữa phố

Tay cầm bức thư nhỏ.

Đến khách sạn “Nhân Dân”,

Ông hỏi cô lễ tân:

“Có thư cho Gip-côp!

Cô chuyển hộ. Rất cần!”

Ông Gip-côp? Mười giờ sáng hôm nay

Đã lên đường sang Anh, bằng máy bay.

Thư,

Tất nhiên,

Tự mình

Không biết đi,

Nhưng được bỏ

Vào thùng thư,

Chính nó

Sẽ chạy

Bay,

Bay đêm ngày

Và sẽ vượt

Hàng trăm nghìn

Cây số.

Thư cứ đi khắp nơi

Mà không phải mua vé.

Chẳng ăn, chẳng cần gì

Ngoài chiếc tem nhỏ bé.

6

Ông đưa thư Smith

Đi dọc King Street,

Ông luôn đeo bên hông

Chiếc túi thư căng phồng.

Đến nhà số mười bốn

Ông giật chuông, gọi to:

“Có thư cho Gip-côp!

Thư khẩn, xin nhận cho!”

Ông nhân viên khách sạn

Xem thư, ngước lên nhìn:

“Thật tiếc, ông Gip-côp

Đã đi Bra-xin!”

7

Chỉ còn hai phút nữa

Tàu sẽ nhổ neo đi.

Các khoang tàu chật ních

Toàn người và va-li.

Nhưng có một khoang nhỏ

Hành khách không được vào,

Mà để đầy bưu kiện

Đóng thành bó, thành bao.

8

Dưới bóng những cây cọ

Ông Ba-zi-li-ô

Đang đi kia giữa phố

Hông đeo một túi to.

Trong đấy có bức thư

Đã ít nhiều nhàu nát.

Thư dán tem nước ngoài

Từ Vôn-ga-grat.

Thư đuổi theo người nhận

Đến đây từ rất xa.

Nhưng tiếc là người nhận

Đã lên đường về nhà.

9

Ai ngoài kia đang gõ cửa phòng tôi,

Mang bên hông chiếc túi to xanh nhạt,

Đeo phù hiệu, đầu đội mũ kê-pi?

Đó là người

Người đưa thư Von-ga-grat.

Lần nữa ông nói to:

“Phòng ba, có thư khẩn!”

Tôi gọi: “Gip-côp đâu?

Có thư. Ra ký nhận!”

Ông láng giềng của tôi chạy ra

Cầm bức thư, không còn tin vào mắt:

“Hãy nhìn đây, nó đã đi theo tôi

Đúng một vòng,

Một vòng quanh trái đất!

Bức thư này - bằng xe lửa, ô-tô,

Bằng đi bộ, máy bay, tàu thủy -

Đuổi theo tôi sang Đức, sang Anh,

Sang tận cả A-ma-zôn Nam Mỹ.

Và cuối cùng tìm thấy tôi ở đây

Sau khi vượt nhiều núi cao, sóng biển.

Thật vĩ đại,

Thật vĩ đại điều này!

Vinh quang,

Vinh quang các nhân viên bưu điện!

NHỮNG CUỐN SÁCH CỦA MI-SA

1

Ngày xửa ngày xưa, cậu Mi-sa

Sách vứt lung tung, vứt đầy nhà:

Quyển cong, quyển rách,

Quyển thiếu bìa, quyển xộc xệch.

Không mất trước cũng mất sau,

Không bẩn cũng nhàu.

Trang liền trang vẽ giun, vẽ cóc.

Ngày và đêm sách nằm, sách khóc.

2

Mi-sa giận Vi-chi-a, đem sách

Đập vào đầu, vào vai.

Và tất nhiên sách quăn, sách rách,

Rồi từ một thành hai.

3

Gô-gôn nghĩ đời mình mà chép miệng:

Xưa ăn diện và phong lưu nổi tiếng,

Thế mà nay bị lột hết áo quần,

Hết bị vặn đầu lại cắt gân.

Còn anh chàng Rô-bin-xơn tội nghiệp,

Da bị cào, bị bôi đen phát khiếp.

Thơ ngụ ngôn Crư-lôp tiên sinh

Mất dăm trang là chuyện rất thường tình.

Trên trang nhất của tập đầu Ngữ Pháp

Mi-sa vẽ hai ông hộ pháp.

Còn trên bìa cuốn Địa Lý, rất to,

Cậu ta vẽ một con bò.

Phía dưới viết in, tô đậm:

“Sách này của Mi-sa, ai dám

Mượn mà không hỏi, thì nghe đây -

Nhất định sẽ sứt răng có ngày!”

4

Sách bảo nhau: - Biết làm sao, khổ quá,

Thoát khỏi tay anh chàng này cẩu thả?

Hai anh em Grim đứng ra:

“Theo chúng tôi, ta nên trốn khỏi nhà!”

Nhưng ông già Số Học

Hay càu nhàu, hay khóc

Vì bị rách nhiều hơn, nhìn các bạn lắc đầu:

Biết đi đâu?

Trốn đi đâu?

Các cậu bé,

Các cô bé

Đâu cũng đối với mình rất tệ.

Nhưng anh em Grim lúc ấy

Liền bảo ông già:

“Ông đừng nói với chúng tôi như vậy.

Đừng bàn ra!

Ta sẽ tới thư viện,

Ngủ trên giá sách dài,

Vừa đẹp lại vừa tiện

Mà không cần sợ ai”.

Túp Lều của Bác Tôm lên tiếng:

“Quả Mi-sa làm tôi đau.

Nhưng tôi đã đi nhiều, nay sức yếu.

Tôi không muốn đi đâu.

“Không, phải đi! - Ti-mua nóng nảy. -

Bác không nên cam tâm chịu vậy.”

“Nào, ta di, - Đông Ki-sốt giơ tay

Và hô to. Cả bọn kéo theo ngay.

5

Những cuốn sách lang thang tàn tật,

Vào thư viện, nhìn xung quanh, ngây ngất.

Kia, đèn treo trên bàn dọc thẳng hàng,

Dãy giá đứng nhìn sau cửa kính sáng choang.

Những cuốn sách mặc áo da màu tối

Xếp cạnh tường, rất đều nhau, thành lối,

Như những người xem kịch

Từ ban-công

Trầm ngâm nhìn đám đông.

Bỗng ông già Số Học

Giở cười, giở khóc,

Không hiểu sao

Cứ luôn miệng thì thào:

Ba lần năm là mười lăm...

Cần dũng cảm!

Chín lần hai... Kìa, đừng run...

Là mười tám!

Còn anh chàng Địa Lý sợ, ôm tai

Đang nhìn quanh, định chạy trốn ra ngoài.

Thì ba bốn nhân viên bước vào lúc ấy,

Tay cầm chổi, trông xa như cầm gậy.

Họ nhanh nhẹn, họ luôn tay

Gác, sàn, quét sạch.

Lau bên kia, lau bên này,

Gáy, bìa, mép sách.

Họ lau xong, lau khắp nơi,

Vô tình bỗng thấy

Đóng sách cũ đang rã rời

Nằm không động đậy.

Thấy cuốn bẩn, cuốn nhàu,

Cuốn không gáy bọc,

Cuốn thiếu đuôi, cuốn mất đầu,

Và rồi họ khóc:

“Ôi các cậu, các cô từ nơi khác tới đây

Sao người ta nỡ để đến mức này?

Giờ chúng tôi sẽ cho đi bệnh viện,

Tới gặp ông Cu-zơ-ma nổi tiếng.

Ở đấy ông ta đóng lại mới, bọc bìa,

Không để trần truồng, xộc xệch như kia.

Và đâu bẩn, ông ta xóa sạch

Sẽ dán lại những trang nào bị rách.

6

Bài hát của những cuốn sách thư viện

Các cuốn sách lang thang

Nay đã đến

Ở chung cùng chúng tôi

Trong thư viện.

Cuốn hư, cuốn rách,

Cuốn nhàu, cuốn quăn,

Giờ trông đã sạch,

Có áo, có quần.

Áo trong bằng lụa,

Áo ngoài bằng da.

Chẳng bao lâu nữa

Chữa xong về nhà.

Các cuốn sách lang thang

Nay đã đến

Ở chung với chúng tôi

Trong thư viện.

7

Mặc áo mới đủ các màu xanh đỏ,

Được cắt, xén, sửa sang, đánh số,

Các cuốn sách lang thang không nhà

Từ bệnh viện dắt nhau đi ra.

Rồi được dẫn tới một phòng rất rộng,

Nơi được phân ai ở đâu sẽ sống.

Cuốn Số Học già nua nay đã hết càu nhàu,

Được đứng trong hàng chỉ Số Học với nhau.

Còn Ti-mua, kèm theo quân và tướng,

Được phân công lên tầng hai, gác thượng.

Nghĩa là sách của Mi-sa từ nay

Có chỗ riêng, được mát mặt, mát mày.

8

Bỗng một hôm Mi-sa

Bị thầy giao về nhà

Một bài toán rất hóc,

Cậu liền tìm Số Học.

Tìm dưới tủ, dưới bàn,

Tìm trên gác, lan can,

Tìm trong sân, trước ngõ,

Tìm cả trong ổ chó.

Tìm đến mức Mi-sa phải nhăn trán, ôm đầu,

Mà quyển sách cần tìm không thấy ở đâu.

Biết làm sao? Bài toán này rất hóc.

Biết làm sao khi không còn Số Học?

Chỉ còn cách nhảy xuống sông

Để vĩnh biệt đời này,

Hay phải vào thư viện mượn sách ngay.

9

Một buổi sáng, nghe người ta kể lại,

Có cậu bé bỗng từ đâu hớt hải

Chạy vào phòng Thư viện Nhân dân:

“Cho cháu xem cuốn Số Học, rất cần!”

Nhưng khắp nơi, sách kêu to, dãy nảy:

“Không! Đừng đưa, đừng đưa cho cậu ấy!”

10

Lời tác giả

Cậu chuyện này tôi viết xong từ lâu,

Cách đây nhiều, rất nhiều năm về trước.

Nhưng Mi-sa và tôi đã gặp nhau

Mới gần đây, thật không ai ngờ được

Nay Mi-sa không còn là Mi-sa,

Mà từ lâu- một kỹ sư nổi tiếng.

Con đầu lòng năm nay đã mười ba,

Một cậu bé rất ngoan, không lười biếng.

Hai bố con có mời tôi lại chơi.

Rất nhiều sách trong nhà tôi thấy,

Nhưng không vứt lung tung khắp nơi,

Mà trong giá, đứng thành hàng, thành dãy.

Rất đều nhau, bìa bọc vải, bọc da,

Với những dòng chữ to in nổi,

Sách của hai bố con Mi-sa

Cười sau kính như sắp đi dự hội.

Và ở đây, sách chung sống cùng nhau

Không biết cảnh rách sờn, quăn, lộn xộn,

Không bao giờ và không đi đâu

Chúng định bỏ nơi này chạy trốn.

KÔ-RƠ-NÂY TRU-CÔP-XKI

(1882 - 1968), nhà văn, nhà phê bình văn học, nhà thơ Nga với những tác phẩm nổi tiếng thế giới dành cho thiếu nhi, như “Môi-đô-đư”, “Con gián”, “Bác sĩ Ôi - Đau - Quá”, vân vân. Ông cũng là tác giả cuốn “Nghệ thuật dịch” và các chuyên luận về các nhà văn Nga nổi tiếng.

ĐIỆN THOẠI

1

Chuông điện thoại réo vang trong phòng tôi.

- Ai gọi đấy?

- Voi.

- Anh từ đâu gọi đến?

- Từ chỗ lạc đà.

- Anh cần gì?

- Sô-cô-la.

- Cho ai, anh nói?

Cho thằng con đang đói.

- Vâng, bao nhiêu?

- Ồ, ít thôi, chẳng cần nhiều .

Bảy tám yến,

Hay trăm cân gì đó. -

Thằng con tôi còn nhỏ.

Lấy nhiều hơn cũng chẳng làm gì.

2

Một lúc sau Cá Sấu

Vừa gọi cho tôi, vừa mếu máo:

- Anh làm ơn cho dăm cặp giày da,

Cho tôi, vợ tôi và Tô-tô-sa.

- Nhưng khoan, khoan, không được. 

Có phải tôi tuần trước

Vừa mới gửi cho ông

Mấy cặp giày loại tốt, đúng không?

- Vâng, vâng, nhưng khốn nỗi

Những cặp giày kia phải nói

Tốt và ngon, tôi chén hết từ lâu.

Và đang mong ông gửi mau

Cho dăm cặp giày ngon thế nữa.

Vâng, loại mới, bằng da

Cho chúng tôi dùng bữa.

3

Mười phút sau, mấy chú Thỏ con

Quay máy gọi tôi: - Găng ấm hết hay còn?

Rồi sau đó, Khỉ nhẹ nhàng lễ phép:

- Xin anh gửi cho dăm tờ tranh đẹp.

4.

Bỗng từ đâu, trong ống nghe

Gấu rống to, đến ghê.

- Này Gấu, Gấu, sao phải kêu như thế?

Anh cần gì?

Tôi nghe đây, nhưng nói khẽ.

Nhưng úi dào,

Có trời biết vì sao,

Gấu một mực cứ "Mu... mu..." đến chán.

- Thôi đi cho, anh bạn!

5. 

Một lúc sau, Vịt Đồng:

- Cho chúng tôi dăm viên thuốc, được không ?

Quá trót tham, xơi hơi nhiều giun nhái,

Nên bụng bây giờ mới sôi lên tai hại.

6

Cứ thế suốt ngày

Khi đó, khi đây,

Khi đông, khi tây

Khắp nơi người ta gọi tới.

Hết hươu đến nai

Hôm nay, hôm qua, ngày mai.

Tha hồ đợi.

7

Một buổi sáng mùa thu

Ken-gu-ru: - Alô! Môi-đô-đư? Xin lỗi?

Tôi bực mình, cầm ống nói:

Nhà riêng đây, cô nhầm rồi!

- Nhưng anh làm ơn hộ tôi...

- Tôi không biết gì sốt.

Muốn hỏi gì, xin cô quay:

Chín - năm - ba - một - một.

8.

Ba đêm, ba ngày liền

Tôi mệt tưởng phát điên.

Giá được nằm một chút,

Dù ít phút...

Nhưng vừa mới thiu thiu -

Chuông đã reo.

- Ai đấy?

- Tê giác đây.

- Gì vậy?

- Gay, gay, gay!

Mời anh lại ngay, lại ngay.

- Nhưng chuyện gì xẩy ra?

- Nhờ anh cứu, anh làm ơn nguy quá.

- Ai?

- Hà Mã?

Anh biết cho, hắn sa xuống bãi lầy...

- Xuống bãi lầy?

- Vâng, mời anh lại ngay.

Không cựa, không quay,

Hắn đang nằm im chờ chết,

Anh không đến là coi như chấm hết!

- Vâng, đã nước này.

Cũng phải cố một tay.

Tôi đi đây, đi đây!

9

Ôi quả tình đúng thế -

Kéo Hà Mã khỏi bãi lầy không dễ.

BÁC SĨ ÔI-ĐAU-QUÁ

1

Bác sĩ lừng danh Ôi-đau-quá

Ngồi dưới gốc cây chờ tất cả,

Những người bị bệnh đến tìm ông.

Nào gà, nào công,

Nào bò, nào chó,

Con to, con nhỏ,

Kéo nhau lũ lượt tới đây.

2

Và bác sĩ lừng danh Ôi-đau-quá

Chữa bệnh lành ngay cho tất cả.

3

Cáo đến tìm ông đang đêm:

- Gà mổ sưng mũi cháu, ông xem.

Cổ quấn băng, đến tìm ông, chú gấu:

- Ôi đau đau, ong đốt cháu!

4

Hớt ha hớt hải,

Thỏ mẹ từ xa chạy lại:

- Ôi, ôi, ôi, con tôi...

Ôi, ôi, ôi,

Xe điện chẹt mất rồi,

Xe điện chẹt, một chân què, rõ khổ!

Sơ ý lúc qua đường là thế đó!

Từ nay tàn tật ôi, ôi, ôi.

Có cách nào ông giúp được con tôi?

5

Ôi-đau-quá bảo bà:

- Không sợ.

Đưa con bà lại đây.

Tôi sẽ thay cho đôi chân đúng cỡ.

Con bà chạy được ngay.

6

Người ta khênh Thỏ con đi tới.

Thật nhìn mà thương,

Bác sĩ thay cho đôi chân mới,

Lại chạy nhảy như thường.

Thỏ mẹ và Thỏ con

Mừng không thể tả.

Vừa nhảy múa, vừa kêu to:

- Cảm ơn, cảm ơn Ôi-đau-quá!

7

Chó từ đâu hoảng hốt

Phi trên lưng Bò Tót:

- Thưa bác sĩ, gay, gay!

Có thư Hà Mã đây.

8

"Gửi ngài Ôi-đau-quá,

Xin phiền ngài vất vả

Lên đường đi Châu Phi.

Con tôi ốm, rất nguy!"

Ôi, ốm gì, không lẽ

Con anh ta nguy thế?

9

Vâng, vâng, vâng, chúng đau

Hết lưng lại đến đầu.

Nào sốt cao, viêm họng,

Nào ruột thừa, cột sống...

Đau hết khắp thân mình.

Mời bác sĩ đi nhanh.

10

Vâng, vâng, tôi sẽ tới.

Các anh không phải đợi.

Nhưng các anh ở đâu?

Núi cao hay hang sâu?

- Chúng tôi ở Dan-phíp,

Xa-ha-ra Kha-íp,

Núi Phê-nan-đô-pô

Lim-pô-pô!

11

Ôi-đau-quá lên đường lập tức,

Chạy như bay, băng núi, băng hồ.

Ôi-đau-quá chỉ một lời thầm nhắc:

Lim-pô-pô, Lim-pô-pô, Lim-pô-pô!

12

Mưa và bão, mây mù cùng gió rét

Quật vào ông: - Thôi hãy trở về nhà!

Ôi-đau-quá ngã vùi trong đống tuyết:

- Ta khó lòng đi xa.

13

Nhưng Chó Sói từ rừng thông lúc ấy

Thấy ông nguy, đi tới một bầy:

- Ôi-đau-quá, ngồi lên đây, tỉnh dậy.

Ngồi lên lưng ta đi ngay!

Chó Sói đưa ông đi lập tức,

Và vừa đi, chỉ một lời ông nhắc:

Lim-pô-pô, Lim-pô-pô, Lim-pô-pô!

14

Nhưng trước mặt bỗng mênh mông biển rộng,

Mà xung quanh không thuyền, không phà,

Biển giận dữ, gầm vang, cuộn sóng.

- Làm thế nào đi qua?

Nếu không may

Chết ở đây,

Gì sẽ tới với bầy thú nhỏ

Đang ốm, chờ ta bên đó?

15

Bỗng từ đâu, Cá Voi:

- Ôi-đau-quá đừng lo, tôi có cách

Chở ông sang bên kia, như tàu khách.

Nào, leo lên lưng tôi.

Và Cá Voi đưa ông đi lập tức,

Và vừa đi, chỉ một lời ông nhắc:

Lim-pô-pô, Lim-pô-pô, Lim-pô-pô!

16

Biển vượt xong, trước ông lại núi.

- Mặc, cứ trèo lên cao.

Nhưng càng trèo, núi càng cao thêm mãi.

Lên tít tận trời cao.

Nếu không may

Chết ở đây.

Gì sẽ đến với bầy thú nhỏ

Đang ốm, chờ ta bên đó?

17

Bỗng Đại Bàng từ núi đá

Bay xuống kêu to: - Ôi-đau-quá,

Ngồi lên lưng, ngồi lên đây.

Tôi chở ông đi ngay.

Đại Bàng chở ông bay lập tức,

Và vừa bay, chỉ một lời ông nhắc: 

Lim-pô-pô, Lim-pô-pô, Lim-pô-pô!

18

Trong khi 

Ở Châu Phi,

Ở Châu Phi,

Ở Lim-pô-pô xa lạ,

Đang ngồi khóc, ngồi buồn

Ở Châu Phi

Là cả gia đình Hà Mã.

Ở Châu Phi,

Châu Phi,

Dưới gốc dừa, Hà Mã bố

Ngồi nhìn biển Châu Phi,

Chờ ngày đêm, đôi mắt đỏ:

Ở đâu, ở đâu, đến mau

Bác sĩ lừng danh Ôi-đau-quá!

19

Tê Giác và Voi

Hếch mũi, cong vòi:

- Bác sĩ đâu, không lẽ

Không đến đây, lâu thế!

Bên cạnh là đàn Trâu Nước,

Nhăn nhó khóc hết hơi,

Ôm bụng kêu trời:

- Ôi đau quá!

20

Cũng cạnh đấy, Đà Điểu con

Kêu ré lên như Lợn con.

Ôi thương, thương, thương quá,

Thương bầy Đà Điểu con.

Chúng vừa lạnh lại vừa nóng,

Vừa đau hông, đau cột sống,

Cả thiếu máu, cả ruột thừa,

Đau buổi sáng, buổi chiều và buổi trưa.

Chúng nằm rên, chờ đợi:

- Ôi-đau-quá ở đâu?

Ở đâu, ở đâu,

Chưa thấy tới?

21

Cạnh đấy, nằm im

Mắt lim dim

Răng nhọn hoắt,

Cá Mập mẹ phơi mình trong nắng gắt.

Vì bầy Cá Mập con

Đã mười hai ngày tròn,

Mười hai ngày

Răng đau nhức nhối.

22

Còn chú Dế đáng thương

Một vai gãy, lòi xương,

Không nhảy, không chơi,

Chỉ nằm rên chờ đợi.

- Ôi-đau-quá ở đâu, đâu,

Bao giờ tới?

23

Nhưng kìa, nhìn xem, trên trời xanh

Một con chim bay tới, bay rất nhanh.

Trên lưng chim, nhìn xem: Ôi-đau-quá

Đang vẫy mũ, giơ tay chào tất cả.

Tất cả đồng thanh kêu to:

Bác sĩ đến rồi, hoan hô, hoan hô!

24

Con chim bay một vòng trên đầu chúng

Rồi nhẹ nhàng đỗ xuống.

Ôi-đau-quá chạy nhanh

Tới thăm bệnh cho Trâu Nước hiền lành.

Tất cả được ông cho

Sô-cô-la một thanh to,

Rồi lần lượt bắt từng con, 

Bắt từng con

Đo nhiệt độ.

25

Rồi ông chạy đến chỗ

Những chú Báo khoanh vàng,

Chú Lạc Đà bưới cổ,

Ốm yếu và đáng thương.

Và con nào

Ông cũng cho ca-cao,

Kem, sữa,

Sữa, kem,

Bánh ngọt,

Kèm theo thuốc giảm đau, hạ sốt.

26

Suốt mười ngày, mười đêm,

Ôi-đau-quá không ăn, không ngủ.

Suốt mười đêm, mười ngày

Ông chữa bệnh, chăm lo cho bầy thú.

Lấy nhiệt kế cặp vào người,

Cặp vào người

Cho các chú!

27

Và rồi ông tất cả làm xong.

- Lim-pô-pô!

Và rồi ông tất cả chữa xong.

- Lim-pô-pô!

Và tất cả cùng vui chơi thoả thích.

- Lim-pô-pô!

Và múa hát, tung tăng đùa nghịch.

- Lim-pô-pô!

28

Cá Mập mẹ bên bầy con,

Cái miệng há tròn,

Một mắt nheo nheo, cười khanh khách,

Như ai cù vào nách.

29

Còn bầy Trâu Nước, ôi, ôi,

Giờ hết đau, vui quá,

Ôm bụng cười, tưởng đứt hơi.

Suýt làm cây rụng lá.

Và kia, Hà Mã

Đi từ Dan-di-ba

Tới đây, Ki-li-man-gia,

Và vừa đi vừa hát to cùng tất cả:

- Vinh quang, vinh quang Ôi-đau-quá!

Vinh quang, nghề thầy thuốc vinh quang!

CÁ SẤU

Phần một

1

Ngày xửa, ngày xưa

Có một anh Cá Sấu

Dạo khắp phố khắp làng,

Điếu thuốc trên mồm nghênh ngang,

Lại ồm ộp nói bằng tiếng Thổ -

Trông rất ngố.

2

Mọi người thấy, chạy theo,

Vừa hò vừa reo:

“Thật hiếm ai khó coi hơn Cá Sấu.

Xấu ơi là xấu!

Mắt, mũi, bụng mà thế này?

Không hiểu từ đâu hắn lại đây?”

Chạy theo Cá Sấu

Là bầy học sinh nhanh nhảu,

Là anh thợ thông ống lò,

Chọc, cấu, cào, xô,

Tìm cách trêu đùa, thậm chí

Có một cậu bé tí

Còn dọa, giơ nắm đấm của mình.

Và một con Chó nhỏ - nghĩ mà kinh -

Cắn cả vào đuôi Cá Sấu!

Thế là rất không ngoan, rất xấu.

4

Cá Sấu quay lại nhìn,

Nuốt luôn chó con lếu láo,

Cùng dây xích, vòng đeo và vạt áo.

5

Mọi người thấy thế vừa lo,

Vừa tức giận kêu to:

“Ê, ê, bắt lấy nó!

Phải trói ngay tại chỗ

Trình quan cảnh sát ngay!”

6

Cá Sấu nhảy lên tàu điện.

Khách đang ngồi

Hốt hoảng kêu: Ôi!

Rồi chạy,

Rồi lăn

Qua nhà, qua sân...

“Cứu tôi với, nhanh lên, cứu tôi với!”

7

Ông cảnh sát chạy đến ngay:

“Gì mà ồn, mà kêu thế này?

A, sao ngươi dám nghênh ngang giữa phố?

Còn cả gan nói bằng tiếng Thổ.

Không được chơi ở đây.

Phải mau về nhà ngay!”

8

Cá Sấu cười ruồi, nhìn ông ta

Rồi nuốt luôn vào bụng,

Tất nhiên cùng cả gươm, cả ủng.

9

Tất cả vì sợ mà run lên.

Tất cả vì sợ mà khóc rên.

Chỉ một anh

Rất gan góc,

Không hề khóc,

Không hề kêu,

Đó là cậu Va-nhi-a Va-xin-si-cốp.

10

Cậu ta giỏi

Hết chỗ nói.

Lại anh hùng,

Và nói chung

Có thể đi chơi mà không cần người dắt.

11

Cậu thét to: “Ê, Cá Sấu,

Ăn thịt người là rất xấu.

Và vì thế, hãy nhìn đây,

Ta sẽ chém đứt đầu mày!”

Rồi cậu giơ tay vung chiếc gươm bằng gỗ.

12

Cá Sấu liền xin tha:

“Thưa cậu Va-nhi-a,

Cậu đã thắng, xin cho tôi được sống.

Hãy thương bầy con đang ngong ngóng

Chờ tôi ở sông Nin,

Vừa bơi, vừa khóc, nhìn.

Cho tôi về với vợ con, được thế,

Xin tặng cậu bánh, kem và hạt dẻ.”

13

Va-nhi-a dứt khoát trả lời:

“Ta thực tình thương con nhà ngưoi,

Nhưng buộc phải băm ngươi như băm thịt.

Ngươi, tên khát máu, gian tà,

Ngươi đã chén người ta không ít.

Đừng hòng ta tha!”

14

Cá Sấu nói:

“Tôi xin nhả ngay

Tất cả những gì đã trót nuốt hôm nay.”

15

Thế là, còn sống,

Rất nhanh, không tiếng động,

Viên cảnh sát xuất hiện trước đám đông.

Nghĩa là bụng Cá Sấu

Không hề làm hại ông.

16

Cả con Chó

Cũng chỉ một bước nhỏ,

Từ bụng Cá Sấu bước ra -

U-ra! U-ra!

Nó nhảy lên sung sướng

Liếm tay Va-nhi-a.

17

Kèn nổi lên tí te.

Đại bác bắn rất ghê.

Cả thành Pê-tơ-rô-grat

Hò reo múa hát

Ôm hôn Va-nhi-a.

Và tiếng hô u-ra

Vang lên từ mỗi nhà, mỗi ngõ.

Cả thành phố ngợp trong cờ đỏ.

18

Hoan hô, hoan hô

Người cứu thành Pê-tơ-rô

Khỏi nanh vuốt của một tên khát máu.

Hoan hô Va-nhi-a đã thắng to cá sấu!

Sau đó người ta

Thưởng công Va-nhi-a

Một trăm cân sô-cô-la,

Một trăm cân mứt ngọt,

Một trăm cân nho loại tốt

Và đúng một nghìn suất kem.

20

Còn anh chàng Cá Sấu,

Vừa ác lại vừa xấu,

Được tha về với con.

Lập tức phải rời ngay Pê-tơ-rô-grat.

21

Cá Sấu nhảy lên máy bay,

Như tên bắn, vù đi ngay.

Bay một mạch không ngoái đầu nhìn lại.

Một lúc thì hết đường,

Về đến quê hương

Có biển đề “Châu Phi đại lục”.

22

Đến sông Nin,

Cá Sấu

Lao ngay xuống bùn nhão,

Nơi lâu nay Cá Sấu vợ đang chờ,

Vất vả nuôi bầy con thơ.

Phần hai

1

Cá Sấu vợ nói với chồng buồn bã:

“Tôi ở nhà nuôi bầy con mệt quá.

Lúc thì Cô-cô-sa trêu Lô-lô-sa,

Lúc thì Lô-lô-sa cấu Cô-cô-sa.

Còn hôm nay Tô-tô-sa, đến khổ,

Uống luôn cả một chai mực đỏ,

Nên bị tôi cương quyết phạt quì,

Cắt luôn phần bánh ngọt, bích-qui.

Cô-cô-sa thì suốt đêm rên rỉ

Vì sốt nặng do anh chàng sơ ý

Nuốt chiếc ấm xa-mô-va

Đang réo sôi, thật may mà

Ông bác sĩ trâu đen khiêm tốn

Đắp cho chú Ếch con vào rốn...”

Cá sấu nghe mà ngao ngán trong lòng,

Nước mắt rơi, lăn xuống bụng từng dòng:

Sống không ấm xa-mô-va sao được?

Muốn uống trà, biết lấy gì đun nước?”

2

Nhưng lúc ấy cổng nhà bỗng mở.

Một bầy thú ùa ra, nhỏ to đủ cỡ –

Nào Trăn, nào Gấu,

Nào Linh Cẩu,

Nào Lợn Lòi,

Cả Đà Điểu,

Cả cô Voi

Ưa ăn diện, đua đòi,

Người chỉ nặng ba nghìn cân gì đó;

Cả bá tước Hươu Sao Cao Cổ

Chỉ cao bằng cột đèn -

Tất cả đều anh em,

Hay hàng xóm, bà con, bạn cũ -

Tất cả ôm hôn ông chủ

Và kêu to từ đầu:

“Đi xa về, quà của chúng tôi đâu?”

3

Cá Sấu đáp:
“Tôi không quên các vị.

Cho mọi người, tôi có quà vừa ý.

Cho Trâu- một cần câu.

Đà Điểu - một chiếc điếu.

Sư Tử - một quả dưa.

Đại Bàng - một cái cưa.

Chú Khỉ - tấm thảm len bé tí.

Cho anh Voi - chiếc còi,

Cho cô Voi hay uốn éo -

Đúng mười hai chiếc kẹo.”

4

Chỉ Tô-tô-sa và Cô-cô-sa

Là Cá Sấu không cho,

Không cho một cái gì ráo.

Nên Cô-cô-sa và Tô-tô-sa

Giận dỗi, khóc váng nhà:

“Bố làm thế là không tốt.

Đến con Lừa ngu dốt

Bố còn cho bánh đa.

Chúng con, con cái trong nhà,

Đâu phải người dưng nước lã,

Mà sao, mà sao

Bố không cho gì cả?”

5

Cá Sấu nghe, cười to, lắc đầu:

“Ta không quên, không quên các con đâu.

Ta sẽ tặng một cây thông kỳ lạ

Mang từ tận nước Nga băng giá.

Một cây thông như sao sáng trên trời,

Nhấp nháy trăm đèn, treo đủ thứ đồ chơi.

Ta sẽ thắp nến lên, vui vẻ

Cùng múa hát bên cây thông nhỏ bé.

Thông từng vui với trẻ con nước Nga,

Giờ hãy vui ở đây cùng chúng ta!”

6

Vừa nghe tin về cây thông,

Mọi người kéo đến rất đông:

Báo,

Voi,

Chuột Túi,

Nai đen,

Lợn Lòi...

Tất cả nắm tay nhau

Vui chưa từng thấy.

Quanh cây thông hồi lâu

Nói cười, múa nhảy.

Cũng chẳng sao nếu quá vui, Hải Cẩu

Làm tủ đổ, rơi lên đầu Gấu.

Và đuổi nhau, Tê Giác vướng sừng

Vào cửa sau, phải đứng giữa chừng.

Còn Chó Sói chơi một bài nhạc nhảy

Bằng ghi-ta, vui, vui chưa từng thấy.

Bướm cũng chui vào thùng

Cùng Muỗi nhảy chung.

Thỏ, Chích Choè hát trong rừng rậm.

Cá và Cua nhảy ngoài biển ấm.

Ngoài đồng thì Nhện và Sâu

Cùng Bò Cái và Ruồi nhảy với nhau.

7

Bỗng Khỉ từ đâu chạy tới,

Vừa đánh trống, vừa nói:

“T’ram - tam - tam

T’ram - tam - tam!

Hi-hi-pô-pô-tam

Đang lại đây!”

“Không lẽ

Hi-hi-pô-pô-tam?”

“Hoàng đế

Hi-hi-pô-pô-tam!”

Ôi tất cả nháo lên ồn ĩ.

Tiếng be be, tiếng rống gầm, tiếng hí...

“Hi-hi-pô-pô-tam!

Đâu chuyện bỡn, lúc này

Đích thân ngài hạ cố tới đây!

Cá Sấu vợ vội vàng tìm lược

Chải đầu cho bầy con.

Cá Sấu chồng thì vừa ăn vừa run,

Nuốt luôn cả khăn lau miệng.

Còn ngài Hươu Sao

Là bá tước hay làm cao

Cũng hốt hoảng leo lên tủ gỗ

Làm bát đĩa, than ôi ở đó

Đổ cả xuống lưng Lạc Đà

Các cô hầu

          Rắn Bẹp Đầu

                             lặng lẽ

Mặc áo quần đi ra

Đón ông hoàng đế trẻ.

8

Cá Sấu ra thềm

Ôm hôn khách quí:

“Thưa Đức Vua, ngôi sao nào đã chỉ

Đưa ngài lại đây?”

Đức Vua nói:

Hôm qua ta được báo

Rằng ngươi vừa đi xa

Tới những nơi, như hoa

Đồ chơi mọc trên cây, và bánh mứt

Cứ thế trên trời rơi xuống đất.

Nên hôm nay

Ta lại đây

Để nghe chuyện những đồ chơi kỳ lạ

Và nếm bánh thiên thần,

Nếm và ăn tất cả.”

Cá Sấu cúi đầu nói to:

“Xin mời, xin mời, thưa Đức Vua.

Cô-cô-sa, con hãy mang trà đến.

Tô-tô-sa, hãy bật ngay đèn điện.”

9

Đức Vua nói, dáng nặng nề:

“Nào, cá sấu, kể ta nghe.

Ngươi thấy những gì nơi ấy?
Ta vừa nghe, vừa ngủ vậy.”

Cá Sấu đứng lên, buồn rầu

Một hồi lâu mới bắt đầu:

“Thưa Đức Vua, thưa anh em, bè bạn,

Trái tim tôi đã hoàn toàn nứt rạn.

Tôi đã đi, đau khổ thấy quá nhiều,

Đến nỗi ngài, thưa bệ hạ kính yêu,

Nếu được thấy những gì tôi đã thấy,

Ngài sẽ khóc như chó con, chắc vậy.

Ở nước Nga, tôi thấy ở nước Nga

Người ta giam loài thú chúng ta

Trong cái gọi là Vườn Bách Thú,

Một địa ngục trần gian đáng sợ.

Cái vườn kia thật khủng khiếp, suốt đời

Tôi sẽ không quên nổi. Khắp nơi

Dưới roi vọt của lính canh, ở đó

Đã không ít bà con ta đau khổ.

Họ khóc rên, dãy dụa, leo trèo,

Cắn, gặm xích xiềng nặng trĩu đang đeo.

Nhưng thoát được ra ngoài đâu phải dễ

Từ những chiếc lồng kia nhỏ bé.

Nên suốt đời Voi vẫn chỉ là Voi

Cho bọn trẻ trêu đùa, than ôi.

Chúng cầm gậy giữa ban ngày, trâng tráo

Cà vào móng, vào sừng Hươu, thật láo.

Không ít khi, thậm chí, chọc mũi Bò,

Như thể Bò là con Chó rất to.

Chắc ngài nhớ thằng cháu tôi ngày nọ -

Chú Sá Sấu luôn nghịch đùa, bé nhỏ

Mà thực tình tôi yêu quí như con.

Ôi điệu múa vui, ôi tiếng cười dòn...

Thế mà nay, trước mắt tôi, thật tội,

Trong vũng bẩn đang nằm im mệt mỏi,

Mới thoạt trông, tưởng như đã chết rồi,

Nhưng nó còn hấp hối nói cùng tôi:

Cháu không trách những tên đao phủ ấy,

Không trách cả xích xiềng, chuồng bẫy,

Mà trách chúng ta cùng máu mủ đồng bào,

Nhưng hững hờ, hèn nhát làm sao.

Ôi các bác, các anh - Voi, Gấu,

Rắn, Trâu, Đại Bàng và Cá Sấu -

Chúng tôi mong ngóng đêm ngày,

Chờ mọi người cứu khỏi nơi đây.

Và hy vọng một ngày nào đó

Các bác tới phá tan thành phố

Của loài người man rợ, nơi giam cầm

Bầy thú hiền lành ròng rã bấy nhiêu năm...

Thằng cháu tôi nói xong rồi chết.

Tôi đứng dậy rồi tự thề kiên quyết

Giết loài người để trả thù,

Để giải phóng khỏi nhà tù

Những con thú đáng thương trong ngục.

Hãy đứng dậy, anh em, đến lúc

Bò khỏi hang,

Hãy đem vuốt, sừng, ngà,

Húc vào kẻ thù của chúng ta!

Nhưng báo trước, trong đám người ở đấy

Có một cậu khỏe chưa bao giờ thấy,

Mà lại gan. Thật đáng sợ, cậu này

Ai mà lấy được đầu về đây,

Tôi sẽ thưởng sô-cô-la mười hộp.

Tên cậu ta là Va-nhi-a,

Va-nhi-a Va-xin-si-cốp!”

10

Cả bấy thú cùng đồng thanh gào thét:

“Dẫn ta đi!
Dẫn ta đi

Tới vườn kia đáng ghét,

Nơi bà con ta sau song sắt đang ngồi!

Ta sẽ phá xiềng, bẻ song sắt làm đôi

Cứu bầy thú đáng thương khỏi ngục.

Còn con người thì ta

Châm,

          cắn,

                 đá,

                     vồ

                          và húc!

Rồi chúng kéo nhau hàng bầy

Vượt sông, hồ, sa mạc.

Rất oai vệ, khoanh tay,

Cá Sấu dẫn đầu đi trước.

Chúng đi, đi thật xa,

Đến tận nước Nga

Tới Pê-tơ-rô-grat,

Gặp cái gì cũng vung tay đập nát.

Và người lớn,

Và trẻ con,

Chúng sẽ ăn, một người cũng không còn!

Thật đáng thương,

Thật đáng thương Pê-tơ-rô-grat!

Phần ba

1

Cô Ma-sa bé nhỏ

Ôm búp bê dạo chơi

Thật đáng yêu, giữa phố

Bỗng thấy một con Voi.

Ôi, ôi, ôi, sợ quá,

Ma-sa chạy, kêu to.

Lại thấy có Cá Mập

Đang nhô đầu bên hồ.

Ma-sa khóc, gọi mẹ.

Ma-sa chạy giật lùi.

Trong quầy hàng lại thấy

Có Trâu Nước đang ngồi.

Cáo, Rắn, Trâu, Chó Sói

Đang gầm rít xung quanh.

Ma-sa ơi, tội nghiệp,

Chạy đi, chạy đi nhanh.

Ôm búp bê vào ngực,

Ma-sa trèo lên cây.

Ôi, Ma-sa hoảng sợ

Đã thấy gì thế này?

Một con vật gớm ghiếc

Đang nhe đôi nanh ngà,

Chìa hai tay lông lá

Định vồ bắt Ma-sa.

Ma-sa nhảy xuống đất.

Quái vật từ trên cây

Nhảy theo, bắt cô bé

Rồi chạy biến đi ngay.

Trong khi đó ở nhà

Mẹ nóng lòng suy nghĩ:
“Ma-sa đi đâu nhỉ,

Sao không thấy về nhà?”

2

Con đười ươi

Bắt Ma-sa

Rồi chạy nhanh

Theo phố rộng.

Leo lên cao,

Lên mái nhà

Đúng bảy tầng

Như quả bóng.

Nó leo lên

Ống khói nhọ nhem

Làm bẩn Ma-sa,

Rồi lên gờ sắt,

Ngồi ru Ma-sa,

Mắt lim dim,

Bất chợt kêu to,

Nhảy ào xuống đất...

3

Ê, mọi người, đóng chặt ngay các cửa!

Hãy chui ngay vào tủ, xuống giường,

Vì loài thú đang đến kia, giận dữ,

Chung xé người thành muôn mảnh không thương.

Và lúc ấy, người chui vào cũi chó.

Người nằm im trên gác, dưới bàn.

Bố thì trốn trong va li bé nhỏ.

Cô - trong hòm, ông bác - ngoài lan can.

4

Ôi biết tìm đâu ra

Một dũng sĩ tài ba

Để đánh tan đoàn quân kia khủng khiếp?

Ai là người anh hùng

Chặn bầy thú điên khùng,

Cứu cô bé Ma-sa tội nghiệp?

Ở đâu các anh tài

Sức rộng và vai dài?

Sao lẩn trốn như thằng hèn đâu đó?

Hãy ra ngay, ra ngay,

Đuổi bầy thú khỏi đây,

Cứu cô bé Ma-sa bé nhỏ!

Nhưng tất cả ngồi im.

Run như thỏ, ngồi im.

Không dám ló đầu ra, hồi hộp.

Duy chỉ có một người

Không sợ, vẫn cười tươi,

Là Va-nhi-a Va-xin-si-cốp.

Cả sư tử, cả voi

Cả cá sấu, lợn lòi

Cậu không sợ, tất nhiên, không hề sợ.

5

Chúng gầm, chúng hét,

Chúng muốn bắt cậu chết.

Nhưng Va-nhi-a vẫn xông tới, đàng hoàng

Rút khẩu súng bằng gỗ ra và “Đoàng!”

Chó Sói chạy, không ngoái đầu quay lại.

Nhanh hơn cả con hưou khi sợ hãi.

“Đoàng!” - Trâu Nước lỉnh đi mau.

Bò Tót cũng theo sau.

“Đoàng!” - cả Hi-hi-pô-pô-tam oai vệ

Cũng bỏ chạy theo ngay không chậm trễ.

Thế là liền sau đó, khắp nơi

Cả đoàn quân thú dữ chạy mất hơi.

Va-nhi-a rất mừng, khỏi nói

Thấy quân thù tan nhanh như mây khói.

Cậu đã thắng.

Cậu dũng cảm khác thường.

Lần nữa cứu nguy cho quê hương.

Và lần nữa từ mọi nhà, mọi ngõ

Ai cũng kêu u-ra rát cổ.

Lại lần nữa thành phố ngập cờ hoa,

Dâng cho cậu một mâm sô-cô-la.

Nhưng ở đâu, cô Ma-sa đâu vậy?

Cô đi đâu mất rồi không thấy?

Nếu Cá Sấu bắt Ma-sa thì sao?

Bắt và ăn vào bụng thì thế nào?

6

Va-nhi-a xông vào bầy thú dữ:

“Đưa Ma-sa, đưa Ma-sa ra đây!”

Nhưng bầy thú mắt long lên đáng sợ.

Chúng không muốn đưa ngay.

Hổ Cái quát: “Ồ không, sao ngươi dám

Lớn tiếng đòi Ma-sa,

Khi con em chúng ta

Bị loài người tù giam chờ chết?

Hãy phá hết

Các cũi chuồng đáng ghét,

Nơi cháu con ta sau song sắt đang ngồi

Để làm trò giải trí, ôi, ôi,

Cho lũ trẻ hai chân nghịch ngợm.

Ngưoi hãy tới mỗi chuồng, ở đó

Hãy mở toang các cửa sắt nặng nề

Để chấm dứt những ngày buồn lê thê,

Để bầy thú được tự do lập tức!

Nếu bầy cháu, bầy con ta yêu quí

Được về nhà,

Nếu ngươi thả Gấu, Hổ, Chồn, Báo, Khỉ...

Ta sẽ trao cho ngươi Ma-sa!”

7

Nhưng bỗng từ khắp nơi, bầy trẻ

Chạy ùa ra

Vây quanh Va-nhi-a:

“Dẫn chúng tôi, Va-nhi-a, vào trận!

Quyết không sợ kẻ thù húc, cắn!”

Và thế là chiến tranh, chiến tranh.

Và thế là Ma-sa được cứu nhanh.

Rồi Va-nhi-a lêu to:
Hỡi loài thú,

Hãy vui đi, mừng đi!

Ta sẽ cho các ngươi tự do,

Cho các ngươi tự do tất cả!

Ta sẽ phá cũi chuồng,

Xích xiềng ta sẽ chặt.

Cánh cửa, chấn song -
Ta phá tất!

Ở Pê-tơ-rô-grat từ nay

Các ngươi sống tha hồ no ấm.

Nhưng các ngươi phải nhớ điều này:

Không được ăn thịt ai -

Ta cấm!

Cấm ăn thịt chim.

Cấm ăn thịt mèo.

Cấm ăn thịt dê.

Cấm ăn thịt trẻ.

Cấm ăn thịt mẹ của Ma-sa.

Cấm ăn thịt bố của ta!

Vâng, thức ăn của các ngươi chỉ có:

Nước chè, sữa chua

Và cháo đỗ.

Ngoài ra không gì hơn.

(Thế nghĩa là tôi từ nay -

Cô-cô-sa hỏi khẽ -

Không được ăn đế giày?

Va-nhi-a đáp liền: Hẳn thế!)

Các ngươi sẽ thỏa thích

Đi khắp phố khắp phường.

Sẽ không ai trêu chọc,

Sẽ không ai cản đường.

Và các ngươi sẽ sống

Với chúng tôi hòa bình -

Đã quá nhiều máu đổ.

Đã quá nhiều chiến tranh.

Chúng tôi sẽ chôn đạn,

Sẽ bẻ súng làm đôi.

Còn móng, sừng, nanh, vuốt,

Các anh cưa đi thôi!

Nào Voi, Bò, Tê Giác,

Nào anh em một nhà,

Ta ôm nhau thân thiết

Cùng vui, múa - U-ra!!!”

9

Nay, từ nay thật hòa bình, hạnh phúc:

Chẳng còn ai phải lo ai đá, húc.

Tê Giác bây giờ thật dễ thương,

Gặp con kiến cũng xê ra nhường đường.

Giờ anh ta mũi không sừng, trơn nhẵn.

Lịch sự, hiền lành, đứng đắn.

Nhìn kia, Hổ Cái hiền sao.

Ma-sa không sợ chút nào.

Vì thực sự chẳng có gì đáng sợ,

Vì bầy thú giờ móng, sừng chẳng có.

Va-nhi-a ngồi trên lưng báo đen,

Vừa reo hò, vừa phi nhanh như tên.

Hay có thể nhờ đại bàng dang cánh

Chở lên tít trời cao mát lạnh.

Cậu bây giờ được bầy thú rất yêu.

Con nào cũng muốn “nịnh”, muốn chiều.

Cứ đêm đến, chú Lợn con eng éc

Đọc cho cậu nằm nghe Giuyn-véc.

Khi cậu mệt thì Trâu Nước ngồi bên

Hát và ru cho cậu ngủ yên.

Còn Chó Sói lo làm bánh ngọt.

Thỏ thì lo đánh giày cho thật tốt.

Và kia, trẻ vây quanh

Chú Gấu béo.

Chú phát cho mỗi người

Một chiếc kẹo.

Còn kia, dọc Nê-va,

Thỏ và Cáo,

Như anh em một nhà

Cùng đi dạo.

Ôi, Trâu cũng vui, Lạc Đà cũng vui,

Hạnh phúc như nhau, cả thú lẫn người.

10

Tôi vừa có khách thăm, các cháu

Thử đoán xem là ai? - Cá Sấu!

Tôi liền dẫn ông ta vào nhà,

Mời ngồi xuống đi-văng, mời uống trà.

Bỗng Va-nhi-a, từ đâu không biết,

Chạy tới hôn ông ta thân thiết.

Và mùa hè! Hôm nay, hoan hô,

Chó Sói mở tiệc vui rất to.

Sẽ rất đông, rất vui, nào các cháu,

Ta tới đó, nhanh lên, cùng Cá Sấu!

HẾT